Kaddafi'ye "insanlık suçu" soruşturması

Libya’da hükümete karşı ayaklanmaların başladığı günden bu yana yüzlerce kişi hayatını kaybetti. Diplomatik baskıyı artıran Batılı ülkeler Libya’daki şiddeti durdurabilmek için çözüm yolları arıyor. Bu çözüm önerilerinden biri de Libya hava sahasında uçuşa yasak bölge oluşturulması. Askerî müdahale tartışmaları ise sürüyor.

Uluslararası Ceza Mahkemesi Başsavcısı Moreno-Ocampo, Libya lideri Muammer Kaddafi ve bazı oğullarının da açinde olduğu ''yakın çevresi'' hakkında, hükümete karşı gösteri yapan sivillere uygulanan şiddet nedeniyle insanlık suçu işlemekten soruşturma başlattı. Başsavcı yaptığı açıklamada, Kaddafi'nin güvenlik güçlerinin, birkaç kentte ve kasabada protestoculara yönelik saldırılarda bulunduğunu ve Libya lideri ile müttefiklerinin güvenlik güçleri üzerinde resmi ya da bilfiil yetkisi olduğunu belirtti.

"Kayıtsız kalınmamalı"

İç savaşın eşiğine gelen Libya’da, Muammer Kaddafi uluslararası baskılara rağmen göstericilere karşı sert tutumundan vazgeçmiyor. Kaddafi’nin şiddete son vermesi ve görevi bırakması yönündeki diplomatik çabalar sonuç vermeyince, Batılı ülkelerin Libya'ya askeri müdahalede bulunması seçeneği gündeme geldi. Doğrudan askeri müdahale fikri şimdilik destek bulmazken, Libya üzerinde uçuşa yasak bölge oluşturulması önerisi sıcak tartışmalara neden oluyor. Uçuşa yasak bölge ile sivil halkın bombardımandan korunması hedefleniyor. Öneriye destek veren ve “Kaddafi’nin helikopterler ve uçaklarla kendi halkına ateş açması kesinlikle kabul edilemez. Bunu durdurmak için plan yapmalıyız” şeklinde konuşan İngiltere Başbakanı David Cameron, Libya’da yaşananlara kayıtsız kalınmamasını istedi.

"Askeri müdahale yapılmayacak"

NATO’dan yapılan açıklamada doğrudan askeri müdahale niyeti bulunmadığı, ancak her ihtimale karşı hazırlıklı olunduğu belirtildi. İttifak Sözcüsü Carmen Romero, “NATO’dan bu doğrultuda bir istekte bulunulması halinde gereken desteği verebilmek için müttefiklerle görüşmeler sürüyor” dedi. NATO Genel Sekreteri Anders Fogh Rasmussen, “Bu konu hakkında yalnızca şunu söylemek istiyorum. Bu kadar geniş çaplı bir önerinin Birleşmiş Milletler kararı ile uluslararası boyutta meşruiyet kazanması gerekir” diyerek, uçuşa yasak bölge oluşturulmasına ilişkin açıklamasında, Birleşmiş Milletler kararı olmadan harekete geçilmeyeceğinin altını çizdi.

Çin ve Rusya’nın olası bir Birleşmiş Milletler kararını veto edebileceği belirtiliyor. Arap dünyasındaki ayaklanma hareketlerinin Çin’e sıçramasından çekinen Pekin yönetiminin ülkedeki demokratikleşme hareketlerine destek vermeyeceği ifade ediliyor.

ABD temkinli

Libya’daki gelişmeleri yakından izleyen Amerika Birleşik Devletleri yönetimi ilk etapta bir çatışmanın içine girmek istemiyor. Uçuşa yasak bölge oluşturulması için önce, Libya'ya hava savunmasını imha amaçlı saldırı düzenlenmesi gerektiğini belirten Savunma Bakanı Robert Gates, ancak bu adımdan sonra uçakların ve pilotların vurulacağı korkusunun bertaraf edilebileceğini kaydetti.

Amerika Birleşik Devletleri, Akdeniz açıklarına iki uçak gemisi gönderdi. Gemiler gerektiğinde tahliye ve insani yardım amaçlı kullanılmak üzere Akdeniz'de bekletiliyor. Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanı Hillary Clinton, en büyük endişelerinin Libya’nın iç savaşın gölgesindeki Somali’ye benzemesi olduğunu belirtti. “Uçuş yasağı önerisi üzerinde duruyoruz. Lehte ve aleyhte görüşler var. Ancak bu konu üzerine ciddi ciddi düşünüyoruz” şeklinde konuşan Clinton, Afganistan ve Irak’ta eylemlere katılan El-Kaide üyelerinin çoğunun Libya'dan geldiğine dikkat çekerek, uçuşa yasak bölge oluşturulması önerisini değerlendirmeye aldıklarını açıkladı.

Libya lideri Muammer Kaddafi'nin istifasını talep eden isyancılar, uluslararası toplumdan askeri destek istemiş, uluslararası askeri müdahale olmadan başarıya ulaşamayacaklarını açıklamıştı. Albay Kaddafi ise Amerika Birleşik Devletleri ya da NATO’nun askeri müdahaleye başvurması halinde binlerce Libyalının ölebileceği sözleriyle Batılı ülkelere gözdağı vermişti. Ortadoğu uzmanı Michael Lüders, “savaş” ihtimalinin Batılı ülkeleri Libya’ya askeri müdahalede bulunma fikrinden caydıracağını ifade etti.

Türkiye diplomasiden yana

Türkiye de askeri müdahaleye karşı çıkan NATO ülkeleri arasında. Devlet Bakanı ve Başmüzakereci Egemen Bağış, Libya'ya askeri müdahalenin sonuçlarının ölümcül olabileceğini belirterek, öncelikle tüm diplomatik yolların denenmesi gerektiğini söyledi.

Bu arada, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği, Libya’dan ayrılan mültecilerin sayısının 180 bini aştığını, bu rakamın ülkedeki istikrarsızlığın sürmesi halinde daha da artacağını açıkladı. Libya’da Kaddafi rejimine karşı ayaklanmanın başladığı günden bu yana yüzlerce kişi yaşamını yitirdi, binlercesi de ülkeyi terk etti.

© Deutsche Welle Türkçe

(AP,dpa,rtr, DW) Derleyen: Başak Özay

Editör: Beklan Kulaksızoğlu