Gazeteciler Günü'nde "kara bir tablo"
10 Ocak 2024
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Milletvekili Utku Çakırözer, basın özgürlüğü ile ilgili Türkiye'de son bir yılda yaşananları, hazırladığı raporla kamuoyuna duyurdu.
Çakırözer raporla ilgili yaptığı açıklamada, "10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü'nde Türkiye'de gazeteciler kara bir tabloyla karşı karşıya. Bir yıl içinde gazeteciler tam 563 kez hâkim karşısına çıkarak haberini, sosyal medya paylaşımını savunmak zorunda bırakıldı. Türkiye'de 72 gazeteci gözaltına alınırken bunlardan 27'si yaptıkları haberler nedeniyle tutuklandı" ifadelerini kullandı. "RTÜK'ün iktidarın sopası olma rolünü 2023'te de oynadığını. 59 kez ceza verdiğini, kanalların karartıldığını, toplam altı kanala milyonlarca lira maddi para cezası kesildiğini" dile getiren Çakırözer, "Sansür yasası 2023 yılında uygulamaya geçti ve bu yasadan en büyük zararı gazeteciler gördü. 33 gazeteci hakkında 36 soruşturma açıldı. Altı gazeteci gözaltına alındı, bunlardan dördü tutuklandı" dedi.
Açıklamasında, aralarında Merdan Yanardağ, Barış Pehlivan, Tolga Şardan, Batuhan Çolak gibi isimlerin de olduğu onlarca gazetecinin "haftalarını, aylarını cezaevinde geçirmek zorunda bırakıldığını" vurgulayan CHP Eskişehir Milletvekili Çakırözer, Türkiye'de basın özgürlüğü alanında gazetecileri kısıtlayan önemli konulardan birinin erişim engelleri meselesi olduğunu ve "ucu iktidara, bakanlarına, milletvekillerine, yereldeki yöneticilerine, bürokratlara giden her türlü yolsuzluk, taciz haberinin" erişime engellendiğini belirtti.
Erişimi engellenen siteler
RTÜK'ün başvurusu üzerine 2023'te de DW (Deutsche Welle) Türkçe, VOA (Voice of America) Türkçe gibi haber sitelerinin yanı sıra, Ekşi Sözlük, Kızıl Bayrak, Alınteri Gazetesi, Yeni Demokrasi Gazetesi ve Yeni Yaşam Gazetesi gibi pek çok sitenin erişiminin engellendiğini ifade eden Utku Çakırözer, Sputnik çalışanlarının ise, yeni yıla işverenin şikayeti nedeniyle karakolda girmek zorunda bırakıldığını aktardı.
2023 yılı Basın Özgürlüğü Raporu'na göre 27 gazeteci geçen yıl tutuklanarak cezaevine gönderildi. Aralarında Akif Beki, Levent Gültekin, Can Ataklı, Fatih Altaylı, Zülal Kalkandelen, Ferhat Çelik, Oktay Candemir, İsmail Saymaz, Sinan Aygül, Ruşen Takva, Oktay Candemir gibi isimlerin bulunduğu onlarca gazeteci hakkında, yaptıkları haberler, yazıları ve sosyal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek soruşturmalar ve davalarla karşı karşıya kaldı.
Silahlı saldırı, şiddet ve tehdide maruz kalan gazeteciler
Raporda öne çıkan çarpıcı konu başlıklarından birini de saldırı ve şiddete maruz kalan gazeteciler oluşturdu. 6 Şubat Kahramanmaraş depremlerinin ardından ve Mayıs ayında yapılan seçimler esnasında çok sayıda gazetecinin haber takibi yapmasının engellendiği raporda ifade edilirken, gazetecilere yönelik engelleme ve tehditlerin iktidar mensubu siyasetçiler ve bakanların yanı sıra kamu görevlilerince de yapıldığına çok sayıda örnekle dikkat çekildi.
Utku Çakırözer tarafından hazırlanan rapor, gazetecilerin sadece şiddetle değil aynı zamanda, iktidar yöneticileri ve kamu görevlileri tarafından açılan tazminat davaları ile de sindirilmeye çalışıldığını ortaya koyuyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın damadı Selçuk Bayraktar ve sahibi olduğu Baykar Makina'nın, BirGün gazetesi ile muhabiri İsmail Arı ve TELE 1 televizyonuna 2 milyon TL'lik tazminat davası; Kızılay yönecitilerinin kamudan aldığı ihale iddialarını haberleştiren BirGün Gazetesi'ne açtığı 250 bin TL'lik tazminat davası; Gazeteci Faruk Arhan'ın sosyal medya hesabından yaptığı paylaşım nedeniyle eski AKP milletvekili Zehra Taşkesenlioğlu tarafından açılan davada para cezasına çarptırılması ve Eski Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak'ın, T24 yazarı Mehmet Y. Yılmaz ve sorumlusu Doğan Akın'a 'Berat Bey’in arkadaşları kazandı, biz kaybettik' başlıklı yazısından dolayı açtığı 150 bin TL'lik tazminat davası, buna örnek gösterildi.
Sansür yasası "iktidarın sopası"
2023 yılı Basın Özgürlüğü Raporu'nda, 2022'de TBMM tarafından kabul edilen sansür yasasının, 2023 yılında "gazetecileri engellemek için "iktidarın yeni sopası" haline geldiği belirtiliyor. Türk Ceza Kanunu'na eklenen TCK 217/A "halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma" maddesi gerekçe gösterilerek gazetecilere yönelik başlatılan soruşturma, gözaltı ve tutuklamalarda olağanüstü artışin dikkat çektiği vurgulanırken, CHP'nin yasanın iptali için Anayasa Mahkemesi'ne (AYM) başvuruda bulunduğu, meslek örgütleri ve kamuoyundan gelen tepkilere rağmen mahkemenin söz konusu başvuruyu reddettiği aktarılıyor.
ANKA,DW / ET,EC