Gri pasaportla insan kaçakçılığı davası başlıyor

Türkiye'de Malatya Yeşilyurt ile Ordu Korgan belediyeleri başta gelmek üzere pek çok kentten hizmet pasaportlarıyla Almanya'ya insan kaçakçılığı yapıldığı iddialarıyla ilgili olarak Almanya'da ilk dava Cuma günü Hannover'de başlıyor.

Duruşmada Türkiye'deki pek çok belediyeye, iş insanı sıfatıyla davetiye gönderen ve bir çevre projesi yapılacağını beyan eden 1982 doğumlu Ersin K. hakim karşısına çıkacak. DW Türkçe'nin davanın görüleceği Hannover Sulh Mahkemesi'ne yönelttiği sorulara yanıt veren mahkeme sözcüsü hakim Patrick Skeries, ceza hakimi Björn von Bargen'in bakacağı davada sanık Ersin K.'ya Almanya İkamet Yasası'nın 96'ncı maddesi uyarınca "insan kaçakçılığı" suçlamasının yöneltildiğini söyledi. Sözcü, suçun sabit görülmesi halinde üç ay ile beş yıl arasında hapis cezasının, hafif suçtan hüküm verilmesi halinde ise para cezası ile beş yıla kadar hapis cezasının mümkün olduğunu bildirdi.

DW Türkçe'nin ulaştığı iddianamede ise savcılık, Ersin K.'yı "Almanya'ya 53 yabancı ülke (Türkiye'den) vatandaşını davet etmek, bunlardan da 46'sının hizmet pasaportu ile gelmesini sağlamakla" suçluyor. İddianamede sanık Ersin K.'nın davet ettiği kişilerle ilgilenmeyi hedeflemediği, onlara kalacak yer ayarlamadığı gibi Almanya'da bir gezi programı da sunmadığı belirtiliyor ve sanık "ülkeye yasa dışı yollardan seyahati mümkün kılan sahte bir davetçi" olarak nitelendiriliyor. İddianamede, hizmet pasaportlarıyla Türkiye'den gelen kişilerin Hannover'e ulaşmalarının ardından ufak gruplar halinde bilinmeyen bölgelere dağıldıkları, beşinin de sığınma başvurusu yaptığı ifade ediliyor.

Diğer üç soruşturma devam ediyor

Türkiye'de belediyelerin hizmet pasaportlarıyla insan kaçakçılığı yaptığı iddialarıyla bağlantılı Almanya'nın Bavyera Eyaleti'nde de üç soruşturma devam ediyor. Bavyera eyalet hükümeti, soruşturmaların Münih Başsavcılığı ile sınır bölgelerinden sorumlu olan Weiden in der Oberpfalz ile Traunstein savcılıkları tarafından yürütüldüğü bilgisini verdi.

Türkiye İçişleri Bakanlığı ise konuyla ilgili Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne verilen soru önergelerine en son 22 Eylül 2021 tarihiyle verdiği cevapta, yine "Mülkiye Teftiş Kurulu Başkanlığı tarafından konuyla ilgili 19 ilde inceleme ve soruşturma yürütüldüğünü" duyurdu, ancak detay vermedi. Konuyla ilgili DW Türkçe'nin Türkiye İçişleri Bakanlığı ile Mülkiye Teftiş Kurulu Başkanlığı'na yönelttiği sorular da cevapsız kaldı.

"Asıl soruşturmaların, asıl mahkemelerin Türkiye'de yapılması lazım"

Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Dışişleri Komisyonu üyesi ve konunun Türkiye'deki takipçilerinden CHP milletvekili Utku Çakırözer de Türkiye'de ilerleme sağlanamaması ve bilgi verilmemesinden şikayetçi. DW Türkçe'ye konuşan Çakırözer, TBMM'ye yönelttikleri soru önergelerine aylardır aynı standart cevabın verildiğini belirterek "Türkiye'nin hizmet pasaportları kullanılmış, asıl soruşturmaların, asıl mahkemelerin Türkiye'de yapılması lazım, çünkü işin belediye ayağı var ama aynı zamanda işin valiler, kaymakamlar ayağı var, ancak bunların hiçbirinin üzerine gidilmiyor" dedi.

Yönelttikleri önergelere İçişleri Bakanlığı'ndan "19 ilde inceleme, soruşturma sürüyor' şeklinde aynı yanıtı aldıklarını söyleyen Çakırözer, "Almanya'da Hannover'de bu işin aracısı olan kişiler hakkındaki soruşturma dava aşamasına geldi. Ülkenin Bavyera Eyaleti ve diğer eyaletlerinde birçok soruşturma sürüyor, onlar da yargılama aşamasına gelmek üzere. Ancak işin asıl sorgulanması gereken yer olan Türkiye'de neredeyse hiçbir şey yapılmıyor" diye konuştu. Çakırözer, kullanılan hizmet pasaportu sayısı ve belediyeler dışında sivil toplum kuruluşlarının da bu yolla yurt dışına insan gönderip göndermediğinin açıklanmasını talep etti. Çakırözer ayrıca Dışişleri ile İçişleri bakanlıklarının gri pasaport meselesinden ne zaman haberdar olduğunu ve İçişleri Bakanlığı'nda bu işe karışanların olup olmadığını da merak ettiklerini dile getirdi.

DW Türkçe'nin sorularını yanıtlayan Almanya Dışişleri Bakanlığı ise Nisan 2021'den beri Alman makamların Türk yetkililerle diyalog içinde olduğunu vurgulayarak Türk tarafının, devlet memuru olmayan kişilerin gri pasaportla belediyeler arası işbirliği kapsamında yurt dışına çıkmasına ilişkin uygulamayı durdurduğunu açıklamıştı.

Türkiye'de gri pasaportlar ile ilgili usulsüzlük yapıldığını ilk kez Nisan ayı başında, Malatya Yeşilyurt Belediye Meclisi Üyesi CHP'li Günnur Tabel ortaya çıkarmıştı. Tabel, Malatya Yeşilyurt'tan "Çevreye Duyarlı Bireyler Yetiştirme" Projesi adı altında Şubat 2020'de Almanya'nın Hannover kentine gitmek üzere gri pasaport verilen kişilerden 43'nün dönmediğini ve benzer olayların başka belediyelerde de yaşandığını kamuoyuyla paylaşmıştı.

İçişleri Bakanı Süleyman Soylu da Nisan ayında verdiği bir demeçte 2018'den itibaren hizmet pasaportu ile yurt dışına çıkan toplam kişi sayısının 109 bin olduğunu, belediyelerden grup halinde yurt dışına çıkan toplam 2 bin 872 kişi bulunduğunu, pasaport süresi bitip de dönmeyenlerin rakamının da 804 olduğunu açıklamıştı.

Elmas Topcu

© Deutsche Welle Türkçe