'Rusya'nın bir numaralı devlet düşmanı'

Radikal İslamcı Kafkasya Emirliği örgütünün Çeçen lideri Doku Umarov Rusya’nın bir numaralı devlet düşmanı sayılıyor. Umarov, 1 Temmuz 2013’te bir video mesajı yayınlayarak, 2014 yılında düzenlenecek olan Soçi Kış Olimpiyatları’nı ‘Allah’ın müsaade ettiği tüm araçları kullanarak, azami güçle’ engelleyeceklerini söylemişti. Bu çağrıyı Rus emniyet birimleri de oldukça ciddiye alıyor, zira Çeçen liderin bölgedeki nüfuzunun büyük olduğu ve sözünün ağırlığı olduğu biliniyor. İnnsbruck Üniversitesi'nden siyaset bilimi uzmanı Prof. Gerhard Mangott, Umarov'un bir buçuk yıl önce sivillere dokunulmayacağı yönündeki talimatına bütün terör hücrelerinin uyduğuna dikkat çekerek, bu kez de Umarov'un, 'atalarının iskeletleri üzerindeki tüm oyunları' engellemek için sivil ölümlerini de göze alacaklarına dair mesajına da yine tüm terör hücrelerinin uyacağını düşündüğünü belirtti.

Rusya'nın Bin Ladin'i

Rusya'nın Bin Ladin'i' olarak anılan Umarov, özellikle 2009 ila 2011 yılları arasında düzenlenen terör saldırıları ile dikkatleri üzerine çekmişti. 2011 yılında Mosokova metrosuna düzenlenen ve 40 kişinin hayatını kaybettiği saldırı da, bunlar arasında sayılıyor. Umarov, 2012 yılında saldırılardan vazgeçtiklerini duyurdu, fakat 2013 yılında bu kararı bir ‘hata' olarak nitelendirdi ve ‘Kremlin'in bunu bir iyi niyet göstergesi olarak değil, bir zaaf olarak' algıladığını söyledi. Vologograd'daki saldırılardan Umarov'un sorumlu olup olmadığı bilinmiyor. Saldırıları henüz resmi olarak üstlenen olmadı.

Siyaset bilimci Prof. Mangott, radikal İslamcı örgüt Kafkasya Emirliği'nin internet sayfasında da şu ana kadar bir açıklama yayınlanmadığına dikkat çekiyor. Fakat uzmana göre, saldırıların düzenleniş biçimi ve kullanılan patlayıcılar Umarov'dan ilham alan radikal İslamcıları adres gösteriyor. 2007 yılında kendisini Kafkasya Emirliği'nin Emiri ilan eden Umarov, Kafkasya’da bir İslam devleti kurma hedefine giden yolda hiçbir şiddet eyleminden kaçınmıyor. O günden beri, bölgedeki İslamcı direnişin askeri ve siyasi lideri olarak görülüyor.

Alman Bilim ve Politika Vakfı'nın Kafkasya politikaları uzmanı Uwe Halbach, Umarov'un amacının Kafkasya'daki Rus otoritesini sona erdirmek olduğunu ve kendisine 19. yy'daki İslami yönelimli İmam Şamil liderliğindeki sömürge karşıtı direnişi örnek aldığını belirtti. Halbach, bunun sömürge rejimine karşı en uzun süreli direniş olması nedeniyle, İmam Şamil'in, Kuzey Kafkasya'daki İslamcı direnişçiler arasında çok saygın bir tarihi kişilik olduğuna ve Umarov'un da bu geleneğe bağlılık göstereceğine inandığını ifade etti.

'Entellektüel bir ailenin mimar oğlu'

Doku Umarov'un çocukluğu hakkında elde fazla bilgi yok. 13 Nisan 1964'te Çeçenistan'ın güneyinde dünyaya gelen Umarov'un eğitimli bir aileden geldiği ve mimarlık eğitimi aldığı biliniyor. Daha sonra uzak bir akrabası aracılığıyla Çeçen direnişine katılan Umarov'un askeri eğitim aldığı ve 1. Çeçenistan Savaşı'nda Rusya'ya karşı savaştığı belirtiliyor.

İnnsbruck Üniversitesi'nden siyaset bilimi uzmanı Prof. Gerhard Mangott, Umarov'un savaş döneminde daha çok bir Çeçen milliyetçisi olduğunu ve hedefinin Çeçenistan'ın bağımsızlığa kavuşması olduğunu belirtti. Umarov'un, İçkerya Çeçen Cumhuriyeti'nin cumhurbaşkanı olduktan sonra İslamcı düşünce yapısına daha da yakınlaştığını ve 18 ay içerisinde bir Çeçen milliyetçisinden, amacı artık Çeçenistan'ın bağımsızlığı olmaktan çıkan bir İslamcı militana dönüştüğünü ifade etti. Profesör, Umarov'un hedefinin ise Kuzey Kafkasya'daki tüm Müslümanları içine alan bir Kafkasya Emirliği kurmak olduğuna dikkat çekti.

Umarov'un adı, 1,5 yıllık ateşkes süresi boyunca hafızalardan silinmişti. Rus tarafı sık sık Umarov'un hayatta olmadığı açıklaması yapmıştı. Gözlemcilere göre, ateşkesi sona erdiren Umarov, Olimpiyatları fırsat bilerek, etkili bir İslamcı lider figürü olarak kendisini ispatlama çabasına girişebilir. Frankfurter Allgemeine Zeitung gazetesinde yer alan bir habere göre, Alman istihbarat birimlerinin konuyla ilgili bir raporunda olası terörist saldırı tehlikesine dikkat çekildi. Raporda, Soçi'deki sıkı güvenlik önlemleri nedeniyle, Rusya'nın diğer kentlerinde saldırılar düzenlenmesi ihtimalinin bulunduğu belirtildi.

©Deutsche Welle Türkçe

Marco Müller / Başak Özay

Editör: Gezal Acer