Irak gazilerine sanal tedavi

Irak'ta görev yapan ve ülkelerine döndükten sonra post travmatik stres bozukluğu nedeniyle normal hayata uyum sağlayamayan Amerikalı askerler, sanal gerçeklik tedavisi görmeye başladı.

Sanal gerçeklik sistemiyle bilgisayar ortamında yaratılan, sesleri ve kokularıyla birlikte mümkün olduğunca gerçek izlenimi veren sokaklarda gezinebilen hastalar, travmaya neden olan olayları kontrollü bir ortamda yeniden yaşıyor. Travmatik olayla yeniden yüzleşilen terapi sırasında bir uzman, askerin yaşadığı deneyimlerin şiddetine müdahale edebiliyor.

ABD'de deneme sürecinde olan bu sistemin prototipi, bugüne kadar dört gönüllü hastanın terapi sürecinde başarılı bulundu. Sistemi geliştiren ekibin üyesi, Güney California Üniversitesi'nden Doktor Skip Rezzo, sanal gerçeklik ile yüzleşen hastalarda, hızlı sonuçlar aldıklarını kaydetti.

Askerlerde yaygın bir sorun

Sistemin, özellikle geceleri kabus görmek ve flashback olarak adlandırılan geriye dönüşler açısından yardımcı olduğu belirtiliyor. Tedaviye olumlu yanıt veren hastaların, evden dışarı çıkabilme, bir işte çalışabilme, eşleriyle ya da sevdikleriyle ilişkilerini sürdürebilme gibi faydalar elde ettikleri kaydediliyor.

Post travmatik stres bozukluğu (PTSB), aktif olarak görev yapan çok sayıda askerde görülen bir psikolojik rahatsızlık. Bu tanım, travmatik ve özellikle hayatlarını tehlikeye atan bir deneyim yaşayan insanların çoğunda görülen bir dizi psikolojik belirtiyi genelliyor. Özellikle bitmeyen kabuslar görmek ya da sürekli o ana geri dönmek gibi belirtiler nedeniyle hastalar aşırı sinirli oluyor ya da kendilerini insanlardan soyutluyor.

2004'de yapılan bir araştırma, Irak ya da Afganistan'da görev yapan her sekiz askerden birinin post travmatik stres bozukluğundan mustarip olduğunu ortaya koymuştu. Bu problem, bugüne dek psikoterapi ve ilaç yardımıyla tedavi edilmeye çalışılıyordu.

Ses ve kokularla gerçeklik katılıyor

’Maruz bırakma terapisi’ olarak bilinen yöntem, aslında günümüzde fobilerin tedavisinde sıklıkla kullanılıyor. Terapide hasta, kendisini korkutan ya da endişe yaratan durumla karşı karşıya kaldığını hayal ediyor ve zamanla bu durumda hissettiği yoğun kaygıyla baş etmeyi öğreniyor.

Ancak uzmanlar, PTSB söz konusu olduğunda bu yöntemi uygulamanın çok kolay olmadığını, bu durumdaki hastaların zaten olayı hatırlatacak durumlardan şiddetli bir ‘kaçınma’ içinde olduklarını belirtiyor. Sanal gerçeklik tedavisinde ise sanal olarak Irak'a geri dönen askerler, burada kontrollü biçimde değişik seviyelerde kaygı yaratan durumlarla yüzleşiyor.

Gerçeklik duygusunu artırmak için, bilgisayar oyununa yakın bir görüntüdeki sokağa ya da çöle dönen asker, sesleri duyabildiği bu ortamda, aynı zamanda sistemin yaydığı ‘barut, yanık, ter’ gibi bazı kokuları da algılayabiliyor. Terapiyi yürüten uzman, askerin çocuklarla oynaması ya da beklenmedik bir patlama olması gibi olumlu-olumsuz unsurları senaryoya ekleyebiliyor.

Tedaviyi bırakanlar var

Güney California Üniversitesi'nde kullanılmaya başlanan sistemle, Dr. Rezzo ve ekibi dört hastayı başarıyla tedavi etmiş. Dr. Rezzo, tedavi ilk tedavi olan kişinin, birçok intihar saldırısına şahit olan 21 yaşındaki bir kadın asker olduğunu, bazı askerlerin ise bir ya da iki denemeden sonra tedaviyi bıraktığını anlatıyor.

Uzmanlar şu anda, belirtmedikleri sayıda askerle birlikte sistemi denemeye devam ediyor. Doktor Rezzo, sonuçların umut verici olduğunu, ancak emekleme aşamasındaki yöntemle ilgili daha fazla araştırma yapılması gerektiğini kaydediyor.