İran’a yeni öneri: Nükleer faaliyetlerini ‘bir süre’ durdur

İran’a gelecek hafta içerisinde resmen iletilmesi beklenen önerinin ayrıntıları gizli tutuluyor. Ancak, gazetecilere açıklamalarda bulunun bir Batılı diplomat, İran’ın programında şeffaflığa gitmesi durumunda, Batı’nın “tümüyle sivil amaçlı bir nükleer programa” destek vereceğini açıkladı.

Uluslar arası toplumun, İran’a önermeyi planladığı “teşvik paketine” ilişkin ilk ayrıntılar, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’dan geldi. Lavrov, bugün İnterfaks ajansına yaptığı açıklamada, İran’dan, müzakerelerin yürütüleceği dönemde “uranyum zenginleştirme faaliyetlerini askıya almasını” isteyeceklerini duyurdu. Lavrov, bunun kesinlikle bir “ültimatom” anlamına gelmediğini, sorunun çözümüne dönük “iyi bir teklif” olduğunu kaydetti.

Tahran'ın kırmızı çizgileri

İran, nükleer faaliyetlerinin “egemenlik hakları” çerçevesinde olduğunu, bunun durdurulmasının talep edilmesini asla kabul etmeyeceğini söylüyor. Tahran yönetimi, 2006 yılında önerilen bir başka teşvik paketini geri çevirmişti.

Yeni teşvik paketinin hazırlanmasında etkili olan Almanya, İran nükleer krizinin barışçıl yollardan çözülmesi için büyük çaba gösteriyor. Alman diplomatik kaynaklar, Tahran’a önerilecek yeni paketinin ayrıntılarını açıklamazken, bunun siyasi, kültürel ve iktisadi unsurlar içerdiğini ifade ediyorlar.

Steinmeier:Tahran’a el uzatılmalı

Almanya Dışişleri Bakanı Frank Walter Steinmeier, İran’a yönelik izlenen politikada, iki noktanın muhafaza edilmesinin önemine dikkat çekti. “İlk olarak uluslararası toplum, bütüncül duruşunu muhafaza etmeli ve gerektiğinde İran’a baskı arttırılmalı” diyen Steinmeier, ikinci olarak da, “mutlaka İran’a el uzatılması gerektiğini” vurguladı.

Batılı bir diplomat, İran’a önerilecek teşvik paketinin, öncelikle Tahran yönetimiyle paylaşılacağını vurgularken, İran’ın programında şeffaflığa ve işbirliğine gitmesi durumunda, Batı’nın “nükleer sivil teknoloji” desteği vereceğini kaydetti. İran’a önerilecek pakette yer alacak diğer unsurlar arasında, ileri teknolojik işbirliği ve ticaretin geliştirilmesi de buluyor.

Diplomatik gözlemciler, ABD ve Avrupa ülkeleriyle, Rusya ve Çin’in İran konusunda çoğu kez ortak bir tutum belirleyemediğine dikkat çekerken, tüm güçlerin desteğini alan son önerinin önemine işaret ediyorlar. Amerikan yönetimi, İran’ın nükleer programının askeri amaçlı olduğunu savunarak, yeni yaptırımların gündeme alınmasını istiyor. Rusya ve Çin ise, yaptırımlara soğuk bakıyor ve İran’la yakın ticari ilişkilerini sürdürüyor.