İran'dan İsrail’e nükleer gözdağı

İran’ın geçen hafta sonunda tarihinde ilk kez İsrail'e doğrudan saldırıda bulunmasının ardından İsrail'in vereceği yanıt beklenirken gerilim tırmanıyor.

İran Devrim Muhafızları’nın nükleer güvenlikten sorumlu yetkilisi Ahmed Hagtalab yarı resmi Tasnim haber ajansında yer alan demecinde "Siyonist rejimin İran nükleer tesislerine yönelik tehditleri nükleer doktrinimizi gözden geçirmemizi ya da önceki değerlendirmelerimizden sapmamızı mümkün hale getiriyor" ifadelerini kullandı.

Nükleer yetkili Hagtalab "Eğer Siyonist rejim nükleer merkezlerimize ve tesislerimize karşı harekete geçmek isterse, kesinlikle ve kategorik olarak onların nükleer tesislerine karşı gelişmiş füzelerle karşılık vereceğiz" dedi.

Batı'nın askeri boyutunun olduğuna inandığı ama Tahran’ın barışçıl amaçlarla olduğunu savunduğu nükleer programı konusunda son sözü İran'ın ruhani lideri Ayetullah Ali Hamaney söylüyor. Hamaney 2019 yılında yaptığı bir açıklamada "Nükleer bomba yapmak ve stoklamak yanlış ve haramdır. Nükleer teknolojiye sahibiz ancak İran bundan kaçındı" demişti. Ancak 2021 yılında o zamanki İran istihbarat bakanı, Tahran’ın Batı'nın baskısı nedeniyle, nükleer silah arayışına girebileceğini de ifade etmişti.

İran, İsrail'e düzenlediği saldırının ardından, güvenlik gerekçesiyle ülkedeki tüm nükleer tesislerini kapattığını duyurmuştu. 

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Başkanı Rafael Grossi, Şubat ayında yaptığı açıklamada İran'ın uranyumu yüzde 60 saflık oranına kadar zenginleştirmeye devam ettiğini ve bunun ticari nükleer kullanım ihtiyacının çok ötesinde olduğunu ifade etmişti. 2015 yılındaki anlaşma uyarınca sadece yüzde 3,67'ye kadar bir oranda uranyum zenginleştirmeye izin veriliyordu.

ABD nükleer anlaşmadan çekilmişti

ABD, Donald Trump'ın başkanlığı döneminde 2018'de anlaşmadan tek taraflı olarak çekilmişti. 2015'teki anlaşmanın yeniden canlandırılmasına yönelik Tahran ve Washington arasındaki dolaylı görüşmeler 2022'den bu yana durmuş durumda.

İran'ın nükleer silah geliştirmesini engellemeyi amaçlayan anlaşma, Tahran'ın BM, Avrupa Birliği ve ABD yaptırımlarının sona ermesi karşılığında nükleer programında kısıtlamaları ve Birleşmiş Milletler'in daha kapsamlı denetimlerini kabul etmesini öngörüyordu.

İran: ABD'ye haber verdik

Öte yandan İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, İsrail saldırısı öncesi ve sonrasında ABD'ye bilgi vererek gerilimi tırmandırmak istemediklerini ifade ettiklerini belirtti.

Abdullahiyan BM Güvenlik Konseyi toplantısına katılmak üzere New York'ta bulunurken İran Dışişleri Bakanlığı, Bakan'ın video mesajını yayınladı. Abdullahiyan video mesajında, saldırının öncesinde ve sonrasında ABD ile iletişime geçtiklerini ve "ABD'ye İran'ın bölgede gerginliğin artmasını istemediğini açıkça söylemeye çalıştıklarını" belirtti. Abdullahiyan, ABD'ye İran'ın İsrail'e yanıt verme kararının nihai olduğunu, bölgedeki Amerikan üslerini ve çıkarlarını hedef almayacaklarını açıkça ifade ettiklerini de kaydetti.

İran, geçen hafta sonunda tarihinde ilk kezİsrail'e doğrudan saldırıda bulunmuş, İsrail ise topraklarını hedef alan yaklaşık 300 füze ve İHA'nın neredeyse tamamının havada imha edildiğini bildirmişti. İran söz konusu saldırıyı, 1 Nisan tarihinde Şam’daki konsolosluk tesislerine yapılan hava saldırısına misilleme olarak nitelendiriyor.

Reuters, AFP / SSB, BK

DW Türkçe'ye engelsiz nasıl ulaşabilirim?