İsrail ile Filistin arasında doğrudan görüşmeler başladı

Buluşmanın mimarı ABD Başkanı Barack Obama kritik müzakere süreci öncesinde her iki tarafı şu sözlerle cesaretlendirdi.

“Bu fırsat yeniden gelmeyebilir. Bu fırsatı kaçırma lüksleri yok. Şimdi cesaret ve vizyon sahibi liderlerin, halklarının hak ettiği barışı tesis etme zamanı gelmiştir.”

Zorlu müzakereler öncesinde İsrail ve Filistin liderleri irade beyanında bulundu. İsrail Başbakanı Netenyahu barışı tesis etmek ve tarihi bir uzlaşıya varmak için Washington’da bulunduğunu vurgularken bu sayede hem Filistin hem de İsrail halklarının barışçıl, güvenli ve onurlu bir hayat sürdürebileceklerini kaydetti.

Filistin lideri Mahmud Abbas da büyük bir kararlılık ve gayretle çabalayıp bir uzlaşı sağlanması için hiçbir çabadan sakınmayacaklarını söyledi.

ABD’den iddialı hedef

ABD tarafların bir yıl içerisinde müzakereleri tamamlayarak uzlaşmasını hedefliyor. Ortadoğu uzmanları müzakerelerin gündeminde yer alan Kudüs’ün geleceği, mülteciler sorunu ve Yahudi yerleşimleri gibi çetrefil konulara dikkat çekerek bu hedefin gerçekleşme ihtimalinin düşük olduğuna dikkat çekiyor.

Uluslararası toplum ise başlayan doğrudan görüşmelere tam destek veriyor. BM Genel Sekreteri Ban Ki-Moon İsrail ve Filistin liderlerinden “samimiyet, esneklik ve pragmatizm” zemininde müzakereleri yürütmelerini ve provokasyonlara gelmemelerini isterken uluslararası toplum ve özellikle Ortadoğu ülkelerinden barış sürecini kolaylaştıracak şekilde hareket etmeleri ve Abbas’a tam destek vermeleri çağrısında bulundu. AB Dış İlişkiler Yüksek Temsilcisi Catherin Ashton da müzakerelere destek açıkladı ve taraflara provokasyonlara gelmeme çağrısını yaptı.

Ürdün lideri de Washington'da

İsrail-Filistin sorunu Ortadoğu bölgesindeki birçok sorunun kaynağı olarak görülüyor. Ve bu nedenle birçok ülke bölgede barış ve istikrarın tesisi için öncelikle bu soruna çözüm bulunması gerektiği görüşünde. Bu ülkelerden biri de Ürdün. Ürdün Kralı Abdullah, doğrudan görüşmelerin başlatıldığı Washington’da barışın sadece ABD’nin değil Avrupa ve tüm dünyanın güvenlik çıkarlarına hizmet edeceğini söyledi:

“İsrail ve Filistin arasında iki devletli bir çözüm tüm Ortadoğu ülkelerinin güvenliği ve istikrarı için önkoşul niteliğinde.”

Avrupa'dan müzakerelere destek

Washington’da müzakere masasına oturan liderlere bir çağrı da Avrupa’nın lider iki ülkesinden geldi. Londra’da bir araya gelen Almanya Dışişleri Bakanı Guido Westerwelle ve İngiltere Dışişleri Bakanı William Hague, “Avrupa müzakerelere tam destek veriyor” dedi ve taraflardan görüşmelerde barışın sağlanması için her türlü zemini yaratmalarını istedi. İsrail Cumhurbaşkanı Şimon Peres’in ziyaret ettiği Vatikan’ın açıklamasında da Papa 16'ncı Benedikt’in müzakerelerin barışla sonuçlanması umudu dile getirildi.

Ancak müzakereleri gölgeleyen üç önemli unsur var. Hamas, İsraillilerin yeni yerleşim birimleri inşası ve İran’ın tutumu.

Hamas, eylemlerini sürdürecek

El Fetih’in temsilcisi Mahmud Abbas Washington’da müzakere masasına otururken Gazze Şeridi’ni kontrol eden Hamas’ın Sözcüsü Sami Abu Zuhri, dört İsraillinin ölümüyle sonuçlanan saldırılara benzer “direniş operasyonlarının” süreceğini duyurdu ve Filistinlilerin gerçek temsilcisinin Hamas olduğunu savundu.

Öte yandan İsrail'in yeni yerleşim birimleri inşasıyla ilgili politikaları da gerilime yol açıyor.  Netenyahu hükümeti yeni yerleşim birimleri inşasını 26 Eylül’e kadar dondurma kararı almıştı. Ancak İsrailli Yerleşimciler Konseyi’nin Direktörü Naftali Bennett bu süreyi dikkate almadan inşaatlara devam edeceklerini duyurdu ve “İnşaatları dondurma kararı fiilen kaldırılmıştır” açıklamasını yaptı. Filistin lideri Abbas, İsrail’in yeni yerleşim birimleri inşasına devam etmesi halinde görüşmelerden çekileceğini açıklarken, Netenyahu ise bu dondurma kararını uzatmayacaklarına işaret etmişti.

Bu arada İsrail’i tanımayan İran'da halka, doğrudan müzakerelerin başlamasından bir gün sonra Tahran’da yapılacak İsrail karşıtı gösterilere katılma çağrısı yapıldı. İran Cumhurbaşkanı Ahmedinejad müzakerelerin başarısızlıkla sonuçlanacağını, tek çözüm yolunun İsrail’in işgale son vermesi olduğunu savunuyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Derleyen: Değer Akal  (DW/Reuters/dpa/AFP)

Editör: Beklan Kulaksızoğlu