İstanbul'un kritik ilçelerinde yarışı kim kazanacak?
22 Mart 2024
31 Mart'ta yapılacak yerel seçimlere 10 günden az zaman kala siyasi partiler ve adaylar arasındaki rekabet artarken, yarışın en çekişmeli geçeceği illerin başında İstanbul geliyor.
Yerel seçimin en kritik ili olarak gösterilen İstanbul'da Büyükşehir Belediye Başkanlığı için 27'si bağımsız 49 aday yarışıyor. En güçlü adaylar ise mevcut İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu ile eski Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum.
Son anket çalışmalarına göre CHP'nin adayı Ekrem İmamoğlu ile AKP'nin adayı Murat Kurum arasındaki yarış başa baş geçiyor. Son haftada durumun netleşmesi bekleniyor. AKP, her seçim öncesinde yaptığı Büyük İstanbul Mitingini Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın katılımıyla 24 Mart Pazar günü gerçekleştirecek. Erdoğan'ın mitingde ekonomik vaatler vermesi bekleniyor.
Kentte Büyükşehir Belediye Başkanlığının yanı sıra bazı ilçe belediye başkanlıkları için de sıkı bir rekabet yaşanıyor. Peki AKP ve CHP arasında rekabetin çok yüksek olduğu ilçeler hangileri?
İstanbul'da 39 ilçe ve belediye bulunurken ilçe belediye başkanlığı için yarışan toplam 724 aday var.
31 Mart 2019 seçimlerinde CHP 12 olan ilçe belediyesi sayısını 14'e çıkarmıştı. Mevcut durumda 24 ilçe belediyesi AKP'nin, bir belediye de (Silivri) MHP'nin elinde bulunuyor.
Dört ilçede rekabet arttı
DW Türkçe'nin kamuoyu anketlerinden derlediği bilgilere göre CHP'nin 14 ilçeyi koruması beklenirken, bu rakamın üzerine ekleme ihtimali olan ilçeler de var. Bu ilçeler arasında Üsküdar, Eyüpsultan, Sancaktepe ve Tuzla öne çıkıyor. Anketlere göre CHP'nin Silivri ve Çatalca için de şansı yüksek.
İstanbul'un ilçelerinden önemli bir bölümü AKP veya CHP'nin kalesi olarak görülüyor. Üsküdar ve Eyüpsultan da AKP'nin kalesi gibi görülen ilçelerden. Ancak her iki ilçede de Cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci turunda Millet İttifakı'nın adayı Kemal Kılıçdaroğlu'nun, yarışı Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın önünde tamamlaması dikkat çekiyor.
Üsküdar'da AKP'nin adayı mevcut Belediye Başkanı Hilmi Türkmen olurken, CHP'nin adayı 2019'da İBB Şehir Hatları Genel Müdürü olan Sinem Dedetaş. Dedetaş, ayrıca sayılı kadın adaylardan biri olarak da öne çıkıyor. İlçede Saadet Partisi'nden de daha önce iki dönem belediye başkanlığı yapmış olan Yılmaz Bayat aday.
Eyüpsultan'da CHP yükselişte
Yıllarca muhafazakâr kimliğiyle anılan Eyüpsultan da son yıllarda CHP'nin yükselişe geçtiği ilçelerden. 2019 seçimlerinde Emel Bilenoğlu'nu aday gösteren CHP, yarışı 1,7 puanlık bir farkla kaybetmişti. 31 Mart 2024 yerel seçimlerinde CHP Mithat Bülent Özmen'i aday gösterirken, AKP mevcut Belediye Başkanı Deniz Köken'le devam kararı verdi. İYİ Parti ise CHP'nin bir önceki dönem adayı Emel Bilenoğlu ile yarışa girdi.
Sancaktepe'de ise CHP'nin kazanması durumunda, İlçe Belediyesi 15 yıl sonra AKP'den CHP'ye geçmiş olacak. İlçede AKP'nin adayı mevcut Belediye Başkanı Şeyma Döğücü olurken, daha önce İSTAÇ A.Ş'de Başkan Danışmanlığı ve Metro İstanbul A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanvekilliği görevlerini yürüten Alper Yeğin CHP'den aday gösterildi.
