'Her doktor aynı değildir'

Almanya bir çok alanda vasıflı elemana ihtiyaç duyuyor. Bununla sadece yüksek vasıflı doktorlar, mühendisler, işletme enformatiği ya da yazılım uzmanları değil, vasıflı işçiler de kastediliyor. Örneğin mekatronik uzmanları, inşaat işçileri, marangozlar, hemşireler ve yaşlı bakım personeli gibi.

Dış ülkelerde iyi bir meslek eğitimi yapanların Almanya'da kendi alanlarında çalışma olanakları artıyor. Ancak Almanya'ya göç edecek kişinin diplomasının Alman makamları tarafından tanınması için girişimde bulunması gerekiyor. Yani mezuniyet belgeleri Almanya'da inceleniyor ve diplomaların Alman diplomalarla denk olup olmadığı kontrol ediliyor.

Farklı düzenlemeler

Dış ülkelerde alınan diplomaların değerlendirilmesi ve tanınmasına ilişkin Diploma Denklik Yasası ("Das Anerkennugsgesetz") sayesinde Almanya dışındaki ülkelerde meslek eğitimi gören ya da yüksek okullardan mezun olan herkes, diplomasını Almanya'da üç ya da dört ay gibi bir süre içinde incelettirme hakkına kavuşmuş durumda. Ancak bu, diplomaların otomatikman tanınması anlamına da gelmiyor.

Regüle edilen ve edilmeyen meslekler

Bunun ötesinde çeşitli meslek dalları için Almanya'da farklı düzenlemeler mevcut. Yönetmelikler ile regüle edilmiş mesleklerde, diplomasını dış ülkede almış olan bir göçmenin mezuniyet belgeleri ilgili makam tarafından tanınmadığı sürece çalışma hakkı bulunmuyor.  Örneğin doktor, psikoterapist, diş doktoru, veteriner, eczacı, göz doktoru, öğretmen, avukat ya da noter bu tür 60 kadar meslek arasında sayılıyor. Ayrıca yaşlı ve hasta bakım personeli, ebeler, fırıncılar, dam aktarıcılar ya da inşaat iskelesi işçileri de bu gruba dahil. Tüm Almanya'da ve tek tek eyaletlerde regüle edilmiş olan tüm meslek gruplarının bir listesi internette bulunuyor. 

Ancak Almanya'daki 350 kadar meslek grubunun çoğu regüle edilmiş mesleklerden değil. Bu meslek gruplarında işveren, bir göçmenin elindeki diplomasına göre işe alınıp alınmayacağına kendisi karar veriyor. Regüle edilmemiş meslek gruplarına hem neredeyse tüm akademisyenler, hem de endüstri mekaniği mühendisleri, otomobil mekatronikleri ya da elektrikçiler gibi meslek okulundan mezun olanlar dahil ediliyor.

Meslekî diplomaların tanınması nasıl oluyor?

Tanınma prosederü konusunda Almanya'da 16 eyalet yetkili. Her eyalette akademi ve meslek okulu diplomaları için çeşitli diploma denkleştirme daireleri bulunuyor.

İnternette bu dairelerin yerleri, iletişim, ulaşım ve bu dairelerin yaptıkları işlere ilişkin bilgiler sunan adresler bulunuyor. Ayrıca eyaletlerin internetteki ilgili sayfalarında adayların diplomalarını ve diğer belgelerini Almanca'ya çeviren resmi yeminli tercümanların listeleri de var.

Regüle edilmemiş olan zanaatkâr meslekleri, sanayi, teknik ve ticaret dallarındaki meslekler de o eyalette bulunan Zanaatkârlar Odası, Sanayi ve Ticaret Odaları'nın internetteki ilgili sayfalarında yer alıyor.

Regüle edilmemiş olan mesleklerden sayılan ve fen, felsefe ve sosyal bilim bölümlerinin çoğunun üniversite mezuniyet belgeleri için denklik ve tanınma prosedürü zorunlu değil.

Diplomaların tam ya da kısmen tanınması

Dış ülkelerde ve Almanya'da alınan diplomalar, kazanılan vasıflar arasında büyük farklılıklar yoksa diplomaların birbirine tamamen denk olduğuna dair belge veriliyor. Eğer ilgili merciler

dış ülkelerde ve Almanya'da alınan diplomalar arasında büyük farklılıklar saptıyorsa, o durumda göçmenlerin denkleştirme eğitimi almaları ve eğitim açıklarını kapatmaları gerekiyor. Örneğin meslekî ilerleme için kendisine sunulan ek vasıf kazanma kurslarına ya da üniversitelerde akademisyenlerin verdiği kurslara ve sınavlara katılabiliyorlar.

Diplomaların tanınması ve denkleştirilmesi prosedürü için göçmenlerin belirli bir harç ödemesi de zorunlu. Bu harçlar, işlemlerin ne kadar zaman aldığına, eyaletlerin ve sanayi ve ticaret odalarındaki dairelerin harç düzenlemesine bağlı olarak değişebiliyor. Diğer harçlar dış ülkelerden getirilen diploma ve diğer belgelerin tercümesi ve tasdik edilmesi, ayrıca meslekî ilerleme kursları için alınıyor. Bu masraf ve harçları müracaatta bulunan göçmen üstlenmekle yükümlü. Dış ülkelerde alınan meslekî eğitim ve üniversite diplomalarının Alman makamları tarafından tanınmış olması, otomatikman Almanya'da oturma izni verilmesi anlamına gelmiyor.

Federal Göç ve Mülteciler Dairesi, meslekî diplomaların denkleştirilmesi sürecinde atılacak adımlar ve önşartlara ilişkin olarak Almanca ve İngilizce olarak bilgi verilen bir telefon hattı da kurmuş durumda. Bu telefon hattının numarası da şöyle: 0049 (0) 30 -1815- 1111.

© Deutsche Welle Türkçe

Pandeli Pani / Çelik Akpınar

Editör: Nihat Halıcı