Polonyum ne kadar tehlikeli?

Gümüşümsü beyaz renkte polonyum, uranyumun atom çekirdeklerinin bozunması sonucunda açığa çıkıyor. Polonyum, uzmanlar tarafından “radyasyon seviyesi çok düşük” olarak tanımlanan alfa parçacıklarını, bir başka deyişle, artı yüklü helyum çekirdekleri yayıyor. Münih’teki Radyasyon Araştırmaları Merkezi’nin (GSF) direktörü Herwig Paretzke, 5 santimetreye kadar yaklaşılmaması durumunda maddeden herhangi bir şekilde etkilenmenin söz konusu olmadığına dikkat çekiyor.

Radyasyon araştırmaları uzmanı Herwig Paretzke, polonyum maddesine dokunmanın dahi herhangi bir tehlike yaratmadığını belirterek şu bilgileri veriyor: “İnsan cildi, havadan yaklaşık bin kat daha fazla yoğunluğa sahip. Böylece alfa parçacıklarının erişim menzili de bin misli daha azalıyor. Somut olarak ifade etmek gerekirse, 5 santimetre 50 mikrometreye dönüşüyor. Bu, o kadar düşük bir seviye ki alfa ışınları cildimizin üst tabakasını aşmayı başaramıyor.”

Tehlikeli süreç nasıl başlıyor?

Ancak solunum, yiyecek ve içecek maddeleri ya da ciltte bulunan açık yaralardan vücuda giren polonyum maddesi, tehlikeli bir süreci başlatıyor. Polonyumun yarılanma ömrünün 138 gün olduğu dikkate alındığında, alfa parçacıkları vücudun çeşitli organlarını kısa sürede bombardımana tabi tutuyor.

Münih Radyasyon Araştırmaları Merkezi direktörü Herwig Paretzke, bunun, insan sağlığı bakımından tehlikeleri beraberinde getirdiğine işaret ediyor. Paretzke bu süreci şöyle anlatıyor: “Polonyum atomları vücudun belli bir organında hücrelerin büyük kısmını öldürecek düzeye ulaştığında, bu organın faaliyetleri kritik hale gelebiliyor. Polonyum atomlarının hasar verdiği organ ya da organların vücut fonksiyonları açısından büyük taşıması halinde ise ölüme kadar varabilen ağır hastalıklar gündeme gelebiliyor.”

Temini kolay

Polonyum aslında kolayca temin edilebilen bir madde. Nükleer reaktörlerde kullanılan yakıt çubuklarının işlenmesi sırasında açığa çıkan polonyum, basit imkanlarla izole edilip minik bir ampül içinde nakledilebiliyor. Polonyumun ticareti ise yasal. Maddeyi internet üzerinden de edinmek mümkün.

Polonyum tıp, araştırma faaliyetleri ve fotoğrafçılıkta anti-statik cihazlarda kullanılıyor. Yaydığı alfa ışınımları, bulunduğu noktanın çevresindeki havayı iyonize ederek statik yükten arındırıyor. New York Times gazetesinin araştırmalarına göre öldürücü dozda polonyum maddesini yaklaşık 22,5 dolar ve artı KDV edinmek mümkün.

Uçaklarda iz bırakması zor

Uzmanlar, Rus istihbarat servisi eski görevlilerinden Aleksander Litvinenko’nun öldürülmesi olayında kullanıldığı anlaşılan polonyumun çok az oranda olduğuna dikkat çekiyor ve söz konusu polonyumun birkaç uçakta birden radyasyon izi bırakmasının mümkün olmadığını belirtiyor.

Münih Radyasyon Araştırmaları Merkezi direktörü Herwig Paretzke, saptanan radyasyonun olayda kullanılan polonyumdan kaynaklanabileceğine ihtimal vermediğini ifade ediyor. Uzmanlar, diğer taraftan polonyum maddesine sigara dumanında da rastlanıldığına işaret ediyor ve maddenin kaynağının tiryakilerden de kaynaklanabileceğine dikkat çekiyor.