Elektrikli otomobil devrimi

Norveç her ne kadar Avrupa’nın en büyük petrol üreticilerinden biri olsa da İskandinav ülkesinde elektrikli otomobil satışlarında patlama yaşanıyor. Devlet teşviklerinin de etkisiyle Norveç dünyada kişi başına en çok elektrikli otomobilin düştüğü ülke durumunda.

Bu yıl kendisine elektrikli otomobil alan 4 bin Norveçliden biri olan Espen Andreassen, Norveç'te genel olarak otomobillerin pahalı olmasına rağmen elektrikli otomobillerden vergi alınmadığı için böyle bir karar aldığını belirtti. Fakat Andreassen’i cezbeden sadece elektrikli araçların fiyatı değil. Bu araçlara normalde yasak olan otobüs şeritlerini kullanma izni de veriliyor. Böylece elektrikli araç sahipleri, iş çıkışı yoğunlaşan akşam trafiğinde yolda harcadıkları süreyi yarıya indirebiliyorlar, ailelerine daha çok zaman ayırabiliyorlar.

Lobi çalışmalarının meyvesi

Norveç’te yaşanan elektrikli otomobil devrimi, özellikle son üç yılda büyük ivme kazandı. Bu hızlı gelişmenin arkasında ise elektrikli otomobil sahiplerinin ve onlar tarafından kurulan organizasyonların yıllardır süren lobi çalışmaları var. Norveçli Elektrikli Otomobil Derneği Başkanı Snorre Sletvold elektrikli otomobillerin bugün sahip olduğu avantajları elde etmek için çok çalıştıklarının altını çizdi. İlk başta sadece ithalat vergisi ve ilk kayıt vergisinden muafiyet avantajı varken, elektrikli araç sahipleri şimdi bedava park yeri ve otoyollardan ücretsiz geçiş haklarına sahipler. Ayrıca katma değer vergisinden muaflar ve otobüs şeritlerini kullanabiliyorlar.

Çevre politikalarına etkisi tartışmalı

Ülkedeki elektrikli araçlara yüksek talep aynı zamanda çevreye de etkide bulunuyor. Norveçli otomobiller kilometre başına doğaya ortalama 118 gram karbondioksit salıyor. Bu rakam geçen yıl 125’ti. Norveç bu rakamlarla AB’nin koyduğu çevre şartlarını büyük farkla yerine getirmiş oluyor.

Eleştiriler ise Norveç’in küresel ısınmadaki payına bakıldığında, ülkedeki elektrikli araç kullanımındaki artışın devede kulak kaldığına odaklanıyor. Norveç dünyada petrol ihracatında 8’inci doğalgaz ihracatında ise 3’üncü sırada. Çevre örgütü Friends of the Earth Norveç Başkanı Lars Haltbrekken Norveç'in, çevre konusunda en büyük darbeyi petrol ve doğalgaz üretiminde yaptığını vurgularken, yeni keşfedilen petrol ve doğal gaz yatağının doğaya saldığı karbondioksit miktarı 40 milyon otomobilin bir yılda atmosfere saldığı karbondioksit miktarına bedel olduğunu belirtti.

Bazı eleştirmenler de elektrikli otomobillerin modern fosil yakıtlarla çalışan otomobillerden daha az karbondioksit salmadığını ileri sürüyor. Bu çevreler akülerin üretimi ve imha edilmesi, ayrıca elektriğin üretilmesi için gerekli olan petrolün ve doğalgazın işlenmesi sonucu tahmin edilenden fazla karbondioksit açığa çıktığını belirtiyorlar.

Devletten teşvik sözü

Norveç Parlamentosu 2017’ye kadar elektrikli otomobiller için daha kapsamlı bir teşvik sözü verdi. Fakat satış rakamları böyle devam ederse bu avantajlı uygulamaları tekrar gözden geçirmek gerekecek. Zira elektrikli otomobillerin kullanımı yaygınlaştıkça bu araçların otobüs şeritlerini tamamen kapatması ihtimali gündeme gelecek. Bu hiç de uzak bir ihtimal değil. Zira güncel bir anketin sonuçlarına göre Norveçlilerin yarısından fazlası, bir sonraki araç olarak hibrit ya da elektrikli bir otomobil satın almayı tasarlıyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Lars Bevanger / Aslı Polatdemir

Editör: Başak Özay