Piyasalarda ‘erken seçim’ paniği

AKP-CHP koalisyonundan umut kesilmesiyle birlikte erken seçime kilitlenen Türkiye'de piyasalar alt üst oldu. Dolar kuru 2,84 TL seviyesine çıkarak tarihî rekor kırdı. Borsa ise Başbakan Davutoğlu’nun ‘koalisyon olmayacak’ açıklamasıyla yüzde 3’lük kayıp yaşarken, günü yüzde 1,4’lük kayıpla kapatarak son 5 ayın en düşük seviyesine indi. Bugüne kadar AKP-CHP koalisyonun piyasa için en olumlu senaryo olarak algılandığına işaret eden uzmanlar, Türkiye'de siyasal istikrarın belirsiz bir takvime bağlanmış olması dolayısıyla finans piyasalarındaki sert dalgalanmanın devam edeceğini öngörüyor.

Suriye ve Irak sınırındaki çatışmalar, Suruç bombalaması sonrası başlayan PKK eylemleri ve askeri operasyonlar nedeniyle son dönemde sert değer kayıpları yaşayan Türk Lirası, ‘erken seçim’in yeniden ufukta belirmesiyle yönünü iyiden iyiye aşağı çevirdi. Buna Çin'indeki devalüasyon ve ABD Merkez Bankası Fed’in faiz artıracağı beklentisi de eklenince Türkiye'de piyasalar adeta paralize oldu.

Dolardan rekor üstüne rekor

Dün son kez gerçekleştirilen AKP-CHP zirvesinden de sonuç çıkmayacağının anlaşılması ile birlikte yükselişe geçen döviz kuru rekor kırdı. Dolar kuru yaklaşık 2 saat içinde 2,78 TL’den 2,83 TL’ye kadar tırmanırken, gün sonunda TL’nin değer kaybı yüzde 2 oldu. Euro ise 3,1465 TL ile tarihi rekora imza attı. Sepet kur da 2.9764 lirayı aşarak bir başka rekor seviyeye ulaşılmış oldu. BIST-100’de ise kapanış öncesi kayıplar yüzde 3’e dayanırken, gün sonunda borsadaki kayıp yüzde 1.39 olarak gerçekleşti. Bu arada Başbakan Davutoğlu’nun MHP lideri Bahçeli’den görüşme talep etmesine rağmen MHP'nin herhangi bir seçim hükümetine sıcak bakmadığını açıklaması tüm gözleri ‘erken seçim’ ihtimaline çevirdi. Erken seçim olasılığı, zaten gergin olan piyasalarda Türkiye’deki siyasal istikrarı belirsiz bir takvime bağlayacağı endişesi yaratmaya devam ediyor. Bugün de dünkü gibi yükselişini sürdüren dolar kuru, 2,84 TL’yi aşarak yeni bir rekor kırarken, borsadaki düşüş ise sabah saatleri itibariyle yüzde 0,3’lerde seyrediyor.

Merkez'den kura müdahale

Tüm bu gelişmelerin ardından Merkez Bankası döviz kurlarında yaşanan yükselişin ardından bir hafta vadeli döviz depo faizini düşürme kararı aldı. Döviz depo faiz oranını yüzde 3'ten yüzde 2.75'e çeken Merkez Bankası, zorunlu karşılıkları, rezerv opsiyonlarını ve serbest hesapların gecelik faizini yüzde 0.21'den yüzde 0.23'e çıkardı. Peki önümüzdeki günler, piyasalar açısından hangi gelişmelere gebe olacak?

“Ekonominin temeli savunmasız”

Deutsche Welle Türkçe'ye konuşan uzmanlara göre, fırtınanın dinmesi için siyasette istikrarlı bir döneme kavuşmak şart. Piyasalar açısından bugüne kadar en değer verilen senaryonun ‘AKP-CHP koalisyonu’ olduğunun altını çizen Piri Reis Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kaya Ardıç, “Şu anda piyasalar için en kötü senaryo gerçekleşmiş oldu. Siyasi belirsizliklere bir de Çin’deki gelişmeler eklendi. Türkiye ekonomisinin temeli bu tür krizler için çok savunmasız” değerlendirmesinde bulunuyor. Siyasette en kısa sürede yeni bir yol haritası belirlenmemesi halinde, ekonomi üzerindeki maliyetin giderek artacağını vurgulayan Ardıç, “Piyasalar açısında iyimser olmayı gerektirecek bir durum yok. İşin kötüsü, bir erken seçim olsa bile bugünkü tablodan farklı olmayacağına inananların sayısı hayli yüksek. Dolayısıyla daha uzun bir süre istikrarsız bir siyaset ve ona bağlı olarak istikrarsız bir piyasa göreceğiz” diye konuşuyor.

“Hükümet kurulana kadar fırtına sürecek”

Piyasalardaki dalgalanmanın akla getirdiği ilk sorulardan biri de dolar kurunun 3 TL’ye çıkıp çıkmayacağı yönünde. Global Yatırım Finansal Strateji Müdürü Gökhan Uskuay, bu soruya net bir şekilde “Temsil krizi devam ettikçe dolar 3 TL’yi görecek, hatta üstüne çıkacak” diyor. Şu anda siyaset dünyasında yaşanan tüm gelişmelerin ve ortaya konan formüllerin en geç 22 Kasım’da bir erken seçim yapılacağı ihtimalini güçlendirdiğine işaret eden Uskuay, şunları söylüyor: “Türkiye’de muhalefet koalisyon, AKP ve Cumhurbaşkanı ise erken seçim istiyor. Ancak piyasalarda erken seçimin Meclis aritmetiğinde anlamlı bir değişiklik yapmayacağı, dolayısıyla hiçbir çözüm yaratmayacağı görüşü hakim. Bu nedenle öyle ya da böyle hükümet kurulana kadar dövizde yükseliş sürecek. Dolar 3,20’yi bile görebilir.”

“Ne yöne gidileceği belirsiz”

Öte yandan, piyasalardaki bu sert dalgalanmanın kısa sürede durulacağını düşünenler de var. Anadolu Yatırım Genel Müdür Yardımcısı Kamelya İşler, piyasaların şu anda gelişmelere anî tepkiler verdiğini dile getiriyor. “Gelişmelere ne çok olumlu, ne de çok olumsuz bakmak lazım” diyen İşler’e göre, bugün için artık en olumlu ihtimalin erken seçim kararında netleşilmesi olduğunu kaydediyor. İşler, “Şu anda piyasalardaki karışıklığın arkasında, ne yöne gidileceğinin bilinmemesi yatıyor” diyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Aram Ekin Duran