Ramazan'da et fiyatları artacak mı?

Türkiye’deki yüksek enflasyon, özellikle gıda ürünlerinde kendini gösteriyor. Vatandaşların 11 Mart’ta başlayacak Ramazan ayı boyunca kuracağı iftar sofralarının maliyeti her geçen gün artıyor. Her Ramazan ayı öncesinde olduğu gibi, bu yıl da kırmızı et fiyatlarında sert yükselişler yaşanıp yaşanmayacağı merak konusu. DW Türkçe’ye konuşan sektör temsilcileri, piyasada "zam fırsatçıları" olduğu için fiyatların yükselişe geçtiğini belirterek, fiyat artışlarını engellemek için küçük üreticilerin daha fazla desteklenmesi gerektiğini belirtiyor.

4 Mart’ta TÜİK tarafından açıklanan son enflasyon verilerine göre, geçen ayki yüzde 4,53'lük aylık enflasyonun 2,03 puanı gıda ve alkolsüz içeceklerden geldi. Yıllık bazda ise yüzde 67,07'lik enflasyonun 18,5 puanı yine gıda ve alkolsüz içeceklerden kaynaklandı. Ramazan arifesinde giderek artan zamlara karşı ise hem özel sektör hem de kamu kurumları çeşitli önlemler alıyor. 

ESK et üretimini iki katına çıkardı

Tarım ve Orman Bakanlığı'na bağlı Et ve Süt Kurumu'nda (ESK), Ramazan öncesi et ve et ürünlerine talep arttı. ESK de Ramazan ayı boyunca mağazalarındaki et ürünlerini daha fazla tüketiciye ulaştırma hedefiyle et üretimini artırdı. 14 ildeki 15 kombinada et üretimi 2 katına çıkarken, Ankara'daki Sincan Kombina Müdürlüğü'nde 25 ton olan günlük et üretimi 50 tona yükseltildi.

İstanbul'da fiyatı sabitleme girişimi

Öte yandan Türkiye Perakendeciler Federasyonu çatısı altında faaliyetlerini sürdüren 57 marketin üye olduğu İstanbul PERDER, ESK ile yaptığı protokol çerçevesinde bu ay başından itibaren Ramazan ayı boyunca kırmızı et fiyatlarını sabitleme kararı aldığını açıkladı. Kurumdan yapılan açıklamada, "Ramazan ayı boyunca dana kıymanın kilogram fiyatını 314 liradan, dana kuşbaşının kilogram fiyatını da 344 liradan satışa sunmaya devam edeceğiz. Yerel perakende olarak üye zincir marketlerimiz ile ramazan ayının bereketini sofralara taşımaya kararlıyız ve ramazan fırsatçılarına göz açtırmayacağız" denildi.

"Ramazan öncesi zam fırsatçıları çıktı"

Peki Ramazan ayında ülke genelinde kırmızı et fiyatları nasıl seyredecek?

DW Türkçe'ye konuşan Kırmızı Et Sanayicileri ve Üreticileri Birliği Derneği (ETBİR) Başkanı Ahmet Yücesan, son 2 aydır sabit giden et fiyatlarının Ramazan ayına iki hafta kala hareketlenmeye başladığını söylüyor.

Bu fiyat artışlarında yüksek enflasyon ve döviz kurlarındaki yükselişin etkili olduğunu ifade eden Yücesan, "Son dönemde yüzde 8-10'luk bir fiyat artışı oldu. Ramazan'da talebin artmasını fırsat bilen bazı kesimler ise ete yüzde 15-20 zam yapmaya çalıştı. Ramazan'ın birinci haftası itibariyle piyasada fiyatlar oturmuş olur" diye konuşuyor.

Kıymanın kilosunun 450-500 TL civarında olduğu bir ortamda, kilosu 100 TL civarında olan beyaz etin daha çok tercih edileceğini belirten ETBİR Başkanı Yücesan, "Bu da kırmızı et sektörünün kayıp yaşaması anlamına geliyor. Belki bu sayede kırmızı et fiyatları yatay seyretmeye başlar" diyor.

