Rus ve Arap petrolüne karşı Hazar petrolü

Türk BP’nin sözcüsü Mike Bilbo, Boğaz manzaralı balkonunda oturmuş, birkaç dakika arayla geçen petrol tankerlerini seyrediyor. Boş tankerler Karadeniz’e çıkıyor, petrol yükledikten sonra yine aynı yoldan Akdeniz’e açılıyorlar.

Ural ve Hazar bölgesi petrollerinin taşındığı boğazlar artık bu yükü kaldıramıyor. Hazar petrollerini, Gürcistan ve Türkiye üzerinden Akdeniz’e bağlayan boru hattının inşasına karar verilmesinin nedenlerinden birinin de boğazlardaki trafiğin artması olduğunu belirten Bilbo şöyle konuşuyor:

“Bu işten herkes karlı çıkacak. Güzergah üzerinde anlaşıp aralarında anlaşmalar imzalayan bölge ülkeleri boru hattının gelirine ortak olacaklar. Azerbaycan aynı zamanda üretici olması bakımından da ek gelir elde edecek. Kuzey Denizi’ndeki rezervlerin tükenmeye yüz tuttuğu bir sırada piyasaya sürülecek olması da son derece önemli.”

Rus ve Arap petrolüne karşı

Bakü-Ceyhan projesine eski ABD Başkanı Bill Clinton önayak olmuş ve anlaşmalar 1999 yılında imzalanmıştı. Batı’nın Rus ve Arap petrolüne bağımlılığını azaltması beklenen Hazar petrolü aynı zamanda Kafkasya’nın güneyindeki ülkelere Rusya karşısında ağırlık kazandıracak.

Gürcistan Devlet Başkanı Mihail Şaakaşvili boru hattının ekonomik kalkınmaya önemli katkıda bulunacağı görüşünde. Gürcistan’ın ekonomik büyüme hızının Şevardnadze dönemine göre 3,5 katı arttığını söyleyen Şaakaşvili, “Petrol güzergahında olmamız sayesinde yabancı sermaye yatırımları artıyor. Karadeniz kıyısında yarım milyar dolarlık rafineri inşa edilecek” diyor.

Ermenistan proje dışı

Ermenistan stratejik bakımdan Rusya’ya sırtını dayadığı ve Hazar petrolünü çıkaran Azerbaycan’ın topraklarını işgal altında tuttuğu için proje dışında bırakıldı. Azerbaycan’ın ek petrol gelirlerini Dağlık Karabağı kurtarmada kullanacağı şeklindeki iddialarla ilgili olarak Devlet Başkanı İlham Aliyev’in akrabası Şamil Şerifov şöyle konuşuyor:

“Petrol gelirinin savaş amacıyla silah alımında kullanılacağı söylenemez. Ama Azerbaycan hükümeti toprakların kurtarılması için paraya ihtiyacı olduğunu inkar etmiyor. Kaldı ki Azerbaycan halkının sabrı da günün birinde tükenecektir.”

“Gerginlik beklemiyoruz”

Konsoryumun sözcüsü Mike Bilbo ise şimdiye kadar Azeri petrolünü kendi boru hattıyla nakleden Rusya’nın milyarlarca dolarlık gelirden olacağını doğruluyor, ama bunun gerginlik yaratmayacağını söylüyor. Bilbo şu değerlendirmeyi yapıyor:

“Rus boru hattını işleten Transneft tektnik standardı daha yüksek olan Bakü-Ceyhan projesini inceleyip çok şey öğrendi. Rusya’da petrolünü daha güvenli ve çevreyle uyumlu bir şekilde taşıyabilmek için Bulgaristan, Türkiye ve Yunanistan üzerinden boru hatları çekmek istiyor. Boğazlar üzerinden daha fazla petro taşımanın doğru olmayacağını Rusya da biliyor.”

British Petroleum, Karadeniz’deki arama çalışmalarından olumlu sonuç alırsa Türkiye’de ikinci bir boru hattı kuracak ve Kazak petrolünü de Akdeniz’e taşımak için nakil boru hattı şebekesini doğuya kaydıracak.