Parmak izinden biyometrik veriye

Hırvatistan doğumlu Arjantinli kriminolog Juan Vucetich 1891’de ilk modern tarzda parmak izi arşivini oluşturmaya başladı. O zamandan beri parmak izi, suçluları mahkum etmek için kullanılan ana kanıtlardan biri haline geldi. Burada polis memuru, bir soygunun ardından kapı tokmağına toz sürüyor böylelikle parmak izleri ortaya çıkıyor.

Resimdeki adam parmak izi bulmak için yapışkan bir film kullanıyor. Daha sonra onu bir kağıt parçasına yapıştırıyor. Geçmişte parmak izlerini karşılaştırmak emek isteyen bir işti. Polis bulunan parmak izlerini olası şüphelilerin parmak izleriyle tek tek karşılaştırmak zorundaydı. Bugünlerde bu işi bilgisayarlar yapıyor.

Parmak izlerini karşılaştırmak 'kirli' bir işti. Mürekkep ve kirli parmaklar… Günümüzde ise tarayıcılar mürekkebin yerini aldı. Bunun yanı sıra artık veriler hızlı bir biçimde bir veri tabanına gönderilebiliyor ve biyometrik veriler haline getirilebiliyor.

Bilgisayarlar parmak izlerinin kendine özgü şeklini tanımlar. Bu desenler parmaklardaki baskı merkezi konumunu içerir. İki kişinin parmak izi asla aynı değildir, tek yumurta ikizi bile olsalar.

Parmak izi sadece kriminolojide önem kazanmıyor. Nijerya’daki bir seçimde de parmak izi tarayıcılarıyla oy kullanılıyor. Bu yöntemle oy veren insanların kayıtlı seçmen olduklarından ve yalnızca bir kere oy verdiklerinden emin olunuyor.

Mülteci ya da sığınma talebinde bulunanlara yönelik en zorlu süreç, kişilerin AB içinde ilk hangi ülkeye ulaştıkları. Avrupa Birliği'ndeki her göçmenin ilk giriş noktasında parmak izinin alınması gerekir- tâbi ki yerel polis görevlilerine tarayıcılar temin edilmesi koşuluyla.

iPhone Touch-ID'de ki gibi pek çok akıllı telefon artık parmak izi tanıma yazılımıyla üretiliyor. Telefonun sahibi kilidi parmak iziyle kaldırıyor. Eğer başka birisi telefonu bulur ya da çalarsa, telefondaki şifrelenmiş herhangi bir veriye ulaşma imkanına sahip olamıyor.

Resimdeki İskoçya'nın Dundee kentinden bir Otomatik Para Çekme Makinesi (ATM). Müşterilerin para çekmek istediklerinde biyometrik bir kanıt sunması gerekiyor. Bu kanıt da parmak izi. Hırsızların pek hoşuna gitmeyecek bir uyguama.

2005'ten beri Alman ve diğer birçok ülke pasaportu RFID (radyo frekansı kontrollü kimlik) çipinin üzerine yerleştirilen biyometrik bilginin parçası olarak dijital parmak izi içeriyor. Çipin üzerindeki diğer bilgi ise biyometrik bir vesikalık fotoğraf. Yüz görüntüsü parmak izi gibidir. Birbirine benzemez.

Yüz tanıma yazılımları son yıllarda çok geliştirildi. Güvenlik kameraları ile büyük kalabalıklar içinde şüphelileri tespit etmeyi mümkün kılıyor. Ayrıca internet hizmetleri ve özel bilgisayar sahipleri, tatil fotoğraflarını düzenlemek ve isim etiketlemek için giderek daha fazla yüz tanımlama yazılımlarını kullanıyor.

Alec Jeffreys, 1984 yılında Leicester Üniversitesi'ndeki bir araştırma sırasında neredeyse bir hata sonucu denebilecek şekilde DNA parmak izini keşfetti. Alec Jeffrey her insanda farklı olan DNA segmentlerinin kendine özgü şekillerini tanımladı. Jeffrey, süpermarket barkodu gibi görünen bir resim oluşturdu.

Federal Emniyet Teşkilatı 1998 yılında federal bir veri tabanında bu tür bir barkod uygulamasına başladı. Müfettişler genetik parmak izinin keşfinden beri bu yolla 18 binden fazla suç vakasını çözdüler.

Bu sistem yalnızca suçluları tanımlamak için faydalı değil aynı zamanda bu yolla birçok masum insan suçlandıklarında kendilerini temize çıkarabiliyor. Bu teknoloji birçok insanın hayatını kurtardı. Kirk Bloodsworth neredeyse dokuz yılını idam koğuşunda geçirdi. ABD Masumiyet Projesi, DNA kanıtlarını kullanarak 100'den fazla kişinin haksız bir şekilde hapse atıldığını ortaya çıkardı.

Parmak izi ilk büyük sınavını Srebrenica katliamına yönelik olarak verdi. Toplu mezarlardan çıkarılan kurbanların kimlikleri sistematik DNA teknikleri kullanarak tespit edildi. Kurbanlar daha sonra yakınları tarafından toprağa verildi. Burada, beş yaşındaki Esma Hasanoviç amcası için son görevini yerine getiriyor. Çoğu erkek, 6 binden fazla kurbanın kimlikleri DNA-parmak izi yöntemiyle belirlendi.

Sesler ve diğer dijital veriler de biyometrik veriler içeriyor. Örneğin ses tanıma yazılımı, telefon görüşmesi sırasında birilerini tehdit eden insanlar bu yolla tespit edilebiliyor. Tıpkı parmak izi gibi insan sesi de benzersizdir. Ayrıca insanlar internette kimliklerine dair takip edilebilecek veriler bırakıyor. ©Deutsche Welle Türkçe