AYM üyelerinin yasalardaki karşılığı nedir?

Anayasa Mahkemesi (AYM) üyesi Engin Yıldırım'ın Twitter'da AYM binasının resmi ile paylaştığı "Işıklar yanıyor" başlıklı mesajı AKP'nin sert tepkisine neden oldu. AKP'liler Yıldırım'ın mesajını geçmişte darbe hazırlığı olarak algılanan "Genelkurmay Başkanlığı'nın ışıkları yanıyor" şeklindeki söylemi işaret ettiğini iddia ederek Yıldırım'ı darbecilikle suçladı.

Dönemin Cumhurbaşkanı Abdullah Gül döneminde AYM üyeliğine atanan Yıldırım'ın mesajı sonrası gözler AYM üyelerine ve AYM üyelerinin seçimine çevrildi. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümünden mezun olan, yüksek lisans ve doktorasını İngiltere'de yapan Prof. Dr. Engin Yıldırım, 2010 yılında AYM üyesi olarak atanmıştı. Yasalara göre Yıldırım'ın görev süresinin bitmesine iki yıl var.

AYM üyeleri nasıl seçiliyor?

Anayasa'ya göre AYM üyeleri 12 yıllığına seçiliyor. Bir üye ikinci kez ise seçilemiyor.

Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'ne geçişte AYM'nin üye sayısı askeri yargıtay ve yüksek idare mahkemelerinin kaldırılmasıyla 17'den 15'e düşürülmüştü. Yeni sisteme göre AYM'nin üç üyesi AKP ve MHP milletvekillerinin toplamının çoğunlukta olduğu meclis, 12 üyesi de cumhurbaşkanı tarafından atanıyor.

Anayasa'ya göre TBMM, iki üyeyi Sayıştay Genel Kurulu'nun kendi başkan ve üyeleri arasından, her boş yer için gösterecekleri üçer aday içinden, bir üyeyi ise baro başkanlarının serbest avukatlar arasından gösterecekleri üç aday içinden yapacağı gizli oylamayla seçiyor.

Cumhurbaşkanı da üç üyeyi Yargıtay, iki üyeyi Danıştay genel kurullarınca kendi başkan ve üyeleri arasından her boş yer için gösterecekleri üçer aday içinden, en az ikisi hukukçu olmak üzere üç üyeyi Yükseköğretim Kurulunun kendi üyesi olmayan yükseköğretim kurumlarının hukuk, iktisat ve siyasal bilimler dallarında görev yapan öğretim üyeleri arasından göstereceği üçer aday içinden, dört üyeyi üst kademe yöneticileri, serbest avukatlar, birinci sınıf hâkim ve savcılar ile en az beş yıl raportörlük yapmış Anayasa Mahkemesi raportörleri arasından seçiyor.

Peki bir AYM üyesinin görevi nasıl sona erer?

Anayasa'ya göre bir üyenin hüküm giymesi ya da istifası durumunda görev süresi sona ermeden üyelikten ayrılabilir. AYM üyelerinin nasıl görevden alınabileceğini Anasaya'nın 147'inci maddesi düzenliyor. Düzenlemeye göre bir üyenin hakimlik mesleğinden çıkarılması gerektiğiren bir suçtan dolayı hüküm giymesi halinde kendiliğinden, görevini sağlık bakımından yerine getiremeyeceğinin kesin olarak anlaşılması halinde de AYM üye tamsayısının salt çoğunluğunun kararı ile sona erebiliyor.

AYM üyeleri Serdar Özgüldür, Burhan Üstün, Prof. Dr. Engin Yıldırım, Hicabi Dursun, Celal Mümtaz Akıncı, Muammer Topal, Muhammed Emin Kuz, Rıdvan Güleç, Doç. Dr. Recai Akyel, Prof. Dr. Yusuf Şevki Hakyemez, Yıldız Seferinoğlu, Selahattin Menteş ve Basri Bağcı'dan oluşuyor. 2012 yılından beri AYM üyesi olan Zühtü Arslan ise 2015 yılından bu yana AYM Başkanlığı görevini yürütüyor. Hasan Tahsin Gökcan ve Kadir Özkaya da AYM Başkan Vekili olarak görev yapıyor.

Zühtü Arslan ve Engin Yıldırım'la birlikte Hasan Tahsin Gökcan, Recep Kömürcü, Burhan Üstün, Engin Yıldırım, Muammer Topal ve Emin Kuz Abdullah Gül'ün cumhurbaşkanlığı döneminde AYM'ye atanmıştı.

DW/HS,JD

© Deutsche Welle Türkçe