Kıbrıs barış hedefinden uzaklaşıyor mu?

56 sandalyeli Rum parlamentosunun yeni üyelerini belirlemek için dün yapılan milletvekilliği seçiminin en büyük sürprizi, aşırı sağcı ve ırkçı ELAM’ın barajı geçerek ilk kez meclise girmesi oldu.

Yunanistan’daki Altın Şafak partisinin Kıbrıs kolu olan “Milli Halk Cephesi” ELAM, 2011 yılındaki yüzde 1’lik oy oranını yaklaşık 3 kat artırarak yüzde 3.6’lık barajı geçmeyi başardı ve 2 milletvekiliyle ilk kez mecliste temsiliyet hakkı kazandı.

Kıbrıslı Türklere yönelik ırkçı saldırılarla adını duyuran ELAM örgütünün partileşerek meclise girmesi ve çözüm karşıtı diğer küçük partilerin toplamda oylarını artırması, Rum halkının adanın müzakereler yoluyla birleştirilmesi hedefinden giderek uzaklaşmakta olduğunu ortaya koyuyor.

Anastasiades’in partisi oy kaybına rağmen birinci oldu

Rum parlamentosunun yeni üyelerini belirlemek için yapılan seçimlerde birinciliği, Türk tarafıyla çözüm müzakereleri yürüten Rum Devlet Başkanı Nikos Anastasiades’in doğal lideri olduğu, merkez sağdaki Demokratik Seferberlik Partisi DİSİ kazandı.

DİSİ yüzde 3,7 oy kaybına rağmen geçerli oyların yüzde 30’unu aldı ve 18 milletvekili çıkardı ancak 2011 seçimlerine göre 2 sandalye kaybetti.

Kıbrıs’ta öteden beri çözümü savunan komünist AKEL partisi ise yüzde 7’lik oy kaybıyla seçimde en fazla hasar gören parti oldu ancak buna rağmen ikinciliği korudu.

Güney Kıbrıs’ta 2013 yılında bankaların batmasıyla patlak veren tarihin en büyük ekonomik krizinde iktidarda olan AKEL, oyların yüzde 25’ini aldı ve 16 milletvekili çıkardı.

Eski partilerin tümü oy kaybetti yeni partilerse yükseldi

Kıbrıs’ın birleşmesi için 2004 tarihinde referanduma sunulan Annan Planı’nın Rum halkı tarafından reddedilmesini sağlayarak tarihe geçen çözüm karşıtı Demokrat Parti DİKO da yüzde 3 oy kaybına uğradı. Buna rağmen 9 milletvekili çıkaran DİKO’nun oy oranı yüzde 14 oldu. Aynı siyasi çizgideki eski partilerden olan Sosyal Demokratlar Hareketi EDEK de yüzde 3 oy kaybına uğradı ve 3 milletvekili ile temsiliyet hakkı kazandı. EDEK’in oy oranı yüzde 6 düzeyinde kaldı.

Seçimin ilk 4 sırasında yer alan partilere göre daha yeni sayılan muhafazakar ve çözüm karşıtı çizgideki diğer küçük partilerin tümü oylarını artırdı. Yurttaşlar İttifakı yüzde 6 oy artışıyla 3 milletvekili kazanırken, Dayanışma Hareketi yüzde 5 oy artışıyla 3 sandalye elde etti. Çevreciler Hareketi ile aşırı sağcı ve ırkçı Milli Halk Cephesi ELAM yüzde 3 civarındaki oy artışıyla ikişer milletvekili çıkardı.

Ekonomik krize tepki tarihin en düşük katılımına neden oldu

Rum parlamentosu için yapılan dünkü seçimlerde, ülkenin 56 yıllık siyasi tarihindeki en düşük katılım yaşandı. Yüzde 66 oranında kalan katılıma göre, her 3 seçmenden biri sandığa gitmedi. Ortaya çıkan sonuçlarda katılım azlığının çok önemli etkisi olduğu değerlendiriliyor.

Rum seçmenin sandığa gitmemesinde, 2013 yılında önce Yunanistan’da patlak veren hemen sonrasında Kıbrıs’a sıçrayan tarihin en büyük ekonomik krizi yatıyor.

Rum halkının banka mevduatlarının traşlanmasına neden olan, işsizliğin ve yoksulluğun zirve yaptığı, etkileri halen devam eden 2013 ekonomik krizinin komünist AKEL’in iktidarı döneminde meydana gelmiş olması, krizin faturasının yüzde 7 oy kaybıyla bu partiye çıkarılmasıyla sonuçlandı.

Ekonomik kriz sonrasındaki ekonomik yıkımı devralan ve AB kurtarma programınca öngörülen acı reçeteleri tek tek hayata geçiren DİSİ de yüzde 3 güç kaybına uğrayarak bu topyekün ulusal tepkiden nasibini aldı.

Seçim sonuçları, Avrupa Birliği'ndeki diğer ekonomik krizlerde de görülen, seçmenin aşırı milliyetçi partilere yönelerek tepkisini ortaya koyduğu yeni siyasi trendin Güney Kıbrıs’a da sıçradığını gösteriyor. Neonazi dünya görüşünü savunan Milli Halk Cephesi ELAM’ın barajı aşarak siyasi parti kimliğiyle meclise taşınması, bunun kanıtı olarak gösteriliyor.

Anastasiades siyasi irade gerektiren kritik kararlarda zorlanacak

Başkanlık sistemiyle yönetilen Güney Kıbrıs’taki parlamento seçimlerinin sonuçları, Rum lider Nikos Anastasiades’in ve hükümetinin pozisyonunu değiştirmeyecek ancak ortaya çıkan siyasi tablonun Türk tarafıyla yürütülen ve ciddi ilerlemeler sağlanan müzakerelere katkı sağlamayacağı da çok açık.

Rum parlamentosundaki partiler ülkenin en yüksek danışma organı olan ulusal konseyi oluşturuyor. Çözüm karşıtı muhafazakar partilerin yüzde 45 oy desteğiyle ulusal konseyde yer alacak oluşu, gerek çözüm müzakerelerinde gerekse çözüm aşamasında siyasi irade gerektiren kritik kararlarda, Rum lider Nikos Anastasiades'in elini zayıflatacak.

© Deutsche Welle Türkçe

Selim Sayarı