Ankara-Bağdat ilişkilerini düzeltir mi?

Mayıs 2006’dan beri Irak Başbakanlığı görevini yürüten Nuri El Maliki’nin görevinden ayrılması, uzun zamandır çok gerilimli bir seyir izleyen Ankara-Bağdat ilişkilerinde de yeniden yakınlaşma yaşanması ihtimalini ortaya çıkardı.

Celal Talabani’nin yerine Irak Cumhurbaşkanlığına seçilen Fuad Masum, Meclis Başkan Yardımcısı Haydar El Abadi’yi hükümeti kurmakla görevlendirmiş, Maliki de bunun üzerine kendisine darbe girişiminde bulunulduğu iddiası ile kendisine bağlı silahlı güçlerle Bağdat’ta gövde gösterisi yapmıştı.

Ancak Maliki, Irak’taki Şii siyasetçilerin kendisine olan desteklerini çekmesi ve ABD, İran gibi uluslararası güçlerin de Maliki’nin gitmesi gerektiğine yönelik açıklamalarının ardından, geri adım atarak görevi bıraktığını açıkladı. Maliki, başbakanlıktan çekildiğini ve başbakanlık iddiasından vazgeçtiğini Irak televizyonlarından yapılan yayında duyurdu.

Peki birçok kesim tarafından Irak’ta uyguladığı ayrımcı politikalar nedeniyle IŞİD terörünün güçlenmesine yol açmakla suçlanan Maliki’nin gidişi, kaotik günlerden geçen Ortadoğu’yu nasıl etkileyecek?

Uzmanlar, yeni başbakan El Abadi’nin ülkedeki Sünni-Şii gerilimini düşürecek uzlaşmacı politikalar geliştirmesi halinde IŞİD’in güç kaybedeceğini belirtirken, Maliki döneminde kopma noktasına gelen Ankara-Bağdat ilişkilerinin de yeniden iyileşme yoluna gireceğini belirtiyor.

‘Türkiye için olumlu bir gelişme'

Deutsche Welle Türkçe’ye konuşan Kültür Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mensur Akgün, Maliki’nin bugüne kadar Türkiye’nin Irak’taki Sünni-Şii gerilimine ilişkin uyarılarını dikkate almadığını hatırlatıyor. Maliki’nin görevi bırakmasının Türkiye açısından olumlu bir gelişme olduğunu dile getiren Akgün, “Ancak bundan sonra yaşanacak gelişmeler, yani Maliki sonrası yönetimin atacağı adımlar çok önemli” diyor.

IŞİD gibi katliamcı ve çağdışı bir örgütün Irak’ta kök salmasını engelleyecek politikalar hayata geçirilmedikçe Maliki’nin gidişinin çok önemli olmayacağını vurgulayan Akgün, “ABD ve müttefikleri Maliki’nin gitmesini istedi. Zaten Obama’nın sınırlı operasyonlar sırasındaki açıklamaları da bunu teyit ediyor. Bundan sonra yeni kurulacak hükümetin parçalanmış siyasi yapıyı yeniden toparlaması gerekiyor” diye konuşuyor.

IŞİD’e uygulanacak askeri tedbirlerin yanı sıra birleştirici ve kapsayıcı politikaların da önemine değinen Akgün, “Maliki konusunda ABD ve İran’ın aynı pozisyonda olması önemli. Şimdi Irak’ın düze çıkabilmesi için bir umut oluştu. Sorunun askerî değil siyasi ve diplomatik bir sorun olduğunu görmek gerekiyor. Kuşkusuz Türkiye de Kuzey Irak’taki Kürt yönetimi de Maliki’nin gidişine olumlu yaklaşıyor. Bu durum, tarafların ilişkilerinde de bir yumuşama yaratacaktır” değerlendirmesine bulunuyor.

‘Ankara-Bağdat ilişkileri gelişecek'

Kadir Has Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Soli Özel de, Maliki'nin başbakanlığı bırakması sonrasında Ankara-Bağdat ilişkilerinin yeniden rayına oturacağını belirtiyor. Maliki’nin politikalarının iki ülke arasında ciddi bir gerilim yarattığını hatırlatan Özel, “Bundan sonra hem siyasi hem de ticari ilişkilerde yeni açılımlar beklenebilir” diyor.

Maliki’nin gidişinde İran’ın rolüne de işaret eden Özel, “Irak’ın problemleri İran’sız çözülemez. Maliki’nin gitmesi tüm taraflar için psikolojik bir bariyerin yıkılması oldu. Eğer beklendiği gibi yeni başbakan Sünnilere açılım yapabilirse IŞİD’in etrafındaki çember de daralacaktır. Belki tam olarak bitmeyecek ama önemli bir mevzi kaybetmiş olacaktır” diye konuşuyor.

‘ABD ile Türkiye’yi yakınlaştıracak'

Maliki’nin görevi bırakmasının Irak’taki kaos nedeniyle enerji yolları tehlikeye giren ABD için olumlu bir sonuç olduğunu ifade eden Özyeğin Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mesut Caşın, “Maliki sonrası Irak’ta olumlu bir havanın oluşması Türkiye’nin de çıkarına. Türkiye, Irak ve Suriye sorunu nedeniyle 1 milyonun üzerinde mülteciye ev sahipliği yapıyor. Bunu unutmamak lazım” diyor.

Yeni Irak merkezi hükümetinin Kürt petrolünün Türkiye üzerinden dünyaya açılmasına izin vereceğini öne süren Caşın, “Böylelikle Kuzey Irak, Türkiye ve ABD arasında yeni bir işbirliği zemini doğacaktır. Hem Cumhurbaşkanlığı seçimi ardından hem de Maliki’nin gidişinden sonra ABD- Türkiye ilişkilerinin de yumuşama evresine girmesini bekliyorum” diye konuşuyor.

©Deutsche Welle Türkçe

Aram Ekin Duran