Samandağlı depremzede 10 kadın muhtarlık yarışında
3 Mart 2024
Yeniden inşa sürecinde aktif rol almak için bir araya gelen 10 kadın Hatay'ın Samandağ ilçesinde muhtar adayı oldu.
Depremin ilk günlerinde merkezi ve yerel yönetimlerin ulaşmakta geç kaldığı Hatay'da bölge sakinleri ellerindeki kısıtlı imkanlarla yaralarını sarmaya çalışmış, arama kurtarma, gıdaya erişim, çadır temini gibi konularda sivil toplum örgütleri ve çeşitli inisiyatifler depremzedelere destek vermişti. Samandağ ilçesinin Mağaracık Mahallesi'nde yaşayan Nursel Çekiç de kadınlar ve çocukların ihtiyaçlarını gidermeye çalışan gönüllü destekçilerden biriydi.
Muhtar adayı olmak da ilk o dönemde aklından geçti. Geçen yılın Ağustos ayında da "Kadınlar Yerel Yönetimlere" kampanyasının startı verildi. Birbirini tanımayan 10 kadın kampanyaya katılarak muhtar adayı oldu. Kampanyanın sözcüsü olan 45 yaşındaki Nursel Çekiç, aday olduğu mahallede üç farklı rakiple yarışıyor. Mahalle sakinlerinin tepkilerini şu sözlerle aktarıyor:
"'Seninle birlikte cesaret kazandık' diyenler var mesela. Aslında hepsinin gönlü var, ama sanki bir lokomotif gücün ortaya çıkmasını bekliyorlar."
Depremin ilk ayında yerel yönetimlerin sınıfta kaldığını söyleyen Çekiç, sahadaki çalışmaları dayanışma ağlarının yürüttüğünü söylüyor. Kadınların yerel yönetimlere kapsayıcı bir bakış açısı getirebileceğini düşünen Çekiç, yıkımın yalnızca binaları değil hayatı yerle bir ettiğini söylüyor:
"Hepimizin de işi aslında çok ağır. Çünkü şu an deprem bölgesinde şu an her şey sorun. İçme suyundan ulaşımına, yollarına, alt ve üst yapısına eğitim meselelerine kadar yığınla sorun var."
Peki kadın muhtarlar bu sorunların çözümünde nasıl yer alabilir? Çekiç, "Bizim yapabileceğimiz birbirimizden güç alarak kampanya grubuyla birlikte ilgili kurumlara basınç uygulamak olacak. Bu en önemli hedeflerimiz arasında" diyor.
"93'ten beri sahadayım"
54 yaşındaki Selma Helvacı Atar doğma büyüme Samandağlı, fotoğrafçılık yaparak hayatını kazanıyor yapıyor. 31 yıl önce eşi vefat edince sıfırdan fotoğrafçılık öğrenen Helvacı Atar, eşinden kalan fotoğraf stüdyosunu işletmeye başlamış. Bazen vesikalık çekmiş, bazen düğün fotoğrafçılığı yapmış. 6 Şubat depremlerinden iki ay önce emekli olan Helvacı Atar, torunlarıyla daha çok vakit geçirebileceği sakin bir hayat sürmeye karar vermiş. Ancak hem evini hem de işyerini yıkan deprem tüm planlarını değiştirmiş:
"6 Şubat'tan sonra gerçekten çok zor bir sürece girdik. Çadır altındaydık ve kimse sesini duyuramıyordu. O felaketten sonra bazı yüreklere dokunmam gerektiğini anladım."
Geçirdiği zor günlerin ardından yeniden çalışmaya başlayıp hayatını kurabildiği için kendini şanslı sayıyor. İş dışındaki tüm zamanını mahallenin sorunlarını çözmeye ayırıyor:
"Depremden sonra muhtarımıza ulaşamadık, telefonlarını kapattı. Biz bir el istiyorduk, o da yoktu. Düşündüm ki biz kadınlar neden muhtar olmayalım? Niye birbirimize yardımcı olmayalım? Mahallem de deprem zamanındaki mücadelemden sonra hep 'muhtar adayı' ol diyordu. Bu sefer kesin karar verdim ve Cumhuriyet Mahallesi'nden aday oldum."
