Hapisteki vekiller "siyasi tutuklu" kategorisine alınıyor

Üyeleri arasında Türkiye'nin de olduğu Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi (AKPM), beyanları nedeniyle hapiste olan seçilmiş vekilleri "siyasi tutuklu" kategorisinde gören bir karar oylamaya hazırlanıyor.

Fransa'nın Strasbourg kentinde devam eden AKPM genel kurul toplantılarında bu akşam tartışılıp oylanacak bir raporda, Türkiye ve İspanya'da görevleri sürerken yaptıkları konuşma veya beyanlar nedeniyle hapiste olan vekillerin dosyalarının gözden geçirilip serbest bırakılmaları istenecek.

Sosyalistler-Demokratlar ve Yeşiller Grubu üyesi Letonyalı parlamenter Boriss Cilevics tarafından hazırlanan "Politikacılar hakkında görevleri boyunca yaptıkları beyanlardan ötürü kovuşturma başlatılmalı mı?" başlıklı rapor ve beraberindeki karar tasarısında AKPM'nin "siyasi tutuklu" tanımı hakkında 2012 yılında aldığı karar hatırlatılıyor. Bu karar gereği, ifade özgürlüğü konusunda Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nde (AİHS) belirtilen kısıtlamalar çerçevesinde, söylem veya beyanlarından ötürü hapiste olan her seçilmiş siyasinin "siyasi tutuklu" kapsamına girdiği ve derhal serbest bırakılması gerektiği belirtiliyor.

Oylanacak olan karar tüm Konsey üyesi için geçerli, ancak cezaevinde tutuklu vekili olan Konsey üyeleri sadece İspanya ve Türkiye olduğu için raporda bu iki ülkenin durumuna dikkat çekiliyor.

Terörle mücadele mevzuatı

Karar tasarısında PKK'nın terör eylemleri kınanmakla birlikte, terörle mücadeleye ilişkin Türk yasal mevzuatının "çok geniş yorumlandığı" not ediliyor. Üst düzey siyasi makamların halka açık konuşmalarında dile getirdikleri suçlamalar sonrasında kimi siyasiler hakkında kovuşturma başlatılmasının "yargı bağımsızlığı olmadığı hissini teyit edici" olduğu kaydediliyor.

Tasarıda, Türk hükümetinden Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararı ve bu kararın uygulanmasının denetleyicisi olan Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi'nin çağrısı kapsamında Selahattin Demirtaş'ı ivedilikle serbest bırakması isteniyor. Üst düzey siyasi makamlar tarafından mahkemelere talimat olarak olaral agılanabilecek her türlü imadan kaçınılması ve yargı bağımsızlığını sağlayacak önlemler alınması talep ediliyor.

AKPM Kürt sorunuyla ilgili beyanlarda bulunan siyasiler hakkında sistematik olarak kovuşturma başlatılmasından kaçınılmasını da istiyor.

Şiddete çağrı kriteri

Taslak karar metninde, vekillik görevleri süresince beyanları nedeniyle haklarında kovuşturma başlatılmış veya mahkum edilmiş siyasilerin, "demokrasiyi ve insan haklarını devirme ve şiddet çağrısında bulunmamış ne de bu çağrıları desteklememiş olmaları koşuluyla", dosyalarının gözden geçirilmesi, haklarındaki kovuşturmalardan vazgeçilmesi ve bu nedenle hapiste iseler tahliye edilmeleri isteniyor.

AKPM, Türk makamlarına cezai yaptırımdan veya siyasilere cezai yaptırım tehdidinden kaçınarak barışçıl biçimde görevini icra eden muhalefeti yaşayan demokrasinin gerekli bir unsuru olarak görmesi ve politik alanda en hassas konular dahil "açık tartışma kültürünü" yerleştirme çağrısında da bulunuyor.

Karar tasarısında Türkiye dışında İspanya'daki ayrılıkçı Katalan siyasilerin durumu dile getiriliyor. Ekim 2017'de Katalonya bölgesinde anayasaya aykırı biçimde düzenlenen referandumdaki rolleri nedeniyle mahkum edilen Katalan siyasi sorumlular, hakkında af çıkarılması veya serbest bırakılmaları talep ediliyor.

Kayhan Karaca / Strasbourg

© Deutsche Welle Türkçe