Ramm: Türkiye izolasyon yolunda

DW: Erdoğan'ın Almanya'nın teröristlere kucak açtığını söylemesini nasıl değerlendiriyorsunuz?

Christoph Ramm: Alman hükümetinin Türk makamlarının Cumhuriyet Gazetesine tutumayla ilgili açıklamasının Tayyip Erdoğan'ı rahatsız ettiği anlaşılıyor. Aksi takdirde böyle konuşmazdı.

DW: Erdoğan, Gülen hareketi, PKK ve DHKP-C'nin Almanya'da yuvalandıklarını söyledi. Bu iddiada gerçek payı var mı?

Ramm: Bu gibi örgütlenmeler Almanya'da hukuk devleti ölçeğinde değerlendirilir. Bu nedenle tartışmalı örgütler olan PKK ve DHKP-C hakkında soruşturmalar yürütülüyor. Gülen hareketi ile ilgili zorluklar Türkiye'nin şimdiye kadar hiçbir delil göndermemiş olmasından kaynaklanıyor. İnceleme başlatılabilmesi için delil gösterilmesi lazım.

DW: Yazar Aslı Erdoğan cezaevinden Deutsche Welle'ye mektup gönderdi. Mektubunda mealen ‘resmi görüşün dışında fikir beyan edilmesine izin verilmediğini' yazıyor. Yurtdışından gelen protestolara rağmen Türk hükümetinin dilediğini yaptığı söylenebilir mi?

Ramm: Türkiye dış politikada izolasyona doğru sürükleniyor. Bunun iç politik nedenleri var: AKP askeri darbe teşebbüsünden sonra üstünlük sağladığı için ülkenin politikalarını dilediğince yönlendirebiliyor. AKP aynı zamanda eline geçen fırsatı değerlendirip başkanlık sistemine geçilmesinin hazırlıklarını da yapıyor. Bu hedefine MHP'nin desteğiyle varmayı deniyor. Her ikisi de izolasyonu benimseyen sağ milliyetçi partiler. Kulislerde pazarlık sürüyor. Gündemdeki konular arasında idam cezasının geri getirilmesi de var.

DW: Dışişleri Bakanı, Türk vatandaşları için vize muafiyeti başlatılmadığı takdirde AB ile varılan mülteci mutabakatını feshetme tehdidinde bulundu. Blöf yapıyor olamaz mı?

Ramm: Önemli olan, mülteci mutabakatının baskı aracı olarak kullanılmaya elverişli olup olmadığı ve Türkiye'nin mülteci kitlelerinin Yunanistan'a geçmesine izin vermekle ne kazanacağıdır. Böyle bir durumda Türkiye, Avrupa'dan kopma riskini göze almış olur. Oysa Türkiye hem iç politikada hem dış politikanın birçok cephesinde uğraş veriyor. Son zamanlarda beklenmedik gelişmeler arttığı için şimdilik tahminde bulunmak kolay değil.

DW: Türkiye ile Almanya arasındaki ilişkileri nasıl değerlendiriyorsunuz?

Ramm: İlişkiler hali hazırda mülteci mutabakatına bağlı. Bunun dışında ikili ilişkilerin son derece kötü durumda olduğu söylenebilir.

DW: Hükümetler arasındaki ilişkilerden başka bir de insani düzeydeki ilişkiler var. Almanya'da milyonlarca Türk yaşıyor. Bu ortamda onlara nasıl bir mesaj vermek gerekir?

Ramm: Önce Almanya'da yaşayan her Türk'e Erdoğan taraftarı gözüyle bakmamak gerekir. Almanya'daki Türk toplumunda ülkelerindeki siyasi ve etnik yelpazenin her dilimi temsil ediliyor: Solcusu, sağcısı, Alevi'si Kürdü, Sünni'si. Bu çeşitliliği hesaba katmak gerekir. Buradaki Türklerin büyük bir bölümü Erdoğan'a karşı. Onlar Türkiye'deki gelişmelerden endişe duyuyorlar. Haberlerde bu gerçeği göz ardı etmemek gerekir.

© Deutsche Welle Türkçe

Daniel Heinrich

Türkiye uzmanı Dr. Christoph Ramm, Bern Üniversitesi'nde çalışmaktadır.