Rusya’nın muhalif Hodorkovski’yi mahkum etmesine tepki

Almanya Dışişleri Bakanı Guido Westerwelle "Davanın durumu fazlasıyla düşündürücüdür ve Rusya'nın modernleşmesinde geriye doğru atılmış bir adımdır. Duyulan endişeleri ciddiye alması, ayrıca hukuk devleti, demokrasi ve insan hakları konularında sebatkâr davranması Rusya'nın yararınadır" açıklamasını yaptı.

ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton ise “Karar Rusya'nın, siyasi kaygıları hukukun üstünde görüp görmediği sorusunu gündeme getirmiştir” şeklinde konuştu. Clinton "Bu ve bu gibi olaylar Rusya'nın insan hakları konusunda kötü ün sahibi olmasında etkili olmakta ve yatırımcılar için cazibesini olumsuz yönde etkilemektedir" uyarısını yaptı.

Mahkeme üzerinde siyasi baskı

Almanya Federal Adalet Bakanı Sabine Leutheusser-Schnarrenberger de kararı sert bir dille eleştirdi. Bakan Tagesspiegel'e verdiği demeçte, mahkemenin kararını büyük ihtimalle siyasi etki altında alındığını kaydetti. Bakan Rusya'nın bu kararla hukuk devleti ilkesinden fersah fersah uzaklaştığına dikkat çekti.

Davayı izlemek üzere Moskova'da bulunan Alman Federal Meclisi milletvekili Marieluise Beck ise “kararın aynı zamanda AB için de büyük bir başarısızlık örneği olduğu” yorumunu yaptı. Beck, die Welt gazetesine verdiği demeçte “AB'nin Rusya'ya hukuk devleti ilkesine uygun davranmazsa bir ortaklığın mümkün olmayacağını net bir şekilde göstermesi gerekirdi” şeklinde konuştu. Beck, dava sürecinde ancak otoriter bir rejimde veya bir polis devletinde görülebilecek şartların geçerli olduğuna işaret etti:

"İçinde mantıklı bir gerekçelendirmeye yer vermeyen, görünüşte savcılığın hazırladığı iddianameyi geniş bir şekilde aktaran, yüzlerce sayfalık kararı tamamıyla monoton bir şekilde okuyan bir yargıç gördük..." 

Putin, tanıkları dikkate almıyor

Alman hükümetinin İnsan Hakları ve İnsani Yardım Sorumlusu Markus Löning de mahkeme yargıcına ağır bir siyasi baskı yapıldığına dikkat çekti ve şöyle konuştu:

"Bir başbakan çıkıp televizyonda "Hırsızlar cezaevinde kalmalı" derse ve eldeki kanıtların suçun sabit olduğunu ortaya koyduğunu söylerse, üstelik bir de bunu televizyonun en çok izlendiği saatlerde yaparsa, bu elbette ki yargıca yönelik açık bir baskıdır. Öte yandan bu durum Sayın Putin'in tanıkları dinlemediğinin de bir göstergesidir. Zira tanıklar özellikle de Mikail Kasyanov ve German Gref verdikleri ifadelerde, suçlamaların hiçbir temeli olmadığını belirtti."

Uluslararası Af Örgütü de kararın Rusya’nın bir hukuk devleti olmaktan ne kadar uzak olduğunu açıkça ortaya koyduğu yorumunu yaptı. Örgüt "ülkede iktidarın hukuktan güçlü olduğunu" vurguladı.

47 yaşındaki petrol milyarderi işadamı Hodorkovski, kendisine yöneltilen suçlamaların siyasi amaçlı olduğunu öne sürüyor.

Kararın zamanlaması ilginç

Rusya Başbakanı Vladimir Putin’e karşı açık muhalefet yürüten Hodorkovski, 2003 yılındaki parlamento seçimlerinde muhalefet partilerinin seçim kampanyalarına mali destek sağlamış, ardından vergi kaçakçılığı ve yolsuzluk suçlamalarıyla karşı karşıya kalmıştı. Hakkındaki ilk davada 8 yıl hüküm giyen Hodorkovski, yaklaşık 7 yıldır cezaevindeydi.

İflas eden petrol devi Yukos’un ortakları Hodorkovski ve Platon Lebedev, haklarında açılan ikinci davada milyonlarca ton petrol gelirini zimmetlerine geçirmek ve milyarlarca dolar kara para aklamakla suçlanıyordu.

Hodorkovski'yi suçlu bulan Moskova'daki mahkeme, Rus işadamı hakkındaki cezayı daha sonra açıklayacak. Hodorkovski'nin 2012 yılı boyunca da hapiste kalacak olması, gelecek yıl yapılacak seçimlerde etkisiz kalması anlamına gelecek. Rus basını, muhalif işadamının 2017 yılına kadar hapiste kalabileceği yorumlarını yapıyor.

DW/Ajanslar,   BE/AŞ