Kuzey Kore'nin yeni lideri o mu olacak?

Kuzey Koreli diktatör Kim Jong Un, geçen Nisan ayında 20 gün boyunca ortalıktan kaybolmuştu. Bunun üzerine uluslararası basında aşırı kilolu ve bir sigara tiryakisi olan Kim'in sağlık durumuna ve ölüp ölmediğine ilişkin iddialar gündeme gelmeye başladı. Bu olaydan sonra Kim'in ilk olarak 2 Mayıs'ta bir gübre fabrikasının açılışına katıldığını gösteren bir videosu Kuzey Kore basınına yansıdı. Ancak bu arada Kim'in ardından hangi ismin iktidarı devralacağı da konuşulmaya başlandı.

Güney Kore'deki düşünce kuruluşu Sejong Enstitüsü'nden Lee Seong-Hyon, "Kuzey Kore'de bir sonraki liderin kim olacağı kesinlikle şeffaf değil. Bu konuda tamamen bir belirsizlik söz konusu" görüşünde. Ancak iddialar kızkardeşi Kim Yo Jung'un etrafında dönüyor.

İki kardeş çok yakın

Öncelikle Kuzey Kore'de yönetimin meşruiyeti tamamen ve tek güç olarak Kim Hanedanlığına bağlı. Kim Jong Un, babası Kim Jong Il'in 2011 yılında hayatını kaybetmesinin ardından iktidarı devralmıştı. Kim Jong Il'e de iktidar aynı şekilde Kuzey Kore devletinin kurucusu olan babası Kim Il Sung'un ölümünden sonra miras kalmıştı. Kim Jong Un, 2011 yılında başkent Pyöngyang'da yönetimi devralırken bu görev için çok genç olup olmadığı tartışılıyordu, ancak üçüncü Kim, ilerleyen yıllarda ülkedeki gücünü garanti altına almayı başardı.

Bazı Kore uzmanları şimdi ise Kim Jong Un'un başına bir şey gelmesi durumunda Kim'in halefinin kız kardeşi Kim Yo Jong olabileceğini söylüyor. Uzmanlar, 1990'lı yılların ortalarında İsviçre'de bir süre birlikte vakit geçiren iki kardeş arasında güçlü bir bağ olduğunu anlatıyor. Seul'deki Yonei Üniversitesi'nden Bong Youngshik, iki kardeşin uzun zaman birlikte yaşadıklarına işaret ederek Kuzey Kore'ye döndükten sonra da aralarındaki güçlü bağı koruduklarını ifade ediyor.

Peki Kim Yo Jong kim?

ABD Maliye Bakanlığı Ocak 2017'de, o dönemde 28 yaşında olan Kim Yo Jong ve diğer Kuzey Kore rejimi temsilcilerine karşı "ağır insan hakları ihlalleri"ni gerekçe göstererek yaptırım uygulanması kararı almıştı. Kim Jong Un Ekim 2017 tarihinde de Kim Jong Il döneminin en etkili figürlerinden biri olan halası Kim Kyong Hee'nin yerine kardeşi Kim Yo Jong'u Komünist Parti'nin yönetim kurulu üyeliğine atadı.

John Hopkings Üniversitesi'nden Kuzey Kore uzmanı Michael Madden da 2014 yılında DW ile gerçekleştirdiği bir söyleşide Kim Yo Jong'a dair ayrıntılı bilgiler vermişti.

Kim Yo Jong'un Kuzey Kore diktatörünün en güvendiği kişi olduğunu söyleyen Madden, "Kim Yo Jong, Kim Jong Il'in yedi çocuğunun en küçüğü. Dansçı annesi Ko Jong Hui de Mansudae Sanat Topluluğu'nun ödüllü bir üyesi ve Kim Jong Il'in üçüncü eşiydi" bilgisini aktarmıştı.

Kuzey Kore uzmanı Madden, Kim Yo Jong'un 1990'lı yıllarda evde özel eğitim aldığını, 2000'li yılların başlarında da Kim Jong Un'la birlikte İsviçre'nin başkenti Bern yakınlarındaki bir okula devam ettiğini dile getirmişti. Madden'in verdiği bilgilere göre Kim Yo Jong daha sonra Kuzey Kore'de üniversite eğitimi aldı ve ayrıca Batı Avrupa'da da bazı eğitimlere katıldı.

Kim Yo Jong, Ekim 2010'da İşçi Partisi'nin bir oturumunda sekreter ve babasının sevgilisi olduğu söylenen Kim Ok'in yanında otururken ilk kez kamuoyunun karşısına çıktı. Kim'in 2012 yılında da Ulusal Savunma Komisyonu için ağabeyinin seyahatlerini organize etmeye başladığı belirtiliyor.

Kim Yo Jong'un Ekim 2014 tarihinde hasta ağabeyi tedavi görürken devlet işlerini devraldığı da söylentiler arasında. Kim Yo Jong'un 2015 yılından bu yana ise Propaganda Bakanlığının direktörü olarak görev yaptığı ifade ediliyor.

Kim Yo Jong, geçtiğimiz yıllarda ağabeyi Kim Jong Un'la birlikte Güney Kore Devlet Başkanı Moon Jae In ve ABD Başkanı Donald Trump'la gerçekleştirilen zirve buluşmalarına da katıldı. Kim Jong Un'un uluslararası kamuoyundaki imajının iyileştirilmesinin Kim Yo Jong'un görevleri arasında olduğu iddialar ediliyor. 

Kim Jo Jong, Trump'la Vietnam'ın başkenti Hanoi'de düzenlenen 2019 tarihli başarısız buluşmadan sonra süre ortalıktan kaybolmuştu. Birkaç ay sonra tekrar kamuoyunda görünmeye başlayan Kim'in bu sırada Kuzey Kore Başkanlık Heyeti Başkanı Choe Ryung Hae'nin oğlu Choe Song ile evlendiği haberleri yayıldı.

Gelecekteki görevler için hazırlık

Öte yandan bazı uzmanlar, Kim Yo Jong'un Kuzey Kore yönetimini devralmak için çok genç ve tecrübesiz olduğunu düşünüyor. Ayrıca ataerkil bir toplum yapısısının bulunduğu Kuzey Kore'de bir kadının devlet yönetiminin başında kabul edilmesinin zor olabileceği de söyleniyor. Kimi uzmanlar ise mevcut durumda en iyi seçeneğin Kim Yo Jong olduğu görüşünde.

Kim Jong Un, 2011 yılında yönetimi devralmadan önce babası ve Komünist Parti tarafından yönetici olarak eğitilmişti. O dönemde Kuzey Kore basını, Kim Jong Un'dan övgülerle bahsetmiş ve geleceğin lideri olarak sunmuştu. Kuzey Kore basınında şimdi de kız kardeşinin ne kadar başarılı olduğuna dair haberler yayılıyor ve Kim Yo Jong'la ilgili olumli bir imaj çizilmeye çalışılıyor.

Frank Smith (Shamil Shams ve Julian Ryall'in  katkılarıyla)

©️ Deutsche Welle Türkçe