160611 Meeresspiegel Arktis

Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’nin 2007 yılında yayınladığı son raporda, Kuzey Kutbu ile ilgili eksik bilgiler vardı. Panel, bu yüzyılla ilgili tahminlerinde deniz seviyesinde büyük yükseliş olasılığını göz ardı etmiş, sadece 18 ila 59 santimetrelik bir yükselme öngörmüştü. Ancak çoğu bilim adamı panelin, değişim hızını küçümsediğini düşünüyor ve son araştırmalar da bunu destekler nitelikte.

Kuzey Kutbu Konseyi’nin destek verdiği Kuzey Kutbu Gözetleme ve Değerlendirme Programı’nın son bulguları, Kuzey Kutup Denizi, Grönland buz tabakası ve bölgenin buz örtüsü ile buzullarında son 10 yılda eşi görülmemiş oranda değişiklik yaşandığını ortaya koydu. Norveç Kutup Enstitüsü’nden Sebastian Gerland, rapora katkıda bulunan isimlerden biri.

Gerland, "Bir yanda, yıldan yıla denizdeki buz örtüsünün durumunda çok büyük değişiklikler görüyoruz. Ancak aynı zamanda, farklı noktalardaki uzun vadeli gözlemler çok açık bir trende işaret ediyor: Çok az buz var, donma olayının gerçekleştiği kış mevsimlerinin süresi çok kısa ve ilkbaharla yaz aylarında erime çok erken başlıyor. Bu eğilimin açıklığı çok çarpıcı" şeklinde konuşuyor.

İklim üzerindeki etkisi

Son beş yıl içinde, Kuzey Kutbu’ndaki yaz döneminde denizlerdeki buz örtüsü, uydu ölçümlerinin başladığı 1979 yılından bu yana en düşük seviyeye geriledi. Ve bu gerileme sadece bölgeyi etkilemiyor.

Gerland, "Deniz buz örtüsündeki durumun farklı sonuçları var. Kuzey Kutbu’ndaki ekolojik sistemi etkiliyor ancak aynı zamanda iklimi de etkiliyor. Sistem içinde aktif bir oyuncu konumunda. Örneğin yüzeyde buz bulunmazsa okyanus yaz aylarında çok daha hızlı ısınır" bilgisini veriyor

Raporda değinilen bir diğer önemli nokta ise kutuplarda sürekli donmuş durumdaki toprak tabakasında kaydedilen erime. Almanya Potsdam merkezli Ulusal Kuzey Kutbu Bilim Konseyi’nin direktörü Volker Rachold, "Rapor, donmuş toprak tabakasındaki erime sonucu, burada büyük miktarlarda depolanmış durumdaki sera gazının açığa çıkması, atmosfere salınması potansiyeline işaret ediyor. Burada karbondioksit ve metan gazından bahsediyoruz ki bu çok önemli çünkü o, karbondioksitten çok daha güçlü bir sera etkisine sahip. Dolayısıyla rapor bizi, burada iklim sürecini ve atmosferdeki sera gazı miktarını daha da etkileyebilecek bir sürecin başlayabileceği konusunda uyarıyor" diyor.

Grönland hızla eriyor

Kuzey Kutbu yüzeyindeki üçüncü önemli bulgu ise Grönland buz tabakasına ilişkin. Rachlod, " Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’nin son raporu bu konuda çok ihtiyatlıydı. Ancak son veriler, 2100 yılına kadar deniz seviyesinde kaydedilecek yükselmenin tahmin edilenden çok daha hızlı olacağını açık şekilde gösteriyor. Bu, Grönland buz tabakasının şu anda çok hızlı bir oranda eriyor olması gerçeğine bağlı bir gelişme" şeklinde konuşuyor.

Potsdam İklim Araştırmaları Enstitüsü'nden Profesör Wolfgang Locht, Grönland’daki gelişmelerin önemini şu sözlerle anlatıyor: "Eğer Grönland’da belirli biri ısınma eşiği geçilirse, Grönland’ın erimesi artık durdurulamaz. Şu anda buz nispeten hızlı erimiyor ve ısı eşiğinin ne olduğunu da bilmiyoruz. Son araştırma, bu eşiğin tahmin ettiğimizden daha düşük olduğunu gösteriyor gibi. Bunun 3 derecelik bir ısınma olduğunu düşünmüştük ve 3 dereceye ulaşmamız çok muhtemel. Yeni araştırma ise bunun 2 dereceye inebileceğine işaret ediyor.”

Kıyı kentler sular altında kalabilir

Gelecekteki deniz seviyeleriyle ilgili tahminlerde hâlâ pek çok belirsizlik söz konusu. Son raporda, deniz seviyesinin yüzyıl sonuna kadar 90 ila 160 santimetre yükselebileceği tahmin ediliyor. Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’nin 2007 tarihli raporunda bu oran çok daha düşüktü.

Grönland’ın tamamen erimesi durumunda ise – ki bu birkaç yüzyıl alabilir- deniz seviyesinin 7 metre yükselmesi olası. Bu da, dünyanın kıyı şeridindeki pek çok büyük kentinin sular altında kalması anlamına gelecek.

©Deutsche Welle Türkçe

Irene Quaile / Çeviri: Başak Sezen

Editör: Beklan Kulaksızoğlu