Nazileri ihbar edenlere ödül

Kudüs'teki Simon-Wiesenthal Merkezi'nin yöneticisi Efraim Zuroff, Köln, Berlin ve Hamburg'da düzenlenen afiş kampanyasıyla Almanya'da rahatsız edilmeden yaşayan Nazi suçlularını yargı karşısına çıkarmak için son kez çaba gösteriyor:

Efraim Zuroff, "Uzun bir süre soykırıma katılmış 60'ın üzerindeki kişiden bahsediyoruz. Sırf 1919, 1920, 1921, 1922 ya da 1923'te doğdukları için bu kişileri takip etmemek için hiçbir neden olamaz” diyor.

Kampanya özellikle, eski toplama kampı gardiyanlarıyla SS birliği üyelerini hedef alıyor. Zuroff, o dönem görevli olan yaklaşık 6 bin erkeğin söz konusu olduğunu tahmin ediyor. Bu kişilerin yaklaşık yüzde 98'nin öldüğü düşünülüyor. Zuroff, kimse tam rakamları bilmese de tahmin edilenden daha fazla Nazi suçlusu olduğu kanısında.

Kampanyayı harekete geçiren iki yıl önce Ivan Demyanyuk'un Münih'te yargılanması olmuş. Mahkeme Demyanyuk'un Sobibor'daki toplama kampında gardiyan olarak çalıştığı gerçeğinin suçlara doğrudan katılım konusunda yeterince kanıt teşkil ettiği sonucuna varmıştı. Alman mahkemeleri o tarihe kadar olası Nazi suçlularına açılan davaları durdurmuştu çünkü kişilerin cinayet ve işkencelerde doğrudan yer alıp almadığı konusunda kanıt bulunamamıştı. Çok fazla zaman geçmiş, çoğu kanıt yok edilmiş ve tanıklardan çoğu ölmüştü.

İhbara 25 bin euro

Zuroff, hâlâ kanıt bulmada zorlanılsa da Münih'teki mahkemenin Demyanyuk kararının birkaç Nazi celladının daha yargı önüne çıkarılmasını sağlayacağını umut ediyor: "Nazi suçluları tarafından milyonlarca insanın öldürüldüğünü söylüyoruz. Bunların bazıları hiçbir zaman yargı önüne çıkmadı ve hâlâ hayatta. Bu suçluları mahkemeye çıkarmamıza yardım edin. İşe yarar ipuçları için bizlerden 25 bin euroya kadar ödül alacaksınız.”

Ancak Simon Wiesenthal Merkezi'nin ödül açıklaması eleştirilere yol açtı. Alman-İsrail kökenli tarihçi Michael Wolffsohn, kelleye ödül konmasının söz konusu olduğunu, bunu çirkin ve zarar verici bulduğunu kaydediyor.

Babası Nazilerce öldürülen ve uzun yıllar Nazi geçmişi konusunda çalışmalar yürüten siyaset profesörü Joachim Perels de kampanya konusunda karışık duygulara sahip. Merkezin aranan savaş suçlularının araştırılmasında ve yetkililerin bilimsel açıdan desteklenmesindeki katkılarına değer veriyor. Ancak uzun bir süredir Ludwigsburg'da Nazi suçlularının yasal takibiyle yetkili özel bir merkezin bulunduğunu hatırlatıyor. Şu anda 50 toplama kampı gardiyanı hakkında soruşturma yürütülüyor.

Ancak Profesör Perels, Simon-Wiesenthal Merkezi'nin Alman yargısının uzun süre Nazi suçları hakkında hiçbir şey bilmek istemediği suçlamasına da katılıyor. Perels, "Mahkûm edilen suçluların sayısı yaklaşık 160 civarında. Öldürülen Yahudi ve Romanların sayısı düşünülünce ve ötenazi kurbanları göz önüne getirilince bu sonucun yeterli olmadığı anlaşılır“ ifadelerini kullanıyor.

Demyanyuk kararının son yıllarda Alman yargısında çok fazla şey değiştiğinin kanıtı olduğunu düşünen Profesör Perels, şu açıklamayı yapıyor: "1950'li ve 60'lı yıllarda savcı ve hâkimlerin dörtte üçü, daha önce Nazi döneminde halk mahkemeleri ile özel ve normal mahkemelerde görev yapmıştı. Nazi geçmişinden kalma bu devamlılık korkunç derecede hatalı kararlar çıkarmıştı.”

© Deutsche Welle Türkçe

Alois Berger / Başak Sezen

Editör: Ahmet Günaltay