Kutup ayılarının yaşam savaşı

Norveç'in kuzeyindeki Tromso kentinde biraraya gelen Kuzey Kutup Bölgesi ile bağlantısı olan beş ülke üç günlük konferansta, tehdit altındaki kutup ayılarını kurtarmak için neler yapılabileceğini masaya yatırıyor. Amerika Birleşik Devletleri, Kanada, Danimarka, Norveç ve Rusya’nın 1973 yılında kutup ayılarını ve yaşam bölgelerini korumak için imzaladıkları anlaşmada, avcılık, kutup ayıları için en büyük tehdit olarak nitelendirilmişti. Bugün ise kutup ayılarının yaşamını tehdit eden avcılardan çok, iklim değişikliğinin etkileri.

Çevrecilerden somut eylem planı talebi

Dünya Doğayı Koruma Vakfı (World Wildlife Fund-WWF), Kuzey Kutup Bölgesi için bir eylem planı ve daha kararlı iklim koruma hedefleri belirlenmesini talep ediyor. Vakfın kutup ayılarını koruma projesini koordine eden Geoff York, büyük yırtıcı hayvanların geleceğinin tehlikede olduğunu vurguluyor: "Kutup ayılarını sürekli gözlemleyebildiğimiz yaşam alanlarında durum endişe verici olmaktan da öte. Yetişkin kutup ayılarının sayısı giderek azalıyor. Ortalama ağırlıkları ile üreme oranları da düştü. Sayılarının azalmaya başlaması, sabit buzulların değişmeye başladığı döneme denk geliyor."

Erime son hız devam ediyor

Kuzey Kutup Bölgesi’nde küresel ısınmanın, dünyanın diğer kısımlarına göre daha hızlı olduğu görülüyor. Son iki yaz, kutuptaki sabit buzullar bugüne kadar görülmemiş ölçüde eridi. On yılı aşkın süredir Amerika'nın kuzey bölgesinde araştırmalarda bulunan Alaska Üniversitesi Jeofizik Profesörü Hajo Eicken, geçtiğimiz 30-40 yıl içinde deniz buzullarının tamamının inceldiğini tespit ettiklerini, özellikle de son yıllarda yaz aylarında buzulların kuzeye doğru çekildiğini belirtiyor.

Buzullar, kutup ayılarının yaşam kaynağı

Uzmanlar 2013 ile 2040 yılları arasında yakın bir zamanda Kuzey Kutup Bölgesinin yazın tamamen buzsuz kalacağı tahmininde bulunuyor. Oysa kutup ayıları buzullara bağımlı. Buzullar kutup ayılarının üremesi, avlanması, hareket edebilmesi için hayati önem taşıyor. Deniz ayıları bazen bir buz parçasının üzerine çıkarak uzakta yüzen fok balıklarını bazen de karda saklanan fok balıklarını avlıyor.

WWF’den Geoff York, küresel ısınmanın çevreye etkisinin kutup ayılarının uyum sağlayamayacağı kadar hızlı olduğuna dikkat çekiyor: "Vericilerle izlediğimiz kutup ayılarından biliyoruz ki yetişkin ayılar sorunsuz bir şekilde uzaklara açılabiliyorlar. Ancak bu çok fazla enerji gerektiriyor. Daha zayıf bir ayının bunu başaramayacağından yola çıkıyoruz. Diğer bir sorun da hava durumu. Kutup ayıları memeli deniz hayvanları olarak tanımlanıyor ama burun deliklerini kapatamıyorlar. Eğer uzun bir mesafeye gittiklerinde bir fırtına gelirse boğulabilirler."

‘Üçte ikisi yok olacak’

Bugün Kuzey Kutbu'nda tahminen 20 bin ila 25 bin kutup ayısı yaşıyor. Amerika Birleşik Devletleri Jeolojik Araştırmalar Kurumu'nun yaptığı bir araştırma, bu yüzyılın ortasına kadar kutup ayılarının üçte ikisinin yok olacağını ortaya koyuyor. Soylarının tamamen yok olup olmayacağı ise tamamen küresel ısınmaya ve buzulların ne kadar eriyeceğine bağlı. Artık kutup ayıları küçülen buzullara ulaşmak için çok uzak mesafeler katetmek zorunda kalıyor. Geoff York, yavru ve dişi ayılar için bunun daha da zor olduğuna dikkat çekiyor: “Henüz annesine bağımlı yaşayan genç ayıların uzun yolculukları başarması mümkün değil. Onlar ne o güce ne de yağ deposuna sahip ve dişi kutup ayıları yavrularını yüzerken emziremiyorlar. Dolayısıyla çok uzaklara açılamıyorlar."

Sayıları azalan kutup ayılarının yaşamak için bağımlı oldukları buzulların yeniden büyümesi olasılığına ise uzmanlar imkansız gözüyle bakıyor. Norveç Kutupları Araştırma Enstitüsü'nün Başkanı Jan-Gunnar Winther, şimdiye kadarki gözlemlerden yola çıkarak, yaz aylarında buzların normalden fazla erimeye devam edeceğini öngördüklerini belirtiyor.