NATO üyeleri savunma harcamalarına hız verdi
18 Haziran 2024
Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin ardından giderek daha fazla NATO üyesi, silah harcamalarına bütçeden ayırdığı payı daha önce olmadığı kadar artırıyor.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, bu yıl İttifak'ın 32 üyesinden 23'ünün yüzde 2 harcama hedefini tutturacağını açıkladı. Şubat ayında yapılan ilk değerlendirmede bu hedefe erişmesi beklenen ülke sayısı 18'di.
Sovyetler Birliği'nin 1991'de çöküşünün ardından Avrupa genelinde savunma harcamaların düşüş görülmüştü.
Rusya'nın 2014'te Kırım'ı ilhak etmesinin ardından NATO üyeleri, gayri safi yurt içi hasılalarının (GSYİH) en az yüzde 2'sini savunmaya ayırmakta uzlaşmıştı. Ancak bu hedefe şu ana kadar çok az ülke tarafından erişilebildi.
Örneğin Almanya bu yıl ilk kez yüzde 2 sınırına ulaşacak. Ukrayna savaşının ardından ordusunu modernleştirmek için harekete geçen Almanya'da GSYİH'nın yüzde 2,12'sinin savunmaya harcanacağı hesaplandı.
Bütçesinden savunmaya en çok pay ayıran ülke Rusya'nın müttefiki Belarus'a komşu Polonya oldu. Polonya'da GSYİH'nin yüzde 4,12'si savunmaya ayrıldı. Onu yüzde 3,43'le Rusya'ya sınır Estonya izledi.
Türkiye de yüzde 2'yi aştı
NATO'nun en büyük ordusuna sahip ABD, ekonomik büyüklüğünün yüzde 3,38'sini askeriyenin kullanımına verdi. ABD'nin sadece bu yıl savunmaya ayırdığı bütçe, 968 milyar dolarla diğer 31 NATO üyesinin tamamının toplamından iki kat fazla oldu.
NATO'nun verilerine göre, Türkiye'nin ise bu yıl GSYİH'nin yüzde 2,09'una karşılık gelen kaynağı savunmaya ayırması bekleniyor. Türkiye'nin askeri harcamalarının yüzde 34,2'sini donanım/ekipman yatırımlarının oluşturacağı tahmin edildi.
İttifak hedefine en uzak kalan ülkeler GSYİH yüzde 1,3'üne ulaşamayan İspanya, Slovenya ve Lüksemburg oldu. G7 ülkeleri Kanada ve İtalya da harcama hedeflerini tutturamadı.
Eski ABD Başkanı Donald Trump görevdeyken harcama hedeflerine ulaşılabilmesi için ülkelere baskı yapmış, geride kalanları açıkça eleştirmişti.
Kasım ayında yapılacak seçimlerle Beyaz Saray'a dönmeyi uman Trump, halihazırda yürüttüğü kampanya sırasında da yüzde 2 ısrarını sürdürüyor. Trump, savunmaya yeterince para harcamayan İttifak üyelerine, olası Rusya saldırısı durumunda destek vermeyeceğini söyledi.
Ülkelerin artan savunma harcamalarının en büyük yararlanıcısı Amerikan şirketleri oluyor. Özellikle ABD'li Lockheed Martin şirketi Ukrayna işgalinin ardından birçok ülkeden yeni F-35 ve F-16 savaş uçağı siparişleri aldı.
AP,dpa / MUK,JD