Tuzla'da da AKP'nin adayı mevcut Belediye Başkanı Şadi Yazıcı ile CHP'nin adayı avukat Eren Ali Bingöl başa baş gidiyor.
AKP'nin hedeflediği ilçeler
AKP ise CHP'den Ataşehir, Avcılar, Küçükçekmece ve Sarıyer gibi ilçeleri almayı hedefliyor.
CHP Ataşehir'de mevcut belediye başkanı Battal İlgezdi'yi aday göstermemiş, 2019 seçimlerinde yüzde 51,39 oy oranıyla seçilen İlgezdi partisinden istifa etmişti. 31 Mart 2024 yerel seçimlerinde CHP Onursal Adıgüzel'i aday gösterirken, anket sonuçlarına göre Adıgüzel yarışta önde görünüyor. Ancak oyları AKP'nin adayı Mustafa Naim Yağcı ile yakın.
Sarıyer'de ise CHP'den aday gösterilmeyen mevcut Belediye Başkanı Şükrü Genç'in bağımsız adaylığının CHP oylarını bir miktar azaltacağı öngörülüyor. Anketlere göre yarışta CHP adayı Mustafa Oktay Aksu önde görünürken Şükrü Genç'in de yüzde 20 bandına ulaştığı tahmin ediliyor. Sarıyer'de AKP'nin adayı ise Hüseyin Coşkun.
Avcılar'da da CHP mevcut Belediye Başkanı Turan Hançerli yerine Caner Çaykara'yı adayı olarak gösterdi. Abdullah Küçükoğlu ise AKP'nin adayı olarak belediye başkanlığı için yarışıyor.
Üç dönem AKP tarafından yönetilen Küçükçekmece ise 2019 seçimlerinde AKP'den CHP'ye geçmişti. CHP bu seçimlerde mevcut Belediye Başkanı Kemal Çebi'yi, AKP ise Aziz Yeniay'ı aday gösterdi.
DW Türkçe'ye konuşan siyaset bilimci Can Kakışım, "AKP açısından tabii ki Kadıköy'ü, Beşiktaş'ı, Bakırköy'ü falan beklemiyorlar. Alabilecekleri realist hedefler olarak burayı belirlemiş durumdalar" diyor.
CHP'nin mevcut ilçe belediyelerinin tamamını elinde tutmayı başaracağını düşünen Kakışım, partinin ilçe belediye sayısını 18'e hatta 20'ye çıkarabileceği görüşünde.
Fatih'te sürpriz olur mu?
CHP'nin geçmişteki performanslarına göre oylarını anlamlı oranda yükselttiği ilçelerden biri de Fatih.
AKP'nin kalelerinden biri olan ve muhafazakâr kimliği ile tanınan Fatih'te CHP'den aday gösterilen İBB eski Genel Sekreter Yardımcısı Mahir Polat ile AKP'nin adayı mevcut Belediye Başkanı Mehmet Ergün Turan'ın oyları arasında fark giderek azaldı.
Anketlere göre Turan yarışta önde giderken seçime 10 günden az kala ilçede Mahir Polat'ın bir sürpriz yapması da beklentiler arasında.
Polat'ın, İBB Miras'ı kurarak bu kapsamda yüzlerce tarihi eserin koruma altına alınmasıyla ilgili yürüttüğü çalışmaların ilçede şansını arttırdığı düşünülüyor.
Mahir Polat'ın bir dalga yarattığını düşünen Can Kakışım, CHP'nin Fatih'in yanı sıra Bayrampaşa ve Zeytinburnu'nda da şansı olabileceğini söylüyor.
İmamoğlu'nun AKP'li ilçelerde şansı ne?
Kamuoyu araştırma şirketi Aksoy Araştırma kurucusu Ertan Aksoy'a göre de muhalefet, son dönemeçte mevcut iklimi korursa ilçe belediyelerinde şansı artıyor. Bu ilçelerden biri de Fatih olabilir.
