Rusya: Ekonomist Savunma Bakanı ne anlama geliyor?

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in, göreve beşinci kez seçilmesi sonrasında kabinede önerdiği değişiklikler arasında en çok konuşulanı şüphesiz Savunma Bakanlığı oldu. Putin, 12 yıldır Sergey Şoygu'nun yönetimindeki Savunma Bakanlığının başına Andrey Belusov ismini önerdi.

Belusov'un, Savunma Bakanlığı görevi yürütmüş seleflerinden farklı olarak sadece orduda değil, güvenlik birimlerinde de daha önce görev almamış olması, Putin'in seçimiyle ilgili tartışmaları da beraberinde getirdi.

Kremlin sözcüsü Dimitri Peskov, pek alışılmadık bir şekilde Pazar gecesi geç saatlerde bir basın brifingi vererek soru işaretlerini gidermeye çalıştı. Peskov brifingde, "Günümüzde cephede kazanan, inovasyona daha açık olandır. Bu nedenle şu aşamada Devlet Başkanı, Savunma Bakanlığının başına bir sivilin gelmesinden yana karar almıştır" ifadelerini kullandı.

Belusov'un, diğer görevlerinin yanı sıra daha önce Ekonomik Kalkınma Bakanlığı görevini başarıyla yürüttüğünü vurgulayan Kremlin sözcüsü, Savunma Bakanlığının "inovasyona, geliştirilmiş fikirlerin hayata geçirilmesine ve ekonomik rekabet koşullarının oluşturulmasına "tamamen açık" olması gerektiğini ifade ederek Putin'in Belusov'u göreve bu nedenle önerdiğini belirtti.

Belusov kim?

1959 Moskova doğumlu Belusov, Moskova Devlet Üniversitesi'nde ekonomi öğrenimi gördü. 2006-2008 yılları arasında Ekonomik Kalkınma ve Ticaret Bakan Yardımcısı, 2008-2012 yılları arasında Başbakanlık'a bağlı Maliye ve Ekonomi Departmanı Direktörü olarak görev yapan Belusov, 2012'de Dimitri Medvedev Başbakanlığındaki kabinede Ekonomik Kalkınma Bakanı oldu.

2013'te Devlet Başkanı Putin'in Ekonomik İşler Başdanışmanlığına, 2020'de Mikhail Mişustin kabinesinde Başbakan Birinci Yardımcılığı görevine getirildi. Başbakan Mişustin'in korona hastalığına yakalandığı dönemde 30 Nisan-19 Mayıs tarihleri arasında geçici olarak Başbakanlık görevini yürüttü. Belusov, AB ve ABD tarafından Ukrayna savaşı nedeniyle yaptırım uygulanan Rus politikacılar arasında bulunuyor.

"Putin Batı ile uzun soluklu bir ihtilafa hazırlanıyor"

Peki Ukrayna savaşının ikinci yılını geride bıraktığı ve Batı ile savaş çanlarının çaldığı bir dönemde bu tercih ne anlama geliyor?

Pek çok analist için, göreve Belusov'u önermesi, Putin'in savaş ekonomisine verdiği önemi ve savaşın daha uzun süreceği öngörüsünü gösteriyor. Uzmanlar, Rusya'nın savunma bütçesini toplam hükümet harcamalarının yüzde 30'una yükseltmeyi planladığına işaret ederek Putin'in önceliğinin, cephede başarı için savunma tedarikinde ince ayar yapmak ve yerli savunma sanayisini güçlendirmek olduğunu belirtiyor.

Londra'daki University College'da Rusya politikaları alanında uzman Profesör Ben Noble, "Putin'in ekonomiyi savaş ekonomisine daha da fazla yönlendirmesi ve askerî harcamaları daha verimli hale getirmesi gerekiyor. Andrey Belusov da ekonomi alanında en çok güvendiği yetkililerden biri" gözlemini aktarıyor.

Belusov'un atanmasını, "Kremlin'in daha yıllar sürecek bir savaşa hazırlandığının işareti" olarak değerlendiren Noble, böyle bir savaşta silah tedariki ve üretimdeki dengenin belirleyici olabileceğine işaret ediyor ve "Sonuçta bundan çıkarılabilecek en can alıcı mesaj, Putin'in Batı ile uzun soluklu bir ihtilafa hazırlandığıdır" diyor.

Rusya politikaları konusunda danışmanlık hizmeti veren R.Politik'in kurucusu Tatyana Stanovaya da Putin'in amacının silah üretim verimliliğini artırmak ve askerî ihtiyaçların en iyi şekilde karşılanması olduğunu ifade ediyor.

Rusça yayın yapan haber portalı The Bell, Belusov'un, "Rusya'nın etrafının düşmanlarla çevrili olduğu" doktrinine gönülden inanan biri ve 2014 yılında Putin'in üst düzey ekonomi ekibi içinde Kırım'ın ilhakını savunan tek kişi olduğunu yazdı. The Bell de Putin'in Belusov'u Savunma Bakanı olarak tercih etmesinin, Kremlin'in Ukrayna savaşının uzamasına hazırlık yaptığını gösterdiğini kaydetti.

Gerasimov ve Şoygu'ya ne olacak?

Askerî tecrübesi bulunmayan Belusov'un atanmasıyla Savunma Bakanlığının cephedeki karar alma mekanizmalarından daha da uzaklaşması ve Genelkurmay Başkanlığının gücünün daha da pekişmesi bekleniyor. Kremlin sözcüsü Dimitri Peskov, 2012'den beri Genelkurmay Başkanı olan Valeri Gerasimov'un görevini sürdüreceğini, bu görevde bir değişiklik planlanmadığını belirtti.

Yine 2012'den beri görevde bulunan Savunma Bakanı Sergey Şoygu ise Belusov'un atanması sonrasında Rus iktidar elitinin içinde bulunmayı sürdürecek, Ulusal Güvenlik Konseyi'nin başına getirilecek. Ancak bunun bir rütbe düşürme anlamına gelip gelmediği konusunda uzmanlar kararsız. Ben Noble, bunun bir rütbe düşürme olarak görülmemesi gerektiği görüşünde. Noble, Şoygu'nun Konsey'de ne tür bir siyasi rol oynayacağının beklenip görülmesi gerektiğini belirtiyor. Stanoyava ise, Ulusal Güvenlik Konseyinin hiyerarşideki mevcut konumunun varsayıldığı kadar güçlü olmayabileceğine işaret ediyor. Konsey'in mevcut sekreteri Nikolay Petruşev'in ise ne tür bir göreve getirileceği belirsizliğini koruyor. Kremlin sözcüsü Peskov, Petruşev'in yeni göreviyle ilgili açıklamanın "önümüzdeki günlerde" yapılacağını kaydetti.

DW,AFP/BK,JD

DW Türkçe'ye engelsiz nasıl ulaşabilirim?