Moskova Batı’ya gözdağı verdi

Bush yönetiminin Doğu Avrupa’da bir savunma kalkanı oluşturma projesi nedeniyle ABD ile Rusya arasında baş gösteren gerilim tırmanıyor. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin Moskova’da yaptığı ulusa sesleniş konuşmasında sert mesajlar verdi.

Putin, Batılı ülkelerin Rus iç işlerine müdahalesini eleştirdi ve ABD’nin savunma kalkanı projesinin Rusya için bir tehdit oluşturduğunu vurguladı. Rus lider karşı koz olarak Avrupa Konvansiyonel Kuvvetler Anlaşması’nı gündeme getirdi.

Putin, 1990 tarihli Avrupa Konvansiyonel Silahlar Anlaşması’na (AKKA) imza atan devletlerin anlaşmaya saygı göstermediklerini savunarak, ABD'nin Polonya ve Çek Cumhuriyeti'ne füze savunma unsurları yerleştirme planlarının durumu "daha da kötü" hale getirdiğini söyledi.

NATO ülkelerine önerdiği müzakerelerde Rusya'nın şikayetlerine çözüm bulunmaması halinde Moskova'nın AKKA'dan tamamen çekilmeyi gündemine alacağını ifade eden Putin, şunları kaydetti: “NATO ülkeleri sınırlarımızda askeri üsler inşa ediyor. Bunun da ötesinde Çek Cumhuriyeti ve Polonya'ya füze kalkanı sistemleri yerleştirmeyi planlıyor. Bu bağlamda, tüm ülkeler bu anlaşmayı onaylayıp uygulamaya koyuncaya dek, anlaşmanın uygulanması konusunda moratoryum ilan etmenin uygun olacağını göz özünde bulunduruyorum.''

Putin, bu konunun Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'un Oslo'daki NATO-Rusya Konseyi toplantısında ele alınmasını önerdiğini ifade ederek, “Eğer müzakerelerde ilerleme sağlanamazsa, o zaman AKKA'daki taahhütlerimizi bitirme olasılıklarına bakacağız“ dedi.

Genel Sekreter açıklama bekliyor

NATO ülkelerinin anlaşmaların şartlarını çeşitli bahanelerle uygulamaktan kaçındıkları sırada Rusya'nın sınırları içindeki silahlı kuvvetlerin sevkıyatını sınırlandırmasının "tarihi bir hata" olduğunu belirten Putin, “Birinin bu bağlamda ABD'yi, örneğin sınırları içinde askerlerinin yerini değiştirme konusunda sınırladığını düşünmek bile zor“ dedi.Rus Devlet Başkanı Putin’in Avrupa Konvansiyonel Kuvvetler Anlaşması’ndan kaynaklanan yükümlülüklerini askıya alabileceklerine ilişkin tehditine ilk tepki veren ise NATO Genel Sekreteri Jaap de Hoop Scheffer oldu. Genel Sekreter, Putin’in NATO’nun anlaşmayı önemsemediği yönündeki iddiaların gerçeği yansıtmadığını söyledi. Jaap de Hoop Scheffer Rus Dışişleri Bakanı Lavrov’dan Putin’in sözlerine açıklık getirmesini isteyeceğini açıkladı.

Jaap de Hoop Scheffer, Putin'in Moskova'daki açıklamasında dile getirdiği NATO ülkelerinin AKKA anlaşmasına saygı göstermediği yönündeki ifadelerine karşı da İttifak üyelerinin, Rusya'nın kendi taahhütlerini yerine getirmesi durumunda anlaşmayı onaylamak istediğini kaydetti. NATO, Rusya'nın, Gürcistan ve Moldova'da kalan askerlerini çekmesini istiyordu.

Rice'tan "kaygılar gülünç" açıklaması

ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice ise Norveç’in başkenti Oslo’daki gayri resmi NATO dışişleri bakanları toplantısına konuk olarak katılan Rus muhatabı Sergey Lavrov ile görüşerek kaygıları gidermeyi hedefliyordu. Rice, Putin’in açıklaması öncesinde gazetecilere Rusya’nın kaygılarının yersiz ve gülünç olduğunu söyledi. Rice “Doğu Avrupa’da 10 adet roket imha edici füze ile bir radarın nükleer sovyet gücünü korkutabileceği fikri tamamıyla saçma ve herkes bunu biliyor“ diye konuştu.

Rice, açıklamasında Rusya’nın endişelerini gidermeye hazır olduklarını da vurguladı. Ancak Rus liderinin Rice’in Lavrov ile görüşmesinden önceki çıkışı, Moskova’nın ikna edilmesinde zorlu bir süreç yaşanacağına işaret ediyor.

NATO üyeleri de hemfikir değil

Bu arada NATO ittifakının üyelerinin tamamında da savunma kalkanının gerekliliği konusunda fikir birliği yok. Alman Dışişleri Bakan Yardımcısı Gernot Erler, Berliner Zeitung gazetesine verdiği reportajda aralarında Almanya’nın da yer aldığı en az altı NATO üyesi ülkenin proje konusunda şüpheleri olduğunu açıkladı.

Norveç Dışişleri Bakanı Jonas Gahr Stoere da bu projenin oluşturulmasına gerekçe gösterilen tehdit konusunda ikna olmadığını açıkladı.