Fransa’da burka yasağı yürürlükte

Yasaya karşı olan ve “nikab” adı verilen peçeli çarşafla dolaşan Kenza Drider adlı Kuzey Afrikalı bir kadın, hızlı trenle ve beraberinde bir gazeteci ordusuyla bu sabah ülkenin güneyindeki Avignon kentinden Paris’e yolculuk yaptı. Peçeli çarşaflı kadına eşlik eden gazetecilere göre, ne tren yolcuğu sırasında ne de yolculuk sonrasında tren garında peçeli çarşaflı kadına hiçbir resmî yetkili müdahale etmedi.

Ancak Fransız polisi Paris Notre-Dame kilisesi önünde yasaya karşı bu sabah izinsiz gösteri düzenlemek isteyen bir gruba müdahale etti. Müdahale sırasında iki peçeli çarşaflı kadın ile izinsiz gösteriyi düzenlediği söyleyen Raşid Nikhaz adlı Kuzey Afrika kökenli Fransız siyasetçinin gözaltına alındığı öğrenildi. Fransız kamuoyu Raşid Nakhiz adını ilk olarak “2007 yılı Cumhurbaşkanlığı seçim kampanyasının adayı”olarak duymuştu. Nakhiz, Fransız medyasına yaptığı açıklamada, Notre-Dame kilisesi önündeki gösteri öncesinde sabah erken saatlerde yanında peçeli çarşaflı bir kadın arkadaşıyla Cumhurbaşkanlığı sarayı önünde polis tarafından durdurulup polis merkezine götürüldüğünü söyledi. Nahkiz, peçeli çarşaf nedeniyle kadınlara verilen para cezalarını ödemek amacıyla Paris’in doğusundaki Choisy-le Roi kasabasında bulunan bir binayı müzayedeyle satışa çıkaracağını da bildirdi.

Yasanın pratikte uygulanışı konusunda polis sendikaları da şüpheci olduklarını saklamıyorlar. Polis Komiserleri Sendikası genel sekreter yardımcısı Emmanuel Roux, yasanın uygulanamamasının faturasının polise çıkarılma kaygısı taşıdıklarını söyledi. Konu hakkında genel olarak toplumun ama özellikle de siyasilerin yıllardır çözüm bulamadıkları bir soruna sokakta polisin çözüm bulmasının istendiğini savunan Roux, peçeli çarşaflı kadınların yaşadığı semtelerde polis-toplum ilişkisinin zor olduğuna da işaret etti.

Yasa nasıl uygulanacak?

Geçen yıl Eylül ayında parlamentoda onaylandıktan sonra Ekim ayında Anayasa Konseyi’nde yeşil ışık alan “burka yasası”, bireylerin yüzlerini tamamen veya kimlikleri tanınamayacak şekilde örterek kamusal alanda dolaşmalarını ve kamudan hizmet almalarını yasaklıyor. Kamusal alana sokak da dâhil ediliyor. Bunun dışında, okullar, üniversiteler, hastaneler, mahkemeler, postaneler, belediye binaları, valilikler, kütüphaneler, bankalar, sosyal yardım kurumları, işsizlik büroları, toplu ulaşım araçları, havalimanları, metro istasyonları, garlar, otogarlar, vs… kamusal alan olarak tanımlanıyor.

Yasanın pratikte uygulanışı konusunda İçişleri Bakanlığı tarafından yayımlanan genelgede, yasak kapsamına burka ve peçeli çarşafın dışında kar maskesi veya yüzü tamamen kaplayan kaskların da girdiği belirtiliyor. Genelgeye göre, kamusal alanda yüzünü tamamen veya kimliği tanınamayacak şekilde gizleyen herkes hakkında bundan böyle yasal işlem yapılacak. Kamusal alanda yüzleri kapalı hizmet almak isteyenler kamu görevlileri tarafından uyarılacak. Kamu görevlilerinin söz konusu bireylere zorla yüzlerini açtırma yetkisi tanımadığını belirten genelge, bu yetkinin sadece güvenlik görevlilerine ait olduğunu belirtiyor.

Buna göre, peçeli çarşafını çıkarmamakta direnen bir kadınla yüzleşmek zorunda kalacak kamu görevlileri güvenlik görevlilerini çağırmakla yükümlü olacak. Olay yerine gelen güvenlik görevlileri, yüzleri kapalı şahıslar hakkında ilk olarak kimlik kontrolü yapacak. Yüzlerini açıp kimlik kontrolünü kabul edenler hakkında “yasaya aykırı davrandıkları” gerekçesiyle olay yerinde yasal işlem yapılacak. Bu şahıslar daha sonra yargıç önüne çağrılacak. Yargıçlar, yasa gereği kendilerini ya “yurttaşlık stajı” ya da azami 150 Euro olmak üzere “tazminat” ödemekle cezalandıracak. Olay yerinde kimlik kontrolü için yüzlerini göstermeyi reddedenler ise daha ayrıntılı işlem için polis merkezine götürülecek.

Sinema ve kafeler de dâhil

Yasa özel sektöre ait kafe, bar, otel, sinema, lokanta ve otel gibi birçok ticari işletmeyi de kamusal alan olarak tanımlıyor ve ilke olarak bu mekânlarda burka ve peçeli çarşafla dolaşılmasını yasaklıyor. Ancak pratikte bu mekânlarda son sözü işletme sahipleri söyleyecek. Böylelikle Fransa’ya her yıl zengin Körfez ülkelerinden gelen ve Paris’in dünyaca ünlü Champs-Elysee caddesindeki kafelerin daimi müdavimleri olan binlerce peçeli çarşaflı turiste tolerans alanı açılıyor.

Yasa bir bireyi burka veya peçeli çarşaf kullanmaya zorlayanların ise 1 yıl hapis ve 30 bin Euro tazminatla cezalandırılmalarını öngörüyor. Tazminat miktarı, zorlanan kişinin 18 yaşından küçük olması halinde 60 bin Euro’ya çıkıyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Haber: Kayhan Karaca / Strasbourg

Editör: Ahmet Günaltay