Petrol zenginleri milyon dolarları ne yapıyor?

Katar'da her beş kişiden biri şeker hastası. Uzmanlar, bu durumu artan yaşam standardına bağlıyor. Katar Spor Akademisi'nden Thomas Flok, “Çadırlarda yaşayıp develerle seyahat ettiğimiz dönemlerde enerji tüketimimiz de buna göreydi. Şimdi ise develerin yerini arazi araçları aldı. Fiziksel hareketlerimiz azaldı ve buna bağlı olarak dolaşım sistemimiz de artık eskisi gibi hızlı çalışmıyor” diyor. Katar Spor Akademisi, Katar Emiri tarafından dört yıl önce milyarlarca dolara yaptırılan “Katar Aspire“ binasının içinde yer alıyor. Bu ihtişamlı yapı, dünyanın en büyük spor kompleksi ve aynı anda 12 spor müsabakasına ev sahipliği yapabiliyor.

Aspire binası, altı Körfez monarşisinin elindeki parayı nereye harcadığına bir örnek. Geçen yıl emirliklerin petrol ve doğalgaz ihracatından elde ettiği para 407 milyar doları buldu. Petrolün varil başı fiyatı 100 dolar civarında kalırsa, bu ülkelerin 2020 yılına kadar enerji satışından yaklaşık 9 trilyon dolar kazanç sağlayacağı hesap ediliyor. Elde edilen bu yüklü miktarın ne şekilde değerlendirileceğiyse merak konusu.

Körfez ülkeleri ABD'ye yatırım yapmıyor

Körfez ülkeleri geçtiğimiz yıllarda yatırımlarını Batı'ya yoğunlaştırdı. Ancak 11 Eylül saldırılarıyla birlikte ABD’de de Araplara ve Müslümanlar'a karşı önyargılar artıp tavır değişikliği olunca, durum değişti. Abu Dabi'de 40 yıldır yaşayan Alman tarihçi Frauke Hearde-Bey, Arap yatırımcıların da bu tepkiye kayıtsız kalmadığını anlatıyor.

Arap yatırımcıların 11 Eylül sonrası ABD’den vazgeçmeye başladığını dile getiren Hearde-Bey, “Yatırımlar eskisi gibi özellikle Amerika’ya yapılmıyor. Örneğin eskiden büyük inşaat firmaları elinde kalan fonlarla ABD’de yatırım yapıyordu. Günümüzdeyse bu yatırımlar geri çekiliyor” diyor.

Araplar'ın ilk tercihi: Hastane ve okullar

Arap ülkeleri, 50'li ve 60'lı yıllarda petrolden elde ettikleri ilk milyon dolarlarla okul ve hastaneler inşa etti. Batı yaşam standardının çoktan ulaşıldığı bu dönemden sonra Batı’yla arayı daha fazla açmak ön planda geçti. Ve ekonominin temelleri daha çok yatırımların farklı yöne kaydırılmasıyla güçlendirilmeye başlandı. Yatırımlar son yıllarda daha çok ticaret, finans, hizmet ve turizm alanlarına yapılıyor.

Bu konuda Dubai oldukça başarılı. Dubai’de petrolden elde edilen gelir toplam kazancın sadece yüzde 10’unun buluyor. Kuveyt ise bu yöndeki kalkınmaya henüz yeni başladı. Dünya genelindeki petrol rezervlerinin onda birini elinde bulunduran emirlikte yeniden yapılanmaya yönelik çabalar henüz ileri düzeyde değil.

Körfez devletleri artık petrolden ettiği milyar dolarları, petrol sonrası dönemde kullanmak için harcıyor. Bu yüzden şimdi kasalara akan fonlar, dış ülkelere yapılan yatırımlara dönüşüyor. Körfezdeki altı monarşinin şu an yürürlükte olan projelerinin değeri geçen yıla oranla yüzde 43 artarak, 1 trilyon 900 milyar doları aşıyor.