İşsizlikte "istihdam" karmaşası

İşsizlik azaldı, istihdam arttı ancak verilerle ilgili bilinmezlikler kafaları karıştırdı.

Haziran ayına ait işgücü istatistiklerini açıklayan Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Haziran'da işsiz sayısı bir önceki aya göre 823 bin azalarak 3 milyon 399 bin oldu. Aynı ay istihdam edilenlerin sayısı ise 602 bin artarak 28 milyon 586 bine çıktı.

Verilere göre işsizlik oranı 2,5 puanlık azalma ile yüzde 10,6, istihdam oranı ise 0,9 puanlık artış ile yüzde 44,9 olmuş oldu. Tek haneli rakamlara yaklaşan işsizlik oranı son olarak 2018 Mayıs'ta yüzde 10,6 ile tek haneli rakamlara yaklaşmıştı.

Ancak istihdam artışına temkinli yaklaşanlar var. DW Türkçe'ye konuşan uzmanlar, TÜİK verilerinin hazırlanmasında yöntem sorunu olabileceğini belirtiyor.

"Veriler hayatın olağan akışına uygun olmalı"

Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Araştırma Merkezi, istihdam artışının gerçek sebebinin yeni istihdam yaratılmasından daha çok pandemi ödeneklerinden yararlananların bir bölümünün işlerine dönmeleri veya tam çalışmaya başlamaları olduğunu belirtiyor.

DW Türkçe'ye konuşan çalışma ekonomisi uzmanı Doç. Dr. Aziz Çelik de "verilerin hayatın olağan akışına da uygun olması gerektiğini" söyledi. "Hiçbir ekonomide bir ay içerisinde 800 bin kişilik bir işsizlik düşüşü, 600 bin kişilik bir istihdam artışı bir anda, bir çırpıda gerçekleşmez" diyen Çelik, "verilerin izahı oldukça zor ve gerçeklikten bir hayli uzak" ifadelerini kullandı. Çelik ayrıca, TÜİK'in açıkladığı son verilerin "işgücü piyasasındaki gerçek durumla bağının kalmadığını" söyledi.

Ekonomi yazarı Barış Soydan da TÜİK verilerinin hazırlanmasındaki yöntemin sorunlu olabileceğini belirtti; TÜİK'in ayrıntılı bir açıklama yapması gerektiğini kaydetti.

Koronavirüs önlemlerinin kaldırılmasıyla birlikte kafe, restoran gibi işletmelerin açılması ve turizmin canlanmasına değinen Soydan, "Ama yine de bu kadar büyük, 600 bin yeni insanın bir ayda iş bulmasını sağlayacak kadar büyük bir ekonomik aktivite canlılığı bence yok" dedi.

TÜİK verileri ile İŞKUR verileri çelişiyor mu?

Mayıs ayında İŞKUR'da kayıtlı işsiz sayısı 2 milyon 893 bin iken Haziran'da 2 milyon 950 bine yükseldi. DİSK'ten yapılan açıklamada da "aktif iş arama kanallarındaki işsiz sayısı artarken TÜİK'e göre işsiz sayısının azalmasının izaha muhtaç olduğu" belirtildi.

Mayıs ile Haziran arasında İŞKUR'dan pandemi ödeneği alanların sayısının "550 bin kişi azaldığına" dikkat çeken Çelik, bu kişilerin işsiz değerlendirilmesinin hata olduğunu kaydetti.

Haziran ayında ekonominin açılmasıyla beraber "işbaşına dönenleri yeni istihdam olarak değerlendirmek ve işsizlikte bir azalış olarak değerlendirmek hatadır" değerlendirmesini yapan Çelik, "bunların işlerine dönmesi doğal zaten" ifadelerini kullandı. "Bunu yeni bir istihdam olarak ilan etmek, yani yeni iş yaratıldığını ilan etmek ve işsizlikte bir azalma olduğunu" iddia etmeyi bir hata olarak niteleyen Çelik, "Çünkü bunlar daha önce işsiz değildi. İŞKUR'dan ödenek alınıyordu" dedi.

Bu arada eleştiriler sonrası TÜİK'ten yapılan açıklamada "Başta işgücü ve fiyat endeksleri olmak üzere TÜİK tarafından üretilen istatistikler Avrupa Birliği ve dünya genelinde geçerli olan, uluslararası kurumlar tarafından tavsiye edilen yöntem, tanım ve kavramlar kullanılarak hesaplanmaktadır" denildi.

 

Adnan Ağaç

© Deutsche Welle Türkçe