Katliamdan 10 yıl sonra Srebrenitsa

Osmace, Srebrenitsa’ya bağlı köylerin en büyüğüydü. Yaklaşık 300 evin bulunduğu köyde yaklaşık 2000 kişi yaşıyordu. Bosna Savaşı’nda harabeye dönen Osmace’de hala yaşayanlar var. Su boruları yenilenmiş, elektrik tesisatı yeniden kurulmuş, köyün ana yolu tamir edilmiş ve 20 ev yeniden yaşanacak hale getirilmiş. Ancak köy okulunun yeniden inşa edilmesi için gereken para olmadığından, köyde yaşayan birkaç çocuk Srebrenitsa’da okula gidiyor. Osmace’ye geri dönen köy sakinlerinden biri olan İbrahim Buriç şunları anlatıyor:

“Eskiyi hatırlıyorum. Bir de şimdi nasıl yaşadığımıza bakıyorum, eskiye göre çok daha kötü yaşıyoruz. Yine de burada ölmek istediğim için geri döndüm. Yabancı bir yerde olmaktan usandım, daha fazla dayanamadım. Ama insan kendini burada terkedilmiş hissediyor, hiçbir şey eskisi gibi değil. Tamamen yalnız bırakıldık. Evlerin yeniden inşa edilmesi için gereken bağışlar için de aynı şey söz konusu. Kimse bağışta bulunmuyor. Evleri yeniden onarmaya hazır olanlar çok, ama gereken maddi kaynak yok.“

Evi yeniden onarılmadığı halde, Osmace’ye geri dönmek zorunda kalan Reya Yahiç de oğullarının Bosna Savaşı sırasında katledildiğini anlatıyor. Köyüne neden geri döndüğünü anlatan Yahiç, “Uzun süre önce geri döndüm. Başka çarem yoktu. Gördüğünüz gibi evim hala yıkık durumda. Ahır yerle bir olmuş. Çocuklarım yok artık. Yalnız yaşıyorum bu evde. Üç oğlum bir daha geri dönmedi. Eşimi daha önce kaybetmiştim. Bir gelinim ve bir torunumdan başka kimsem yok“ diyor.

Maddi kaynak yok

Srebrenitsa çevresindeki tüm Bosnalı Müslüman ve Sırp köyleri savaş sırasında terkedildi. Bölgeoe 6000‘den fazla ev tahrip edildi. Şimdiye dek bu evlerin 1500 kadarı yeniden yapıldı. Kısa bir süre öncesine kadar Belediye Başkanı olan Sadık Ahmedoviç, evlerin onarımı için çok paraya paraya ihtiyaç olduğunu belirtiyor ve “Tüm hasarı onarmak için yaklaşık 85 milyon Mark’a ihtiyacımız var. Her yıl 900 kadar evi yeniden imar etmemiz gerekiyor“ diyor.

Srebrenitsa Belediyesi’ne bağlı 540 kilometrakarelik alanda bugün 5000 ila 7000 kişi yaşıyor. Savaş öncesi burada yaşayanların sayısı 37.000‘di. Srebrenitsa’da nüfus giderek küçülüyor, çünkü kent ve çevresinde iş olanakları yok denecek kadar az. Kentin eski gelir kaynakları madencilik ve kaplıca turizmiydi. Savaş ve başarısız kalan özelleştirme girişimleri, bu sektörlere de darbe vurdu. Halk arasında atalet hakim. İnsanlar bilgisiz ve Srebrenitsa’da yeni bir gelecek için atılım yapacak durumları ve istekleri yok. Kentin yeni Belediye Başkanı Abdurrahman Malkiç, Srebrenits’da hayatın çok zor olduğunu ve burada yaşayanların geri dönmekten başka çaresi olmayan insanlar olduğunu belirtiyor.

Srebrenitsa’da çalışan ve kentte çok zaman geçiren Malkiç, aslında ailesi ile birlikte Saraybosna’da yaşıyor. Beleriye Meclis Başkanı Radomir Pavloviç de Srebrenitsa’da değil, komşu Sırbistan’da oturuyor. Kentin 27 Belediye Meclis Üyesi’nin 20‘si başka yerlerde yaşıyor.