Nükleer müzakerelerde tarihi günler

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani pazar akşamı Tahran'da yaptığı açıklamada nükleer müzakerelerde bir anlaşma sağlanmasının ‘çok yakın’ olduğunu söyledi. Mükakerelerin pazar günü tarihi bir anlaşma ile sonuçlanmasının düşük bir ihtimal olduğunu söyleyen Amerikalı ve İranlı yetkililer, beklenen sonucun pazartesi günü gelmesinin daha gerçekçi olduğunu belirttiler.

İran hükümetinin sözcülerinden Alirıza Miryosefi Twitter hesabı üzerinden yaptığı açıklamada „Çok yoğun çalışıyoruz ancak lojistik olarak bu akşam bir sonuca ulaşmamız imkansız. Ne de olsa 100 sayfalık bir metin“ dedi.

Batılı bir yetkili ise Tahran ve Washington'un bir karara varılmadan önce kendi çevrelerine de danışmaları gerekceğini belirtti.

Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Dışişleri Bakanı John Kerry, İran, ABD, İngiltere, Fransa, Almanya, Rusya ve Çin arasında yürütülen görüşmelerin 16. gününde halen bazı çetrefilli konuların masada olduğunu belirtti. Avusturya'nın başkenti Viyana'da Kerry „Bazı ciddi kararlara yaklaşıyoruz. Ancak bazı zor konular olduğu için şimdilik umudumu koruyorum“ açıklamasında bulundu.

Fransa Dışişleri Bakanı Laurant Fabius ise gazetecilere „Umarım bu müzakere maratonunun son dönemine girmişizdir“ dedi ve ekledi: „Fransa'nın pozisyonu hep yapıcı nitelikte oldu ve bu kararlılığın kısa sürede tatmin edici bir sonuca ulaşmamızı sağlayacağını umuyorum."

İranlı bir yetkili de analaşmanın yakın olduğunu belirtti ve „Konuların yüzde 99'u çözüme ulaştı ve anlaşma hazır. Siyasi kararlılık ile herşeyi bu akşam geç saatte bitirip yarın açıklayabiliriz“ dedi.

Hamaney'in yeni 'kırmızı çizgileri' yok

İran ve 5+1 Grubu ülkelerinin sürdürdüğü müzakereler iki hafta içerisinde üç kez uzatıldı. İran Batı'yı yeni engeller koymak ile suçluyor. ABD'ye atıfta bulunarak Tahran'ın ‚küresel kibre‘ karşı mücadele edeceğini söyleyen İran'ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney müzakereler için yeni kırmızı çizgiler koymadı.

Görüşmelerde en fazla sorun teşkil eden nokta, İran'ın anlaşma sağlanır sağlanmaz 2006 yılından beri devam eden Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin uyguladığı silah ambargosunun ve balistik füze programına uygulanan ambargonun hemen kaldırılmasını istemesi. Bu talep, İran'a silah satan Rusya tarafından da destekleniyor.

Bu hafta açıklamada bulunan Batılı yüksek seviyedeki bir diplomat ise Moskova ve Pekin'in ambargo karşıtı tutumuna rağmen İran ile müzakereleri yürüten altı ülkenin fikir birliği içerisinde olduğunu belirtti.

Askeri alanlara giriş sorunu

Batılı devletler İran'ın yıllar boyunca nükleer bomba üretimi üzerinde çalıştığından şühpheleniyor. Ancak İran bu iddiaları reddediyor. Görüşmelerin tökezlediği bir nokta da İran'ın denetçilerin askeri bölgelere girişine İran'ın izin vermeye yanaşamaması. Ancak görüşmeler son sürat devam ediyor. ABD Dışişleri Bakanı John Kerry Viyana'ya gelişinden beri her gün İran Dışişleri Bakanı Muhamed Cevad Zarif ile görüştü.

Bir anlaşmanın sağlanması durumunda, 1979'daki İran İslam Devrimi'den sonra Batı ile İran'ın ilk yakınlaşması gerçekleşmiş olacak.

Nisan ayında İsviçre'nin Lozan kentinde 5+1 Grubu ülkeleri ile İran'ın vardığı çerçeve anlaşmasında ön plana çıkan maddeler arasında İran'ın santrifüj sayısını 19 bin'den 6 bin'e düşürmesi ve uranyum zenginleştirmesinde ciddi kısıntıya gitmesi kararı bulunmaktaydı. Çerçeve anlaşmaya şüphe ile yaklaşan sesler müzakerelerin sonuna doğru yeniden yüksedi. ABD Senatosu Çoğunluk Lideri Cumhuriyetçi Partili Mitch McConnell ‚Fox News Sunday'e yaptığı açıklamada anlaşma sağlansa dahi bunun Kongre'de kabulünün zor olacağını belirtti.

© Deutsche Welle Türkçe

Reuters/AP/SS/BÖ