Kaddafi sonrası döneme hazırlık

Libya'da Muammer Kaddafi'nin 42 yıllık iktidarı sona ererken Libyalı muhalifler ve uluslararası toplum Kaddafi sonrası döneme hazırlanıyor. Başkent Trablus'u ele geçiren muhaliflerden beklentiler büyük. Ulusal Geçiş Konseyi'nin önce asayiş ve düzeni yeniden sağlaması, ardından ülkedeki farklı aşiretleri uzlaştırarak ülkeyi serbest seçimlere hazırlaması bekleniyor.

Berlin merkezli Bilim ve Politika Vakfı’ndan Markus Kaim, Libya’da önümüzdeki dönemi, "Sanırım burada kısa vadeli durumu orta ve uzun vadeden ayırmak gerekiyor. Kısa vadede, önümüzdeki günlerde iktidarı ele geçiren isyancıların asayiş ve düzeni sağlaması, temel hizmetleri yerine getirmesi gerekiyor. İnsanların yeniden güvenli bir şekilde sokağa çıkabilmesi, elektriğin, suyun işlemesi, eğitim sistemi vesaire. Orta ve uzun vadede ise konu siyasî bir stratejinin oluşturulması. Yani kucaklayıcı bir siyaset izlenmesi. Mümkün olduğunca ülkedeki tüm siyasî ve etnik akımların hükümete dâhil edilmesi, muhtemelen tüm partilerin dâhil olduğu bir koalisyon oluşturulması" sözleriyle değerlendirdi.

Ulusal Geçiş Konseyi güven arayışında

Libya Ulusal Geçiş Konseyi de hem ülke içi hem de ülke dışında güven inşa etmeye çabalıyor. Konsey’in enformasyondan sorumlu üyesi Mahmud Şammam, “Öncelikle asayiş ve düzeni sağlamak istiyoruz. Sadece kamu malının değil, aynı zamanda düşmanlarımızın da malının güvenliğinin sağlanması çağrısında bulunduk. İntikam eylemlerini kesinlikle önlemek istiyoruz. Ayrıca hızlı ve etkin bir şekilde siyasî vakumu doldurmamız gerekiyor" şeklinde konuştu.

AB de Libya'daki gelişmeleri yakından izliyor. Avrupa Komisyonu Sözcüsü Olivier Bailly, Avrupa'nın isyancılara taleplerini şöyle sıraladı: “Mümkün olduğunca kısa sürede serbest seçimlerin yapılmasını, idarî yapıların kurulmasını ve özgür medyaya sahip bir toplum oluşturulmasını talep ediyoruz.”

"Aşiretlerle müzakereler işe yaradı"

Almanya'nın önde gelen Ortadoğu uzmanlarından Michael Lüders, Libya’da olayların bu kadar hızla gelişeceğini kimsenin tahmin etmediğini belirterek, isyancıların başarısını şöyle açıklıyor: “Bu, isyancıların askerî açıdan çok güçlü olmasından değil, Bingazi’deki Ulusal Geçiş Konseyi’nin Libya’nın batısındaki aşiretlerle geçtiğimiz gün ve haftalarda yürüttüğü müzakerelerdeki becerisinden kaynaklanıyor. Oradaki aşiretler de artık arkasında yeterli askerî güç bulunmayan Kaddafi’ye bel bağlamanın anlamı olmadığı görüşüne vardı.”

Kaddafi döneminde her şeyin Kaddafi’den ibaret olduğunu, siyasi parti, meclis, bağımsız yargı gibi kurumların bulunmadığına dikkat çeken Lüders, ülkenin şimdi kendini yeniden keşfetme sürecine gireceğini belirtiyor. Lüders, “Her şey Muammer Kaddafi ve sülalesinin etrafında dönüyordu. Şimdi ise öncelikle kurumların oluşturulması, ülkenin doğusu ve batısındaki aşiretlerin bir araya getirilmesi gerekiyor. Bu çok zorlu bir iş. Başarılabilecek mi, tamamen belirsiz. En iyi senaryoda, bu başarılabilirse, yaklaşık iki yıllık bir geçiş döneminde taraflar anlaşmaya varıp, özellikle de ülkedeki muazzam petrol gelirlerinin nasıl adil bir şekilde paylaşılacağı konusunda uzlaşır. Ama eğer bu başarılamazsa, o zaman olabilecek en kötü senaryo gündeme gelir. Yani silahlı çatışma ortamının devam etmesi ve Libya devletinin çöküşü" ifadelerini kullanıyor.

NATO'da hazırlık

NATO’da da Kaddafi sonrası dönem için hazırlıklar yapılıyor ve NATO’nun faaliyetinin ne şekilde süreceği konusu tartışılıyor. NATO Genel Sekreteri Anders Fogh Rasmussen, "Mart’tan beri yaptığımız gibi, merkezî konumdaki askerî tesisleri gözlemlemeye devam edeceğiz. Halk için tehdit oluşturabilecek hareketler tespit etmemiz durumunda BM’nin verdiği yetki çerçevesinde hareket edeceğiz" dedi.

© Deutsche Welle Türkçe

Derleyen: Beklan Kulaksızoğlu (DW/AFP/dpa)

Editör: Başak Sezen