Seçilirse ilk projesinin ne olacağını sorduğumuz Helvacı Atar, "Her sokakta kadın temsilcilerim olacak. Mutlaka ki o mahallenin sorunlarını bana daha yakından iletecekler" yanıtını veriyor.
Depremin ikinci günü geldi, bir daha dönmedi
Kampanyanın koordinatörlüğünü yürüten psikolog Çağla Cemali, depremin ardından sahada gönüllülük esasına dayalı olarak çalışan kadınların tüm yükü omuzlamaya çalıştığını ve muhtar olma fikrini ateşleyen etkenin de bu olduğunu söylüyor:
"Kadınlar, bazı yerlerde birbirine 'sen de tam muhtar oldun' diyordu. Çünkü her şeye dair fikirleri var, mahallenin sorunlarıyla ilgileniyorlar, çocuklarıyla ilgileniyorlar. Bu espri yayıldı ve açıkçası neden olmasın dedik? Böyle bir sohbet sırasında ortaya çıktı."
Şu anda 30 yaşında olan Cemali, Samandağ ilçesinin ilk kadın belediye başkan adayı olarak öne çıkıyor. Depremin ikinci günü geldiği Hatay'dan bir daha ayrılamamış:
"İstanbul'da çalışıyordum önceden. Bir yıldır burada sahada gönüllü olarak çalışıyorum. Arama kurtarmada ve yardım dağıtım koordinasyonunda, buradaki dayanışma evlerinde çalıştım. Kadınlara, çocuklara psikolojik destek sunduğum atölyeler de var."
Uzun zamandır politik saha çalışmalarında yer aldığını belirten bağımsız aday Cemali, bu kararı nasıl karar verdiğini şu sözlerle anlatıyor:
"Geçen sene bugünlerde birbirimizi yaşatmak için elimizdeki her şeyi paylaştık. Elimizde hiçbir şey yokken gerçekten bir çekiç bile yokken onca insanı yaşattık. Şimdi de burayı yeniden kurmak için Samandağ'ın yeniden inşası için bu işe hep birlikte el atmalıyız. Bu nedenle buradaki arkadaşlarımızla ortak karar verdik ve 'Depremde seferber olanlar yönetmeli' dedik."
Cemali, üç farklı depremin vurduğu Hatay'daki insanların hislerini şöyle ifade ediyor:
"Bugün hiçbir siyasi partinin burayı yeniden inşa etmek için özel bir çabası olduğunu düşünmüyorlar. Müthiş bir bıkkınlık ve öfke var. Çekilen onca acıya rağmen bir yıldır hayatımızda hiçbir şey değişmedi."
Belediye başkanlığı için yedi adayın yarıştığı Samandağ'da seçim sonucunun sürprizlere gebe olduğunu belirten Cemali, "Bu sene farklıydı, olağanüstü bir süreç var. Bu seçim ilginç olacak. İnsanlar, oy vermeyecekleri yerleri biliyor ama tercihleri konusunda henüz kafaları karışık, sahayı gözlüyorlar" diyor.
Siyasi partilerle doğrudan bir bağlantısı bulunmayan kampanyanın hedefi, mahallelerde kapsayıcı ve çok sesli yönetimler kurmak. Süreci kolektif olarak yürüten muhtar adayları, haftada bir kez toplanıyor. Öte yandan bazı sivil toplum örgütleri de kampanya grubuna destek oluyor ve kadın adaylara muhtarlığa dair teknik eğitimler veriyor. 42 mahallesi bulunan Samandağ'daki 2019-2023 döneminde kadın muhtar sayısı yalnızca birdi.