Hakan Fidan Atina'ya gidiyor, gündemde neler var?
6 Kasım 2024
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan Türkiye ile Yunanistan arasında kurulan pozitif gündem çerçevesinde 8 Kasım'da Atina'yı ziyaret edecek. Görüşmelerde Siyasi Diyalog ve Pozitif Gündem Ortak Eylem Planı toplantılarının tarihlerinin belirlenmesi bekleniyor.
Yunanistan Dışişleri Bakanı Yorgo Gerapetritis'in daveti üzerine bu hafta Yunanistan'a çalışma ziyareti gerçekleştirecek olan Fidan'ın yapacağı görüşmelerde ikili ilişkilerin farklı boyutları ele alınırken, 2025 yılı başında Ankara'da yapılması öngörülen Yüksek Düzeyli İş Birliği Konseyi (YDİK) 6. toplantısının hazırlıkları gözden geçirilecek.
Diplomatik kaynaklardan edinilen bilgiye göre taraflar arasında yapılan Siyasi Diyalog ve Pozitif Gündem Ortak Eylem Planı toplantılarının tarihleri de bu ziyaret sırasında belirlenecek.
Gerilimden pozitif gündeme ikili ilişkiler
Türkiye ile Yunanistan zaman zaman gerilimlere yol açan azınlıklar, Kıbrıs ve Doğu Akdeniz, Ege Denizi gibi ana başlıklarda toplanan çetrefilli sorunlarını son birkaç yılda bir kenara bırakarak pozitif gündeme odaklanma kararı almıştı.
Bu kapsamda Cumhurbaşkanı Recep TayyipErdoğan 6 yıl aradan sonra 7 Aralık 2023'te Yunanistan ile Türkiye arasındaki Yüksek Düzeyli İş Birliği Konseyinin 5. toplantısı için Atina'yı ziyaret etmişti. Yunanistan Başbakanı Kiryakos Mitsotakis ise 13 Mayıs 2024'te bu ziyarete karşılık vererek Ankara'da temaslarda bulunmuştu.
İki ülke arasında iş birliğinin geliştirilmesi ve sorunların diyalog yoluyla ele alınması amacıyla "Yüksek Düzeyli İş Birliği Konseyi" (YDİK), "Siyasi Diyalog", "Pozitif Gündem Ortak Eylem Planı" ve "Güven Artırıcı Önlemler" gibi çeşitli mekanizmalar bulunuyor.
Türk diplomatik kaynaklara göre son iki yılda ilişkilerde "olumlu yönde bir ivme" sağlanmış durumda.
Erdoğan'ın Atina ziyareti sırasında iki ülke arasında Dostane İlişkiler ve İyi Komşuluk Hakkında Atina Bildirgesi'nin yanı sıra çeşitli alanlarda toplam 15 anlaşma, protokol, mutabakat zaptı, niyet beyanı ve ortak açıklama imzalanmıştı.
Öte yandan her ne kadar iki ülke pozitif gündeme odaklansa da köklü sorunlarındaki politikalarını takibi de sürdürüyor. Bu çerçevede Türk diplomatik kaynaklara göre Türkiye iki ülke arasında önemli gündem maddelerinden birini oluşturan Ege sorunlarının birbiriyle bağlantılı olduğu ve bir bütün halinde ele alınması gerektiği yönündeki tutumunu ve bu doğrultuda görüşmelere hazır olduğunu Yunan tarafına belirtmeye devam ediyor.
Ankara'nın Aralık 2023'te imzalanan Atina Bildirgesi'ne uygun şekilde "söylemde ve sahada provokasyonlardan uzak durulmasına" yönelik beklentisini Yunan tarafına ilettiği belirtiliyor.
Yunan sahil güvenlik botlarının Eylül ayında Bodrum ve Datça kıyılarına kadar gelmesi ülke genelinde büyük tepki çekmiş, İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya konuyla ilgili Yunanistan'ın Denizcilik ve Ada Politikaları Bakanı ile görüşmüştü.
Bu arada Ankara'nın bir başka beklentisi ise Türkiye-Yunanistan ilişkilerindeki mevcut olumlu ivmenin Batı Trakya Türk azınlığı ile Selanik, Rodos ve İstanköy'deki Türk soydaşlarının durumuna da yansıması. Türk azınlığa ve soydaşlara yönelik hak ihlallerinin sona ermesi yönündeki Türk tarafının beklentisinin Yunan makamlarına iletilmeye devam edildiği kaydediliyor.
Kapıda vizenin devamı planlanıyor
İkili siyasi ilişkilerdeki pozitif gündem Türkiye-Yunanistan arasındaki ticaret hacmine de yansıyarak, 2023 yılında 5,8 milyar dolar ile yeni bir rekor kırılmıştı. 2024 yılı sonunda bu rakamın 6 milyar dolara çıkması beklenirken, hedef ise 10 milyar dolar.
Bu arada ulaştırma ve turizm alanlarında gelişen ilişkiler kapsamında iki ülkenin ilgili bakanlarının Kasım ve Aralık aylarında İstanbul ve Atina'da denizcilik ve turizm konulu toplantılarda bir araya gelmeleri öngörülüyor.
İpsala-Kipi sınır kapısında ikinci köprü inşasına önümüzdeki dönemde başlanması beklenirken, turizm bağlamında Türkiye'ye yakın Yunan adalarına bu yıl başlatılan kapıda vize uygulamasının devamı da hedefleniyor. Türk diplomatik kaynaklar bu uygulamayı “kazan-kazan” yaklaşımının güzel bir örneği olarak nitelendiriyor.