"Fiyatlar daha da yükselecek"

Bu arada geçtiğimiz günlerde Antalya Ticaret Borsası’nda (ATB) gerçekleştirilen toplantıda hayvancılık ve et sektörünün sorunları tartışıldı. Sektör adına değerlendirmelerde bulunan ATB Meclis üyesi Adnan İngenç, karkas et kesim fiyatlarının şu an için 300 TL seviyelerinde olduğunu belirterek, "Yem fiyatlarının sürekli artışı, enflasyonun yükselmesi ve döviz kurlarının durumu sektörü çok olumsuz etkiliyor. Fiyatlar katlanarak gidiyor. Et kesim fiyatı 2021'de 38 lira idi. 2022’de 67 lira, 2023’te 163 lira, bugün 2024'te 310 TL. Daha da yükseleceğini tahmin ediyoruz. Önlem alınmaması halinde karkas et fiyatları 500-600 lira olacak gibi" dedi.

"Aile işletmelerine daha çok destek verilmeli"

DW Türkçe'ye konuşan Türkiye Kırmızı Et Üreticileri Merkez Birliği (TÜKETBİR) Başkanı Bülent Tunç da, son 3-4 ayda kırmızı et sektöründe normal olmayan fiyat artışları yaşandığına işaret ediyor.

Türkiye'deki kırmızı et piyasasındaki oyuncuların dev işletmeler olduğuna dikkat çeken Bülent Tunç, şunları söylüyor: "Biz küçük üreticilerimize, aile işletmelerine daha fazla destek vermeliyiz. Türkiye’de kırmızı et üretiminde büyük işletmelerin olması doğru bir yöntem değil. Getirilen canlı hayvanlar küçük işletmecilere de dengeli dağıtılırsa fiyat dalgalanmalarının önüne geçilebilir".

Türkiye'nin kendi ihtiyacı olan kırmızı eti üretmek zorunda olduğunu vurgulayan Tunç, "Gıda çok stratejik bir alan ülkeler için. Kırmızı et konusunda başka ülkelere bel bağlamak doğru değil. Bu konuda hükümetin tarım ve hayvancılıkta yeni eylem planını mutlaka hayata geçirmesini bekliyoruz" şeklinde konuşuyor. 

Türkiye’nin hayvan varlığı azalıyor

Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) yayınladığı 'Hayvansa Üretim İstatistikleri'nin 2023 yılı verilerine göre, geçen yıl Türkiye'de hem büyükbaş hem de küçükbaş hayvan varlığında ciddi bir azalma yaşandı. TÜİK verilerine göre, büyükbaş hayvan varlığı son 6 yılın en düşük seviyesine inerken, küçükbaş hayvan varlığı ise son 4 yılın en düşük seviyesini gördü.

2022 yılında Türkiye'nin büyükbaş ve küçükbaş hayvan varlığı toplam 73 milyon 472 bin 214 bin baş iken, 2023 yılında bu sayı 69 milyon 106 bin 753 başa geriledi. Böylelikle Türkiye’nin toplam hayvan varlığı yüzde 5-9 azalmış oldu. Bu azalış da artan maliyetler ve et ithalatı nedeniyle üreticilerin hayvanlarını kesime göndermek zorunda kalması etkili oldu.

Bakan Yumaklı: İthalatı 3 yılda bitireceğiz

Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, geçen hafta yaptığı açıklamada, et ithalatını üç yılda sona erdirmeyi hedeflediklerini söyledi. Hayvancılık üretiminde maliyet, kapasite ve pazarlama imkanları doğrultusunda planlı üretim modeline geçileceğini kaydeden Bakan Yumaklı, ette maliyetle açıklanamayacak fiyat hareketleri olduğunu belirtirken, kesim fiyatlarının düştüğü dönemde et fiyatının arttığını kaydetti.

Yeni dönemde aile işletmelerine, tüm desteklere ilave destek sağlanacağı vurgulayan Yumaklı, genç ve kadın üreticilere de yüzde 70 ilave destek verileceğini dile getirdi.

"Buzağı ölümlerine çözüm bulunmalı"

ETBİR Başkanı Ahmet Yücesan, Bakan Yumaklı’nın "3 yılda et ithalatını bitireceğiz" açıklamasını olumlu bulduklarını ancak ithalatın bitirilmesi için yapılması gerekenlerin açıklanmadığını dile getiriyor.

"İthalatın nasıl bitirileceğine dair bugün itibariyle tek madde yok elimizde. Oysa hiç olmazsa süt fiyatlarında yeni düzenleme yapılabilirdi" diyen ETBİR Başkanı, buzağı sayısındaki azalmaya da acilen çözüm bulunması gerektiğinin altını çiziyor.