Nepal'in yerle bir olan kültürel mirası

Katmandu Vadisi’nde UNESCO Dünya Mirası Listesi‘nde yer alan tam yedi eser bulunmakta. Burada bu eserlerden biri olan Swayambhunath Tapınağı’nın depremden önceki hali görülüyor.

Budistlerin ibadethaneleri olan stupalar ve Swayambhunath Tapınağı Nepal’in spiritüel merkezini oluşturuyor. Bodnath’daki stupa, Durbar Meydanları ve Katmandu’nun dışında yer alan Hindu Tapınakları Pashupatinath ile Changu Narayan da dünya kültür mirasları arasında yer alıyor.

Üç kraliyet şehri Bhaktapur, Kathmandu ve Patan’da bulunan Durbar Meydanı’nda yer alan saraylarda kraliyet aileleri yaşamaktaydı. Nepal’de ancak 2007’nin sonunda monarşi yıkıldı ve bir sene sonra da cumhuriyet kuruldu.

Bhaktapur, Patan ve başkent Katmandu’da 12. ve 18. yüzyıl arasında inşa edilmiş olan bir çok tapınak ve heykel ya zarar gördü ya da tamamen yıkıldı. UNESCO depremin neden olduğu zararla ilgili bilgi toplamaya devam ediyor. Zararın çok ileri boyutlarda olmasından endişe ediliyor.

Nepal’le özdeşleştirilen iki veya üç katlı Budist Tapınakları‘nın (pagoda) bir çoğu başkent Katmandu’daki Durbar Meydanı’nda yer alıyor.

Deprem Budist Tapınakları’na büyük ölçüde zarar verdi. Hindistan’da yer alan Madras Üniversitesi’nden uzman P.D. Balaji bu yapıların yeniden tamamen onarılabileceğine dair bir umut olmadığını şu sözlerle ifade ediyor: ‘‘Bu Nepal ve dünya için telafisi mümkün olmayan bir kayıp.‘‘

62 metre uzunluğundaki dokuz katlı Dharahara Kulesi depremden önce Katmandu’nun tarihi güzellikleri arasında yer alıyordu. Ancak ne yazık ki bu eser de Nepal’i yerle bir eden depremden nasibini aldı.

Depremden sonra 200 basamaklı merdivenlere sahip kuleden geriye yalnızca tabanı kaldı. Bir televizyon kanalı, yardım ekiplerinin enkazdan sonra kalenin enkazındaki 50 kişiye ulaşmaya çalıştığını bildirdi. 1826 yılında 12 katlı olarak inşa edilen kale 1934’te meydana gelen depremde de zarar görmüş, ancak yeniden onarılmıştı.

2006 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne alınan bu sanat harikası tapınak ve üç saray bu yoksul Himalaya ülkesinin derin dini ve siyasi tarihine tanıklık etmiş.

Bu Hindu Tapınağı Nepal’de kendi türünün en önemli örnekleri arasında yer alıyor. Hinduizm ve Budizm Nepal’de yüzyıllar boyunca giderek yayıldı ve 5. yüzyıldan itibaren de gösterişli tapınaklar inşa edilmeye başlandı.

Nepal’de Katmandu Vadisi’nin yanı sıra üç dünya kültür mirası daha bulunuyor: Lumbini (üst resim), Chitvan Milli Parkı ve Sagarmatha Milli Parkı. UNESCO depremden sonra Lumbini’nin ne durumda oldupunu saptamaya çalışıyor. Kathmandu’nun 280 Kilometre batısında yer alan Lumbini, Buda’nın doğum yeri olarak biliniyor.

7,8 şiddetindeki depremin merkezinin Katmandu’nun 80 kilometre batısında olduğu bildirildi. Ekonomisi büyük ölçüde turizm gelirlerine bağlı olan Nepal'de bu, hasarın uzun vadede çok daha derin olduğu anlamına geliyor. Nepal, Güney Asya'nın en yoksul ülkelerinden biri. 28 milyonluk bir nüfusu bulunan ülkenin yüzölçümü ise Bavyera’nın yaklaşık iki katı büyüklüğünde. © Deutsche Welle Türkçe