NATO gündemine Trump damgası

Daha göreve başlamadan NATO'yu "demode" diye nitelendirerek tepki çeken Donald Trump, ABD Başkanı olarak ilk NATO zirvesine katılıyor. Brüksel'deki zirveye Trump'ın iki talebi damgasını vuracak: Savunma harcamalarının artırılması ve IŞİD'e karşı savaşa NATO'nun dahil edilmesi.

Savunma harcamaları     

NATO ülkeleri 2014 yılında düzenlenen zirvede, on yıl içinde savunma harcamalarının GSYİH'nın yüzde 2'si düzeyine yükseltilmesi kararı almıştı. Ancak başta Almanya olmak üzere pek çok üye ülke bu hedefin uzağında. Almanya'nın savunma harcamaları yıllardır GSYİH'nın yüzde 1,2'sinde seyrediyor. ABD Başkanı Donald Trump'ın NATO'yu 'demode bir ittifak' olarak tanımlayıp ABD'nin müttefiklerin güvenliğini finanse etmeye devam etmeyeceği mesajı vermesinin ardından Avrupalı müttefikler üzerindeki baskı arttı. Amerikan yönetimi NATO zirvesi öncesi yaptığı açıklamada, müttefik ülkelerden yüzde 2 hedefine somut olarak nasıl ulaşacaklarına dair ulusal harcama planı hazırlamalarını istedi. Ancak bu planların oluşturulma sürecinde ortak kriterler getirilmemiş olması, ülkelerin hareket alanını genişletiyor. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, kaynağın İttifak'ın gerçekten ihtiyaç duyduğu askeri teçhizata harcanmasını ve ülkelerin NATO misyonlarına gerçek anlamda katılmasını sağlamak istiyor. Stoltenberg, üye ülkelerin planlarını yıl sonuna kadar hazırlamalarını talep etti.

Terörle mücadele

Trump yönetimi, NATO'nun terör ve IŞİD'e karşı mücadelede çok daha fazla rol oynaması gerektiği görüşünde. Suriye ve Irak'ta IŞİD'le mücadele için oluşturulan uluslararası koalisyona 28 NATO üyesi ayrı ayrı dahil olmasına rağmen, NATO İttifak olarak koalisyonda yer almıyor. ABD öncülüğünde 2014 yılında oluşturulan IŞİD karşıtı koalisyona toplam 68 ülke dahil. ABD, NATO'nun koalisyona resmen dahil olmasını isterken, bazı NATO ülkeleri Arap ülkelerinin olumsuz tepki göstermesi endişesiyle çekimser davranıyor. Zirve öncesinde bu konuda karar hala çıkmış değil. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg zirve öncesinde yaptığı açıklamada, "pek çok" üyenin NATO'nun koalisyona katılmasına sıcak baktığını, ancak çekinceleri olan ülkeler nedeniyle tartışmaların devam ettiğini belirtti. Bu konuda çekinceleri bulunan ülkelerin başını Fransa ve İtalya'nın çektiği belirtiliyor. NATO, AWACS keşif uçakları ve Iraklı askerlerin eğitimi misyonlarıyla IŞİD'e karşı savaşa dolaylı yollardan destek veriyor.

AWACS uçakları

Türkiye ile Almanya arasında İncirlik konusunda yaşanan krizde son günlerde adı sıkça duyulan Awacs keşif uçakları da zirvenin gündeminde olacak. Türkiye'nin İncirlik'te konuşlu Alman askerlerini ziyaret etmek isteyen Alman milletvekillerine izin vermemesi üzerine Almanya'da askerlerin İncirlik'ten çekilmesi ve Konya'da görev yapan AWACS uçaklarındaki Alman personelin geri çağırılması tartışmaları patlak vermişti. NATO'ya bağlı AWACS uçaklarının personelinin üçte birini Alman ordu mensupları oluşturuyor. NATO misyonu dahilinde Türkiye'den havalanan AWACS'lar güçlü radarlarıyla havadan Suriye ve Irak'taki hedeflerin görüntülerini çekiyor, ancak savaş uçaklarını hedefe yönlendirmek gibi muharip misyonlar üstlenmiyor. NATO zirvesinde AWACS'ların uçuş sürelerinin uzatılması ve uçuş trafiğinin koordinasyonunda kullanılmaları yönündeki planlar masaya yatırılacak.

Afganistan

NATO zirvesinde Afganistan'daki misyonun takviyesi konusu da gündeme gelecek. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, nihai kararın Haziran ayındaki savunma bakanları toplantısında verilmesini beklediğini açıklamıştı. Afganistan'daki misyona "birkaç bin" askerlik takviye yapılması planlanıyor. NATO ve partner ülkelerin destek misyonu "Resolute Support" kapsamında Afganistan'da 13 bin 500 asker görev yapıyor.

AFP/dpa/BK/HS

© Deutsche Welle Türkçe