Litvinenko soruşturmasında Moskova duvar

Kremlin, Aleksandır Litvinenko’nun öldürülmesi ile ilgili soruşturmaya yardımcı olacağını açıklasa da Moskova’ya giden İngiliz emniyet teşkilatı Scotland Yard’ın görevlileri, bir duvarla karşı karşıya. Rus görevlilerinin yaptığı açıklamalar da bu duvarın kolay kolay aşılamayacağını gösteriyor.

Soruşturmanın sadece kendileri tarafından yürütüleceğini söyleyen Rusya Başsavcısı Yuri Çayka, soruları kendilerinin soracağını, İngiliz görevlilerin ise sadece dinleyeceğini ifade etti. Çayka, “Aksi, yani bizim dinleyici olduğumuz bir soruşturma söz konusu değil. Soruşturma tamamen bizim alanımıza ait ve onlar ancak bizim iznimizle katılabilirler“ dedi.

Tanıklarla görüşmeleri zor

İngiliz yetkililer, ayrıca asıl dinlemek istedikleri kişiye de ulaşamayacaklar. Litvinenko cinayetinin ana tanığı olarak gündeme gelen Michail Trepaşkin, Rusya’da devlet sırlarını açıklamaktan dolayı tutuklandı ve cezaevine kondu. Trepaşkin’in Litvinenko’ya, 1999 yılında Moskova’da iki apartmanda yaşanan ve yüzlerce kişinin ölümü ile sonuçlanan patlamaların ardında kimin olduğunu söylediği sanılıyor.

Bu patlamadan Çeçenler sorumlu tutulmuş, tutuklanan failler yargılanıp mahkum edilmiş, ardından Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ikinci Çeçenistan savaşını başlatmıştı. Litvinenko gibi Trepaşkin de söz konusu saldırıların ardında Rus gizli istihbarat servisinin olduğunu ileri sürüyor.

Trepaşkin, Litvinenko’yu, gizli servisin bu konudaki gerçeklerin açığa çıkmaması için öldürülmesi gerekenlerle ilgili bir liste hazırladığı ve listenin başında da kendisinin bulunduğuna dair uyarmıştı. İngiliz istihrabaratı Trepaşkin ile konuşarak Litvinenko cinayeti ile ilgili ipucu elde etmeyi tasarlıyordu, ama Rusya Başsavcısı Yuri Çayka hiçbir ülkenin yabancılara tutuklularla konuşma izni vermeyeceğini açık bir dille ifade etti.

Litvinenko olayının ikinci önemli tanığı ise Andrey Lugovoy. Eski bir ajan olan Lugovoy, bugün zengin bir iş adamı. Lugovoy, 1 Kasım’da Londra’da Litvinenko ile buluşmuştu. Scotland Yard ajanları onu da sorgulayamayacaklar, çünkü birdenbire hastalandığını ve ailesi ile birlikte Polonyum zehirlenmesine maruz kalıp kalmadığının araştırılacağını açıkladı. Oysa bir hafta önce Polonyum zehirlenmesinin söz konusu olmadığını bildirmişti.

İngiliz görevlilerin yetkileri sınırlı

İngilizler, Rus gizli istihbarat servisi yöneticileri ile de görüşemeyecekler. Başsavcı Çayka, bu konudaki bir soruya, alaylı bir şekilde “Rusya’da yaşayan herkesi sorguya çekelim o zaman” cevabını verdi. Başsavcı, İngilizlerin hiç kimseyi tutuklama ya da dava açma hakkının olmadığını da vurguladı. Konu ile ilgili tutuklama olsa bile kimsenin İngilizlere teslim edilmeyeceğini belirten Rus Başsavcı, sadece İngilizlerin soruşturma sonuçlananan kadar ülkede kalabileceklerini kaydetti. Bunun ne kadar süreceği ise belirsiz.