Rusya'da İran hesapları
24 Ocak 2012
Rus yatırım şirketi Alfa Capital'den Dimitri Çernaydev, Rusya'nın Körfez ülkeleri gibi petrol üretimini artıracak kapasiteye sahipse İran'a uygulanacak petrol ambargosundan fayda sağlayabileceği kanısında.
Ancak Rusya'nın geçen yıl üretimini artırmasına rağmen ham petrol ve petrol ürünleri ihracatının gerilediğini belirten Çernaydev, "Üretim büyük olasılıkla bu yıl da artacak, ancak diğer yandan iç piyasadaki talebin de artışı da söz konusu" diyor.
"Investcafe" adlı bağımsız araştırma merkezinin uzmanlarından Gregor Birg ise İran'a uygulanacak ambargonun Rus petrol ihracatını artıracağını tahmin etmiyor. Rusya'nın en önemli petrol bölgesi batı Sibirya'da üretimin azaldığını kaydeden Birg, aynı zamanda doğu Sibirya bölgesi ve Yamal Yarımadası'nda da petrol üretiminin de artırılmadığını dile getiriyor. Birg, "Rusya'da petrol üretimindeki gerilemenin üstesinden gelmek önümüzdeki yıllarda da hayli zor olacak" diyor.
Rus uzman, bu nedenle Avrupa Birliği ve İran arasındaki nükleer anlaşmazlık nedeniyle alınan ambargo kararının öncelikle Körfez ülkelerinin işine yarayacağını belirtiyor. Birg, "Suudi Arabistan zaten ambargo uygulanması durumunda üretimini artıracağını açıklamıştı. Birleşik Arap Emirlikleri ve Kuveyt de onu takip edecektir" şeklinde konuşuyor.
Moskova'nın çıkarına
Uzmanlar, İran petrolüne uygulanacak ithalat yasağından Rusya'nın yine de çıkarına olduğuna dikkat çekti. İran'ın tehditlerini hayata geçirmesi ve Hürmüz Boğazı'nı kapatması durumunda ambargonun petrol borsasında fiyatları yükselteceğini belirten uzmanlar, bundan küresel petrol ticaretinin beşte birinin etkileneceğini kaydediyor. Zira Basra Körfezi ile Arap Denizi'ni birbirine bağlayan Hürmüz Boğazı, Kuveyt, Bahreyn, Irak, İran ve Suudi Arabistan'dan petrol taşıyan tankerlerin tek geçiş yolu.
Bir başka Rus yatırım şirketi Zerich Capital'den Nikolay Padlevskiç, "Basra Körfezi'nden nakliyatın durması, dünyadaki petrol nakliyatının trafiğini tamamen değiştirecektir. Ayrıca bu durumda petrol fiyatlarının katlanacağı da göz ardı edilmemelidir" diyor. Padlevskiç, fiyat artışının Rusya açısından bir kazanç olacağını ve Rusya'nın gelirlerinin artıraracağını sözlerine ekliyor.
Rusya Ekonomi Bakanlığı hesaplamalarında petrol fiyatı ülke ekonomisinin büyümesini etkileyen başlıca unsur.
Bakanlığın verilerine göre, varil başına 110 - 120 dolarlık bir fiyat aralığı, 2012 yılında Rus bütçesinin açık vermemesine yetecek. 2011 yılında varil başına ortalama yüzde 109,35 dolarda seyreden fiyat, Rusya'nın gayrı safi yurtiçi hasılasında yüzde 6'lık ek büyüme sağladı. Rus uzman Gregor Birg, petrol fiyatının 120 - 125 dolar seviyelerinde seyretmesinin ise Rus bütçesinde fazlalığa yol açacağını kaydediyor.
Rusya, dünyanın en önemli petrol üreticisi ülkelerinden biri. Dünyadaki petrol rezervlerinin yüzde 12'sinin Rusya Federasyonu sınırları içinde olduğu tahmin ediliyor.
© Deutsche Welle Türkçe
Evlalia Samedova / Markian Ostaptschuk, Çeviri: Hülya Köylü
Editör: Ahmet Günaltay