Peki ilçe belediyelerinde adaylara verilen oylar, siyasi partilere göre İBB Başkanlığı'na verilen oylarla aynı paralelde mi gidiyor?
Kamuoyu yoklamalarına göre CHP'nin ilçe belediye başkanlığını alamayıp İmamoğlu'nun oyunu artıracağı ilçeler de söz konusu olabilir.
DW Türkçe'ye konuşan Aksoy, "İmamoğlu, ilçe belediyelerinin önünde bir performans gösteriyor. CHP'nin kazanmaya yakın olduğu ancak öne geçemediği ilçeler var. Bu ilçelerin bazılarında İmamoğlu önde ama CHP ilçe adayı değil" diyor.
Can Kakışım da kritik eşikte kalmış olan bütün belediyelerde CHP, ilçe belediyesini kaybetse dahi büyükşehir oylarının CHP için daha fazla olacağını tahmin ediyor.
Kakışım, bu bağlamda Ümraniye, Arnavutköy gibi ilçelerde kayda değer bir oy geçişi olacağını tahmin ediyor. Ekrem İmamoğlu'nun Büyükşehir Belediye Başkanlığını 2,5 ila 4 puan farkla kazanacağını öngören Kakışım, İmamoğlu'nun oy oranının yüksek olmasının CHP'nin ilçe belediye başkan adaylarının oylarını yükselteceği görüşünde.
2019 seçimlerinde tablo nasıldı?
Mart 2019 seçimlerinde CHP adayı Ekrem İmamoğlu, AKP adayı Binali Yıldırım'ı yalnızca yüzde 0,17 oy farkıyla geçmiş, AKP'nin itirazları sonucu tekrarlanan seçimlerde İmamoğlu ile Yıldırım arasındaki oy farkı yüzde 9,2'ye çıkmıştı.
Haziran 2019 seçimlerini 28 ilçede CHP'nin adayı Ekrem İmamoğlu, 11 ilçede ise AKP'nin adayı Binali Yıldırım önde tamamlamıştı.
Büyükşehir Belediye Başkanlığı için verilen oylarda AKP ve CHP oylarının en yakın olduğu ilçeler, Fatih, Şile, Beykoz, Güngören, Kağıthane ve Bayrampaşa diye sıralanıyordu.
Oy oranları Fatih'te yüzde 49,51 CHP, yüzde 49,37 AKP; Şile'de yüzde 49,76 CHP, yüzde 49,39 AKP; Beykoz'da yüzde 49,73 CHP, yüzde 49,23 AKP; Güngören'de yüzde 50,34 AKP, yüzde 48,83 CHP; Kağıthane'de yüzde 50,56 AKP, yüzde 48,56 CHP; Bayrampaşa'da yüzde 50,67 CHP, yüzde 48,47 AKP şeklinde gerçekleşmişti.
Ancak Haziran 2019'daki seçim sonuçlarının "küskün seçmenin CHP lehine sandığa gitmesi ya da Öcalan mektubu gibi nedenlerle" ilişkili olduğunu belirten Ertan Aksoy'a göre 31 Mart 2019 seçim sonuçlarına göre değerlendirme yapmak daha doğru.
İmamoğlu, 31 Mart 2019 seçimlerinde Bahçelievler, Bayrampaşa, Beykoz, Beyoğlu, Çekmeköy, Eyüpsultan, Fatih, Gaziosmanpaşa, Sancaktepe, Şile ve Üsküdar'da AKP'nin adayı Binali Yıldırım'ın gerisinde kalırken, Haziran seçiminde Yıldırım'dan daha fazla oy almıştı.
DEM ve Yeniden Refah etkisi
DEM Parti ve Yeniden Refah Partisi adaylarının alacağı oy da İstanbul'daki seçim sonuçlarını doğrudan etkileyecek.
Kamuoyu araştırmalarına göre iki parti de performanslarıyla özellikle kritik yerlerde, rekabetçi kentlerde sonuç belirleyebilir. Ancak genel seçimin altında bir performans gösterme olasılıkları çok yüksek. Bu açıdan her iki partinin de bir ilçe belediyesi kazanması beklenmiyor.