'Liderlik potansiyeli korkuttu'

Rusya'nın tanınmış muhaliflerinden Aleksey Navalni önce dolandırıcılık suçlamasıyla hüküm giydi, sonra da gözaltına alındı. Bir kozmetik şirketini dolandırdığı gerekçesiyle 3 yıl 6 ay tecilli hapis cezasına çarptırılan ve yaklaşık bir yıldır ev hapsinde olan Navalni, mahkeme kararının açıklanmasından sonra, destekçilerinin düzenlediği izinsiz bir gösteriye gitmek istediği için gözaltına alındı. Hakkında savcılığın 10 yıl hapis talebinde bulunduğu sanığın avukatları davanın siyasi motifli olduğunu belirtiyor. Almanya’nın başkenti Berlin’de bulunan Bilim ve Politika Vakfı’nın Rusya Araştırmaları Grubu’nun Başkanı Hans-Henning Schröder konuyla ilgili olarak DW’nin sorularını yanıtlandırdı:

DW: Sayın Schröder, mahkemenin 15 Ocak’ta açıklaması beklenen karar, iki hafta erken geldi. Bu sizi şaşırttı mı?

Hans-Henning Schröder: Şaşırttı, ancak bunu açıklamak da zor değil. Önümüzdeki iki hafta boyunca birçok tatil günü var. Görünüşe göre, olayın ocak ayı ortasında bütünüyle unutulacağı umuluyor.

DW: Aleksey Navalni, 3 yıl 6 ay tecilli hapis cezasına çarptırıldı, kardeşi Oleg'in ise yine 3 yıl 6 ay olarak hükmedilen cezası tecil edilmedi. Bu garip bir hüküm mü?

Schröder: En azından şaşırdığımı söyleyebilirim, zira iki kardeşin de daha ağır bir cezaya çarptırılacağını tahmin ediyordum. Gelişmeler, iç siyasette muhalefete karşı baskının daha da arttığı yönünde. Görünen o ki bir çeşit siyasi uzlaşma bulunmuş. Açıkça ifade etmek gerekirse tablo şu: Muhalefetin çizgisini sertleştirmemesi için, Aleksey Navalni serbest bırakılıyor ama kardeşi Oleg rehin tutuluyor. Bu çözüm, Kremlin’in siyasi gücü tabii ki elinde tutmak ve muhalefeti bastırmak istediğinin ancak henüz daha en ağır yollara başvurmak istemediğinin işareti.

DW: O zaman siz de, Navalni’nin kendisi, destekçileri ve birçok insan hakları savunucuları gibi, davanın siyasi motifli olduğu görüşündesiniz.

Schröder: Şu ana kadarki bilgilerin ışığında, davayı ticari içerikli olarak nitelendirmek mümkün değil. Navalni kardeşlerin zarara uğrattığı iddia edilen Fransız kozmetik devi Yves Rocher, zarara uğramadığını bildiriyorsa ve buna rağmen savcılık olayı ceza hukuku çerçevesinde ele alıyorsa, bu gerçekten çok tuhaf.

DW: Bu siyasi motifli bir davaydı diyorsanız peki Kremlin neden Aleksey Navalni'den bu kadar korkuyor?

Schröder: Kanımca Putin, halk arasında yaygın olan ve artan enflasyon ile Ruble krizinden duyulan korku ile iyice tetiklenen memnuniyetsizliğin siyasi boyuta varmasından korkuyor. Rusya'da tanınan, liderlik potansiyeli olan ve bu huzursuzluktan siyasi bir hareket şekillendirebilecek isimlerin sayısı pek fazla değil. Onlardan biri olan Navalni, sadece muhalif değil, aynı zamanda da milliyetçi eğilimlere sahip. Bu da kendisini, halkın büyük bir kesiminde kabul görecek bir muhalefet lideri konumuna getirebilir. Yolsuzlukla mücadele eden, böylelikle halkın nabzına uygun hareket eden birisi gerçekten de siyasi bir tehdit oluşturabilir Kremlin için. Bu nedenledir ki kendisini bastırmaya, sesinin duyulmasını engellemeye çalışıyorlar.

DW: Son kamuoyu araştırmaları Rusya Devlet Başkanı'na halk desteğinin çok yüksek olduğunu gösteriyor, ancak yine de siyasi bir memnuniyetsizlik söz konusu. Rusya'da, henüz ne zaman, nereden eseceğini kestiremeyeceğimiz değişim rüzgarları mı var kapıda?

Schröder: Putin'in inanılırlığı ve halktan gördüğü destek gerçekten çok yüksek. Rusya siyasetinde şu anda kendisinin yerine geçebilecek hiç kimse yok. Savunma Bakanı Sergey Şoygu bile, halkı kendi tarafına çekecek bu "büyüye" sahip değil. Putin'in muhalif hareketler tarafından da koltuğundan devrilebileceğini sanmıyorum. Ama öte yandan çözüm bekleyen birçok sorun var. Putin bugüne kadar, halk için çalışan, dolandırıcılığa bulaşmamış, namuslu politikacı görünümüyle insanların desteğini aldı. Ancak bu destek ne kadar sürer, 2015'in ortasında da halk Putin'i böyle algılar mı, bunu bilemem.

©Deutsche Welle Türkçe

Nikita Jolkver (DW Berlin)