Mısır ile Türkiye arasında deprem diplomasisi

Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri depremler nedeniyle büyük yıkıma uğrayan Türkiye ve Suriye'ye Pazartesi günü geçmiş olsun ziyareti gerçekleştirdi. 

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından desteklenen Müslüman Kardeşler hareketinden Muhammed Mursi'nin Abdülfettah el Sisi liderliğindeki ordunun askeri müdahalesiyle devrildiği 2013 yılında bozulan Türkiye-Mısır ilişkilerinde başlayan normalleşme süreci açısından Şukri'nin ziyareti önem taşıyor. 

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu Mısır Dışişleri Bakanı Şukri ile Adana’da düzenlediği ortak basın toplantısında Mısır'ın deprem sonrası hızlı bir şekilde yaptığı yardımlardan dolayı teşekkür etti.

Çavuşoğlu "Bildiğiniz gibi Mısır ile ilişkilerimizde yeni sayfalar açıyoruz. Doha’da Sayın Cumhurbaşkanımız Erdoğan ile Devlet Başkanı Sisi’nin görüşmesi son derece verimliydi" ifadelerini kullandı. 

Çavuşoğlu sözlerine söyle devam etti: "Biraz önce havaalanında yaptığımız görüşmede ilişkileri daha da geliştirmek için hangi adımları atabileceğimizi Semih Şukri ile görüştük."

Türkiye ile Mısır arasındaki ilişkilerin gelişmesinin her iki tarafın da yararına olduğunu belirten Çavuşoğlu ama sadece her iki ülke için değil bölgenin istikrarı, huzur ve kalkınması için de önemli olduğunu vurguladı.

"İlişkilerimizin soğuk olduğu dönemde de sık sık vurguladığım gibi Mısır Akdeniz için, Arap dünyası için, İslam dünyası için, Filistin için, Afrika için, bizler için önemli bir ülkedir. Mısır'ın güçlü olması hepimizin yararınadır" ifadelerini kullanan Çavuşoğlu, ilişkilerin daha iyi bir seviyeye getirmek için birlikte çalışmaya devam edeceklerine inandığını kaydetti. Çavuşoğlu bu anlamlı ziyaret için Şukri'ye teşekkür etti.

Konuşmasına önce taziye ve dayanışma dileklerini sunarak başlayan Şukri, iki ülke ilişkilerinin iyi düzey yolunda olduğunu belirtti.

Depremin ardından 7 Şubat'ta Mısır Devlet Başkanı Abdülfettah el Sisi Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı aramıştı.

Türkiye ile Mısır arasındaki ilişkiler

Türkiye ile Mısır arasındaki ilişkiler, Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından desteklenen Müslüman Kardeşler hareketinden Muhammed Mursi'nin Abdülfettah el Sisi liderliğindeki ordunun askeri müdahalesiyle devrildiği 2013 yılında bozuldu. Müslüman Kardeşlerin Mısır'da terör örgütü ilan edilmesinin ardından hareketin pek çok üyesi Türkiye'ye kaçmıştı.

Erdoğan askeri darbeden sonra Sisi hakkında "tiran," "katil", ve "darbeci" gibi ithamlarda bulunmuş, ardından büyükelçi geri çekilerek, Türkiye ile Mısır arasındaki diplomatik ilişkiler maslahatgüzar düzeyine indirilmişti. Erdoğan bir çok kez yaptığı açıklamada Sisi ile temas kurmayacağını yinelemişti.

Türkiye ile Mısır arasında 2021 yılında ilişkileri normalleştirmeye dönük çabalar hız kazanmıştı. Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu Mısır ile hem diplomatik hem istihbarat düzeyinde temasların başladığını belirtmişti. Ankara'nın Türkiye'den Sisi yönetimi aleyhinde yayın yapan Mısır medyasının yayınlarına müdahale etmesi ve bazı yayın organlarının da bu telkinle yayın çizgilerini değiştirmeye başlaması, Kahire'de memnuniyet yaratmıştı.

