Rus ordusu asker arıyor
5 Temmuz 2022
Moskova yönetimi, beş aydır devam eden Ukrayna savaşının daha da uzama ihtimaline karşı, Rus ordusundaki asker açığını kapatmaya yönelik çözüm arayışlarını sürdürüyor. Kremlin'in bu amaçla genel seferberlik bile ilan edebileceği söyleniyordu; ancak henüz böyle bir adım atılmadı.
Ukrayna savaşında muvazzaf ve sözleşmeli askerlerin yanı sıra özel güvenlik ve askerî şirket personeli de görev yapıyor. Donbas'ta kendini, "Donetsk ve Luhansk Halk Cumhuriyetleri" olarak ilan eden Rusya yanlısı grup tarafından görevlendirilen paralı silahlı güçler de mevcut. Ülke çapındaki askerlik şubeleri, askerlik görevi için yeni eleman kazanmaya çalışırken bir yandan da zorunlu askerlik yaşı gelmiş gençler, tecil sürelerine bakılmaksızın silah altına alınıyor.
Gazi ve yedeklere celp pusulası
Güvenlik nedeniyle gerçek adını vermek istemeyen Alexander, zorunlu askerliğini yapmış bir gazi ve yıllardır Rusya'da yaşamıyor. Bununla birlikte resmî kayıtlarda hâlâ ebeveynlerinin oturduğu Rusya'daki adreste ikamet ediyor görünüyor. Kısa bir süre önce ordudan oğulları için bir celp pusulası gelince anne ve babası çok şaşırmış.
"Askerliğimi yapalı 20 yıl oldu ve o zamandan beri büro işlerinde çalışıyorum. Ben bir gaziyim ve neden eve celp pusulası geldiğini bilmiyorum. Muhtemelen bu gizli bir seferberlik ilanı" diyor Alexander. Kendisi Rusya’nın Ukrayna'ya saldırısını kınıyor. Eğer Rusya'da olsaydı, böyle bir celp kararından sonra ülkeyi mümkün olan en kısa sürede terk etmeye çalışacağını söylüyor.
Rus sosyal medya ağı VK'da yapılan paylaşımlara ve hararetli tartışmalara bakılacak olursa, Alexander gibi çok sayıda gazi ve yedek askere de benzer çağrı pusulaları gitmiş. Örneğin Anna adlı bir kullanıcı "Oğlum aldığı çağrı üzerine 14 Haziran'da askerlik şubesine gitti. Kimliğine bakmışlar ve orduya katılmak isteyip istemediğini sormuşlar. İstemediğini söyleyince de gitmesine izin vermişler" diye yazıyor.
Sözleşmeli askerler aranıyor
İnsan hakları aktivisti Alexander Gorbaçov askerlere danışmanlık yapan bir isim. Savaşın başlangıcından bu yana orduda geçici olarak görev yapacak sözleşmeli asker arayışının arttığını gözlemleyen Gorbaçov, "Geçmişte sadece zorunlu askerlik çağına gelenler ve gönüllüler askere alınıyordu. Bu kadar yoğun bir asker arayışı yoktu" diyor.
Yürürlükteki yasalara göre 18 ile 27 yaş arasındaki her Rus vatandaşı erkek, zorunlu askerlik hizmeti yapmakla yükümlü. Öğrenci olduğunu belgeleyenler askerliğini tecil ettirebiliyor. Sağlık sorunu olduğunu raporla kanıtlayanlar da durumu göre ya tecil hakkından yararlanabiliyor ya da kalıcı bir hastalık veya engel durumunda askerlikten muaf tutulabiliyor.
"St. Petersburg Asker Anneleri" adlı sivil toplum kuruluşunun başkanı Oksana Paramonova'ya göre bu haklar çoğu kez kâğıt üstünde kalıyor. Örneğin üniversite öğrencileri, tecilli oldukları halde son sömestrde askere çağrılıyor. Aynı şekilde askerliğe elverişsiz raporu bulunan bazı hastalar da silah altına alınıyor. Paramonova, bu konuda kendilerine ulaşan şikayetlerin her geçen gün arttığını söylüyor.
Rusya Federasyonu’na bağlı bir cumhuriyet olan Çeçenistan'dan ise çok daha vahim haberler geliyor. "The Insider" adlı Rus haber sitesinin bildirdiğine göre, Çeçen erkekleri, kaçırma, işkence ve cezai kovuşturma gibi yöntemler aracılığıyla Ukrayna cephesinde savaşmaya zorlanıyor.
3 bin 500 euro maaş vaadi
Ancak genelde bu tür cebrî yöntemlere başvurmaya gerek kalmıyor. Hemen her kentte kurulan çok sayıdaki mobil askerlik şubelerinin önünde uzun kuyruklar oluşuyor. Vladimir Putin, Mayıs ayı sonunda askerlik hizmeti için yaş sınırını kaldırdı. Artık 40 yaşın üzerindeki erkekler de silah altına alınabiliyor.
Ülke koşullarına göre oldukça dolgun bir maaş vaadiyle askerlik görevi cazip hale getirilmeye çalışılıyor. Orduyla sözleşme imzalayan geçici askerler, 200 bin ruble (yaklaşık 3500 euro) maaş alıyor. Alexander Gorbaçov, savaştan önce ise sözleşmeli askerin maaşının 25 bin ruble, yani yaklaşık 400 euro olduğunu hatırlatıyor.
Genel seferberlik ilanı riskli olabilir
International Crisis Group (Uluslararası Kriz Grubu) adlı sivil toplum kuruluşunun kıdemli analisti Oleg Ignatov, Ukrayna savaşı nedeniyle Rusya'da gizli bir seferberliğin olmadığını vurguluyor: "Batı'daki medya ve askerî yetkililer, Vladimir Putin'in 9 Mayıs'ta genel bir seferberlik ilan etmesini bekliyordu. Bu gerçekleşmedi, ancak ileride ilan edilmeyeceği anlamına gelmez. Şimdiye kadar böyle bir karardan muhtemelen siyasi nedenlerle kaçınıldı. Zira savaşın pasif destekçileri, hızla aktif savaş karşıtlarına dönüşebilir. Putin, halkın hoşnutsuzluğundan korkuyor."
Ignatov’a göre, savaşın gidişatına göre Kremlin'in stratejisi de değişebilir: "Rusya'nın Ukrayna'da ne kadar ileri gitmek istediğini bilmiyoruz. Ancak Putin, hedeflerinden ve politikalarından taviz vermemekte kararlı görünüyor. Köşeye sıkıştırıldığını hissederse genel bir seferberlik de ilan edebilir."