IŞİD militanlarını kim yargılayacak?

Almanya’da, Suriye’nin kuzeyindeki Kürtler tarafından esir alınan terör milisi IŞİD militanlarının akıbeti tartışılıyor. Medyada çıkan haberlere göre YPG’nin elinde çocuklarla birlikte Alman uyruğunu taşıyan 100 dolayında tutsak bulunuyor. Terör milisini hedef alan Fırat kıyılarındaki harekât sona erene kadar sayının daha artacağı tahmin ediliyor. Alman teröristlerin YPG kamplarında kalmaları mümkün değil. Almanya’da da kimse onları istemiyor. Bu yıl dört eyalet ve bir de Avrupa Parlamentosu seçimlerinin yapılacağı Almanya’da konu son derece önemseniyor. Seçimlerde güvenlik konusu mutlak öncelik taşıyor. Yönetimdeki partiler teröristlerin Almanya’ya getirilmesi durumunda oy kaybetmekten çekiniyor.

Lahey’in yetkisi var mı?

IŞİD militanlarının Lahey’deki Uluslararası Ceza Mahkemesi’nde yargılanması da öneriliyor. YPG Suriye’nin kuzeyinde özel Birleşmiş Milletler mahkemesi kurulabileceğini söylüyor. Uluslararası Ceza Hukuku uzmanı Profesör Nikolaos Gazeas yapılan önerilerin uygulanabilir olmadığı görüşünde. Gazeas, “Uluslararası Ceza Mahkemesi devletler hukukuna göre ceza teşkil eden katliamdan ya da insanlık suçundan sorumlu olan muktedirlerin yargılanması için kuruldu. Mahkeme bir er ya da cihatçı tarafından işlenen suçlara bakmaz. Bunlar sadece genel ceza hukukuna göre görülecek davalardır”, dedi. Aynı zamanda davalar çoğunlukla yalnızca Birleşmiş Milletler tarafından Lahey’e havale edilebiliyor. Ancak Güvenlik Konseyi’nin veto yetkisini haiz beş üyesinin uzlaşmaya varabilecekleri sanılmıyor.

Irak’ta mı yargılansınlar?

Bir diğer şık ise Alman cihatçıların Irak hükümetine teslim edilmesi. Suç işleyen IŞİD’lilerin takip edilmesi Bağdat yönetimini de ilgilendiriyor. Profesör Gazeas diğer Alman zanlıların da 9 Alman’ın tutuklu bulunduğu Irak’a gönderilebileceği görüşünde. Ancak Irak’ta idam cezası kaldırılmış değil. Gazeas, “İdam bizim değerlerimizle uyuşmadığından, anayasa ve hukuk devletleri prensiplerine göre terör zanlılarının Irak’a teslim edilmesini federal hükümet talep edemez. Ancak ceza davası prosedürü ile ilgili olarak Irak’tan devletler hukukuna göre bağlayıcı birtakım güvenceler istenebilir” dedi.

Suriye yargılayabilir mi?

YPG Türkiye’den gelen askeri müdahale tehlikesi karşısında Suriye yönetimi ile anlaşabilir. Şam yönetimiyle Kürtler arasındaki temaslar sürüyor. Esad rejimi Suriye’nin kuzeyinde de kontrolü ele geçirdiği takdirde Kürtlerin elindeki IŞİD’liler Suriye’de yargılanabilir. Almanya hukuk devleti prensipleri ve insan haysiyetine saygı temelinde bu formülü destekleyemez. Çünkü Suriye’de hukuk devleti prensipleri benimsenmiyor ve mahkemelerden hukuk devletine yakışmayan kararlar çıkabiliyor.

Alman mahkemelerinde yargılanabilirler mi?

Almanya Cumhuriyet Savcılığı 2015-2018 yılları arasında İslamcı terörizm ile ilgili olarak 2 bin 216 soruşturma açmış, dosyaların yaklaşık yarısı sonradan kapanmıştı. Dört yılda 141 tutuklama emri çıkarılmış, 67 sanık yabancı bir terör örgütüne üye olmaktan ya da örgütü desteklemekten hapse mahkum edilmişti. Avukat Mutlu Günal Almanya’ya döndükten sonra yargılanan ilk Alman IŞİD teröristi Kreshnik B.’nin savunmasını yapmıştı. Almanya’daki tartışmalara akıl erdiremediğini söyleyen Günay, Deutsche Welle'nin sorusu üzerine "Kürtlerin esir aldığı erkek teröristlerin Almanya’da serbest bırakılmayacağını ve Suriye’nin kuzeyindeki kamplarda tutulan her Alman hakkında tutuklama emri çıkarıldığından emin olduğunu” belirtti. Medyada çıkan haberlerde de en az 17 Alman hakkında tutuklama emri bulunduğu belirtiliyor. Kadınların suç işlediğini kanıtlamak ise zor. Avukat Günal, “Federal Yargıtay, terör bölgesinde ev kadını ve anne olarak yaşamış kadınların IŞİD destekçisi kabul edilmesini reddetmişti” dedi.

Pasaportu iptal mi edilsin?

Britanya İçişleri Bakanı, Almanya’da sürdürülen tartışmalarda dile getirilen çözüm formüllerinden birinin nasıl uygulanabileceğini 19 yaşındaki Shamima Begum’u vatandaşlıktan ihraç ederek göstermiş oldu. ABD yönetimi de 24 yaşındaki Hoda Muthana’yı vatandaşlıktan çıkarmıştı. Alman Anayasası ise böyle bir uygulamaya izin vermiyor. Nazi Almanyası Yahudileri Alman vatandaşlığından atmıştı.

Ülkesinin onayı olmadan başka bir devletin silahlı kuvvetlerine katılanın vatandaşlıktan ihraç edilmesine ise anayasa izin veriyor. Bu maddenin uygulanabilmesi için IŞİD’in devlet olarak tanınması gerekiyor ki bu da mümkün değil.

Çifte uyrukluların Alman vatandaşlığı iptal edilemiyor. Bunu mümkün kılan yasa taslağı üzerindeki görüşmeler halen devam ediyor.

Matthias von Hein, DW

© Deutsche Welle Türkçe