Rusya nasıl misilleme yapacak?
18 Temmuz 2007
1970’lerden bu yana en büyük gerginliğin yaşandığı İngiltere ve Rusya arasındaki son bunalımın nedeni Kasım ayında işlenen esrarengiz bir cinayet. Eski bir KGB ajanı olan ve İngiltere’den sığınma hakkı elde eden Aleksandr Litvinenko Londra’daki bir lokantada radyasyonla zehirlenerek öldürülmüştü.
İngiliz yetkililer cinayetten yine eski bir KGB ajanı olan ve zehirlendiği gün Litvinenko ile görüşen Andrey Lugovoy’u sorumlu tuttu ve iade edilmesi için Mayıs ayında Moskova’ya başvurdu. Olumsuz yanıtın ardından Londra hafta başında dört Rus diplomatı sınır dışı etme kararı aldı.
Diplomatik savaş tuzağı
Bu karar önce Moskova’yı kelimenin gerçek anlamında karıştırdı. Yapılan açıklamalar Rusya’nın İngiltere ile tam bir diplomatik savaşa hazır olduğunu gösteriyordu. Rusya’nın son dönemde uluslararası alanda yeniden sözü dinlenen bir ülke haline gelmesi sert tepkinin bir başka nedeniydi.
Ama Moskova’dan yapılan ilk resmi açıklama beklentinin tersine temkinli ve yumuşak oldu. Dışişleri Bakan Yardımcısı Aleksandr Gruşko Salı günü yaptığı açıklamada İngiltere’ye gereken karşılığın verileceğini söyledi ama gerginliği artırmaktan kaçındı.
İngiltere’nin sığınma vermesi kızdırdı
Bunun iki nedeni vardı: Birincisi Rusya İngiltere ile sonsuz bir diplomatik savaş tuzağına düşmek istemiyordu. Diğer neden ise iki ülke de birbirleri için feda edemeyecekleri kadar önemliydi. Belki Rusya İngiliz diplomatlar sınır dışı edecek ve başka önlemler alacak ama anlaşılan o ki bunalım savaşa dönüşmeyecek.
Peki, perde arkasında ne var? İngiliz yetkililer, eski KGB ajanı Litvinenko’nun Rus gizli servisi tarafından öldürüldüğünü iddia ediyor. 1990’ların sonunda Rusya’dan kaçan Litvinenko, Rus gizli servisini bazı cinayetlerle suçlamıştı. Diğer yandan Litvinenko, yine İngiltere’den sığınma hakkı alan Kremlin karşıtı iş adamı Boris Berezovski ile çok yakındı. Berezovski ve Çeçen liderlerden Ahmet Zakayev’in Londra’ya sığınmasına öfkelenen Ruslar iadelerini istedi, ancak olumsuz yanıt aldı. Şimdi Moskova, İngiltere’nin iadesini istediği Lugovoy’u vermeyerek intikam alıyor.