Gürcan: Türkiye için riskler artar

Esad'a bağlı güçlerin Afrin'e gireceği haberleri Esad birlikleri ile Türk birliklerinin karşı karşıya gelme ihtimalini gündeme getirdi. Güvenlik analisti Metin Gürcan, Türk ordusunun Zeytin Dalı Harekatı’na başlarken Suriye ordusu ile karşılaşma ihtimali üzerinde durmuş olabileceğine dikkat çekerek "İddialar doğruysa sahada riskler daha da artacaktır" diye konuştu. Gürcan, Esad güçlerinin Afrin'e gireceği iddiaları ile ilgili olarak DW Türkçe'nin sorularını yanıtladı.

DW Türkçe: Türk ordusunun Suriye ordusu ile karşı karşıya kalma ihtimali ne kadar yüksek?

Metin Gürcan: Türk ordusu mutlaka ama mutlaka Zeytin Dalı Harekatı’na girişirken tüm ihtimaller üzerinde çalışmış, bütün faraziyeleri belirlemiş ve Suriye ordusu ile nasıl mücadele edileceğini de hesaplamıştır. Öyle ümit ediyorum. Elbette ki sahada Türkiye için riskler artacaktır. Suriye’nin, muhalif güçlere 2013 Reyhanlı saldırısından beri intikamcı hislerle yaklaştığını herkes biliyor. Böylesi bir süreçte Türkiye de muhalif güçlerle aynı kefeye konulmuştu. İhtimallerin ve risklerin çok yüksek olduğu bir süreç senaryosu mutlaka ama mutlaka Türkiye ordusunca değerlendirilmiştir.

DW Türkçe: Suriye ordusunun Afrin’e ilerlemesi haberlerinin ABD Dışişleri Bakanı Tillerson’ın Türkiye ziyaretiyle bağlantısı olabilir mi?

Gürcan: Türkiye, Zeytin Dalı Harekatı’na başladığında her durumda bölgenin Suriye’nin kontrolüne geçeceğinden hareket etti. Yani Türkiye başından beri, özellikle Astana sürecinde Suriye’nin toprak bütünlüğünü tanıdı. Haberlerin Tillerson ziyaretiyle bağlantılı olması muhtemel. Çünkü Ankara’nın Washington’a göz kırpması, Suriye konusunda birlikte çalışmak için ortak mekanizmaların kurulması konusunda anlaşması herkesten önce Moskova’nın dikkatini çekti. Suriye’nin kuzeyinde yaşananların temelinde Amerika ile Rusya arasında yatan güç mücadelesi olduğunu herkes biliyor. Bölgede Fırat Nehri doğal bir sınır oldu ve Fırat’ın batısında asıl patron Rusya. Rusya, asla ama asla Amerika’nın Fırat’ın batısına geçmesine izin vermez. Rusya, Türkiye’nin ABD ile ortak vizyon geliştirmesine de izin vermez. Tillerson’ın Ankara ziyareti sonrası birdenbire Suriye ordusunun hareketlendiğine ilişkin haberler de Rusya’nın bu ziyarete olan tepkisini gösteriyor.

DW Türkçe: Rusya, Amerika’yla Suriye konusundaki işbirliğini artırmak isteyen Türkiye’ye tepkisini nasıl ortaya koyar?

Gürcan: İkincisinin İstanbul’da yapılması kararlaştırılan Soçi zirvesinin önemi şimdi daha da artıyor. Türkiye, Rusya ve İran bu zirvede Suriye’de çözüm konusunda gelinen noktayı değerlendirecekler, sahadaki sıcak durum masaya yatırılacak. Rusya mutlaka Türkiye’nin elini baskılamaya çalışacak ve bu baskıyı yapmaya çalışırken Tillerson’ın Ankara ziyareti çıkış noktası olacak. Bundan sonraki süreç artık tüm taraflar için çok kritik. Rusya, Menbiç’te Türk askeri ile Amerikan askerinin ortaklığına geçit vermez.

DW Türkçe: Hem ABD hem de Rusya’yla Suriye konusunda işbirliği Türkiye için mümkün değil mi?

Gürcan: Son iki aya kadar Batı dünyası, NATO, Türkiye’ye sırtını dönmüştü. Sonra NATO’dan Türkiye’ye ziyaretler gerçekleşti. Karşılıklı diplomatik temas arttı. Türkiye, ilişkileri normalleştirme pozisyonunu almaya başladı. Ancak Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyini Washington’la mı, Moskova’yla mı yaşayacağına dair kafa karışıklığı yaşanıyor. Menbiç de bu işin içine girerse, Fırat’ın batısında resim daha da karışık hale gelecek gibi görünüyor. Sahada işlerin nasıl yürüyeceği bundan böyle daha kritik. Suriye’nin kuzeyinde Amerikan hükümeti ile Pentagon arasında da adeta bir çatışma var. Trump hükümetinin Suriye’nin kuzeyinde adeta şov yapan Pentagon üzerinde siyasi denetim kuramadığı görülüyor. Bu yüzden esasen Tillerson’ın Ankara ziyaretinin etkilerinin de tam anlaşılması için sahada neler olduğuna bakmak gerekecek. Ankara’nın Amerika ile ilişkilerde normalleşme pozisyonunu alması Moskova’da Türkiye’ye karşı bakışları sertleştirecek. Afrin’de Zeytin Dalı Harekatı yürüten Türkiye, İdlib’in doğusunda çatışmasızlık bölgeleri kurmaya çalışıyor. Rusya için bu çatışmasızlık bölgelerinin kurulması çok önemli. Şimdi işin içine bir de Menbiç girerse işler daha da karışıyor. Amerika’yı kullanarak Rusya’yı sıkıştırmak mı, Rusya’yı kullanarak Amerika’yı sıkıştırmak mı, yoksa her ikisi mi? Türkiye’nin tüm bu hesapları yapmış olması gerekiyor.

Hilal Köylü / Ankara

© Deutsche Welle Türkçe

Metin Gürcan, İstanbul Politikalar Merkezi'nde (İPM) güvenlik araştırmacısı olarak görev yapmaktadır.