Normalleşme sürecinde son olarak Cumhurbaşkanı Erdoğan, Kasım ayında Dünya Kupası'nın açılış töreni için gittiği Katar'da Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah el Sisi ile tokalaşarak, kısa bir görüşme gerçekleşmişti.

Bu temas, Sisi'nin 3 Temmuz 2013'te Mısır'da darbe yapmasının ardından Türkiye ile Mısır arasında devlet başkanı düzeyinde yapılan ilk görüşme olmuştu.

Suriye ile temaslar           

Mısır Dışişleri Bakanı Şukri, Suriye'deki temaslarında Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad ile görüştü. Şukri’nin ziyareti Suriye’de 2011 yılında iç savaşın başlamasından bu yana Şam’a Mısır tarafından en üst düzeyde yapılan ziyaret. 
Şam’da gazetecilere yaptığı açıklamada ziyaretten dolayı “memnun” olduğunu belirterek, Mısır Devlet Başkanı Sisi’nin dayanışma mesajını Esad’a ilettiğini kaydetti.

"Bu ziyaretin amacı temelde insanidir ve Mısır hükümeti ve Mısırlıların Suriye halkıyla dayanışmasını sergilemektir" diyen Şukri, Mısır'ın "Suriye hükümeti ile tam bir koordinasyon içerisinde" daha fazla deprem yardımı sağlamaya hazır olduğunu kaydetti. Şukri Mısır'ın şu ana kadar Suriye'ye bin 500 ton yardım sağladığını söyledi.
Suriye Dışişleri Bakanı Faysal Mikdad "Mısır dışişleri bakanı Şam'a geldiğinde evine, insanlarına, ülkesine gelmiş olur" şeklinde konuştu.

Şukri  Mısır'ın Arap Ligi'nin iç savaşla birlikte Suriye ile ilişkileri askıya alma kararını kaldırmasını destekleyip desteklemeyeceğine yönelik soruları yanıtsız bıraktı.

Mısır Dışişleri Sözcüsü Şukri'nin Suriye'de mevkidaşı Mikdad ile yaptığı görüşmeyi Twitter hesabından duyurmuştu.
Şukri'nin Suriye'de görev yapan yardım kurulusu Beyaz Baretlilere destek olmak için tonlarca tıbbi yardım ve teknik ekip götürdüğü açıklandı. 
Sisi depremlerin ardından Erdoğan ile görüştüğü gün Suriyeli mevkidaşı Beşar Esad'ı da aramıştı. Bu iki lider arasındaki ilk resmi temas olarak kayda geçti.

Suriye'nin Arap ülkeleri ile ilişkileri

Esad Suriye'de 12 yıl önce başlayan savaş nedeniyle bölgede yalnızlaşmış durumda. Kahire ve Şam arasında bu süreçte ilişkiler devam etse de Kahire merkezli Arap Ligi Suriye ile ilişkilerini 2011 yılında askıya almıştı. Bazı Arap ülkeleri de Suriye ile bağlarını kopartmıştı.

Esad, deprem sonrası Arap liderleri ile telefon görüşmeleri gerçekleştirdi ve Suriye'ye yardım gönderildi. Analistler Esad'ın bu durumu bölgesel anlamda desteği güçlendirmek için kullanabileceğini belirtiyor. 

Depremlerin ardından bir dönem Suriyeli muhalifleri destekleyen Ürdün Dışişleri Bakanı da Suriye'de savaşın başlamasından bu yana ilk kez Şam'ı ziyaret etti.

Arap parlamenterler Pazar günü Esad ile Şam'da bir araya geldi. Mısır Parlamento Sözcüsü Hanafi el Gebali de bu görüşmeye katıldı. Mısır basını bunu Şam'a Mısırlı bir yetkili tarafından on yılı aşkın bir süre sonra yapılan en üst düzey ziyaret olarak duyurdu.

Mısır Suriye'de siyasi bir çözüm çağrısında bulunurken Esad'ın geleceğini doğrudan tartışmaktan kaçınıyor. Bazı Arap liderler uzun zamandır Esad'ın görevi bırakmasını talep ediyor.

AFP,rtr, dpa / SSB, JD