Putin'in vekalet savaşı
12 Ekim 2015
Rus savaş uçakları iki düzine kadar roketi Hazar Denizi'nden yani bin 500 kilometre dolayında bir mesafeden Suriye'ye fırlatırken, Putin'in ulusal buz hokeyi liginin yıldızlarıyla yaptığı maç başlamıştı. Rus Devlet Başkanı'nın çok sayıda gol atması kimse için şaşırtıcı olmadı, doğum günü kutlamanın güzel bir yolu olsa gerek.
Kırım'ı ve Ukrayna'nın bir bölümünü topraklarına katmış bir devlet adamını başka ne sevindirebilir? Muhtemelen Rus bakış açısıyla ABD'nin Ortadoğu'daki aşırı baskın pozisyonuna çekidüzen verme imkanı ve İran, Irak, Hizbullah gibi ABD ve Suudi Arabistan ve Körfez ülkeleri gibi müttefiklerinin pek de katlanamadığı bir dizi ortakla oluşturulan bir Ortadoğu birliği. İşin ironik tarafı, tam olarak da Suudi Arabistan'ın ve Körfez ülkelerinin Rusya'nın bu dönemde başını ağrıtıyor olması. Bu ülkelerin petrol arzını artırması, petrolün varil fiyatını 45 euronun altına kadar geriletti. Rusya bütçe planlamasını yaparken bir varil petrolün fiyatının 90 euro dolayında olacağından yola çıkmıştı. Bütçe planlarında revizyon yapıldıysa da Rus ekonomisi hâlâ durgunluk içinde. Ruble kuru büyük bir düşüş kaydetti.
Riskli politika
Böyle bir durumda dikkatleri üzerine çekmek için başka bir ülkeye roket fırlatmaktan daha iyi bir yol olabilir mi? Suriye hükümeti bu yönde talepte bulundu dense bile… Her ne olursa olsun, Rusya'nın Suriye'deki hava saldırılarının ABD ve NATO ülkelerinde büyük bir şok dalgasına yol açtığı inkâr edilemez.
Rusya, Suriye'deki hava saldırılarının amacının IŞİD'e yok etmek olduğunu savunuyor. ABD ise uyarıyor: “Terörist gibi görünen” veya “savaşan” herkesi yok etmeye çalışma stratejisi başarısızlığa mahkûm. İngiltere, Rusya'nın Ukrayna'daki genişleme hamlesinden bu yana bozuk olan sinirleri düzeltmek için Baltık ülkelerine 100 asker göndereceğini açıkladı. NATO, Rus uçaklarının ikinci kez ‘yanlışlıkla' Türk hava sahasını ihlal etmesine şimdilik uyarı ile karşılık verdi ve NATO'nun üye ülkeleri korumaya hazır olduğunu vurguladı. Türkiye, Rusya'ya pilotlarının daha dikkatli uçması çağrısı yaptı, zira Türkiye'yi bir dost ve müttefik olarak yitirmek büyük bir kayıp olur.
İktidar gösterileri
Peki bu Putin'i etkiliyor mu? Siyasi analistler Rus Devlet Başkanı'nın taktikleri hakkında düşünedursun, bu hamle ABD'deki şahinleri paniğe sürükledi, Amerika'nın derhal bu küstahlığa karşılık vermesi istendi. Bu retorik bilinen bir şey: Amerikan dış politikası ‘uluslararası arenada aşağılanıyor', eğer şimdi güç gösterilmezse, Putin'in cesur ‘toprak alma' politikasının bir kez daha ‘zayıf' Demokratları alt edebilir.
Gerçekten de Putin'in içten içe sevinmesi için nedenler olabilir. Ama kendisini dev aynasında görüyor olması da muhtemel. Putin, dünyayı kötülükten kurtardığı, Esad'a karşı çıkan herkesin karşısında olduğu güvencesi veriyor ve zamanı gelince de Esad'a yeniden meydanı bırakacağını taahhüt ediyor. Oysa Batı Esad'ın tüm terör gruplarından daha kötü olduğunu ve yerine muhaliflerin geçirilmesi gerektiğini savunuyor.
Putin, Batı'nın beş yıldır Esad'dan kurutulma çabalarının Avrupa'yı şimdi aşmaya çalıştığı mülteci krizi ile karşı karşıya bıraktığı görüşünde. Rusya, ABD'nin ‘dost' muhaliflere destek olma stratejisinin Afrika ve Ortadoğu'da defalarca başarısızlığa uğradığını öne sürüyor. Sadece bu da değil, dost muhalifler kendilerine verilen silahları El Kaide'ye teslim ettiler. Bu koşullar altında neden yeni bir şey denenmesin ki? ABD 1 yıldan fazla süredir Suriye üzerinde uçarken Putin, Rusya'nın hava harekatının sadece birkaç ay süreceğini iddia etse de uzun sürecek bir savaşın içine çekilme tehlikesiyle karşı karşıya.
Savaş ve petrol
Çeçen lider Ramazan Kadirov, IŞİD'le karadan mücadele etmek için birliklerini Suriye'ye gönderme konusunda baskısını artırırken, hava saldırıları Rusya'daki 15-20 milyon Müslüman arasında o kadar da iyi karşılanmayabilir. Putin en masum ifadesiyle iyi niyetini beyan ediyor, ama onu dinleyen fazla kimse yok. Belki de bunu umursamıyor. Zira uzun süren bir çatışma büyük ihtimalle onun da işine gelir, neticede petrol fiyatının yükselmesi için süregiden bir savaştan daha iyi ne olabilir?
©Deutsche Welle Türkçe
Fiona Clark, Rusya'da yaşayan Avustralyalı bir gazeteci