Erdoğan'ın BAE ve Katar ziyaretinde gündem Gazze
30 Kasım 2023
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Gazze'de İsrail ile Hamas arasındaki çatışmalara insani aranın verildiği bir dönemde Körfez ülkelerine yapacağı ziyaretlerde ateşkesin kalıcı olması için zemin arayacak.
Erdoğan en son Temmuz ayında Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Katar'ı kapsayan ekonomi gündemi ağırlıklı bir tura çıkmıştı.
Erdoğan şimdiki ziyaret dizisi kapsamında ilk olarak bugün Birleşik Arap Emirlikleri'ne giderek, BAE Devlet Başkanı Şeyh Muhammed Bin Zayed Al Nahyan ile bir araya gelecek.
İkili görüşmenin ardından Dubai'ye geçecek olan Erdoğan, hazırlıkları aylardır süren 28'inci BM İklim Değişikliği Konferansı'na katılarak bir konuşma yapacak ve ardından Türkiye'ye dönecek. Dönüşünden bir gün sonra bu kez Katar'a gidecek olan Erdoğan 4-5 Aralık günlerinde ise Doha'da olacak.
Erdoğan'ın Doha'daki görüşmelerinin ana gündem maddesinin İsrail ile Hamas arasındaki çatışmalara ara verilmesinde arabuluculuk rolü üstlenen Katar ile bu ateşkesin uzatılması ve kalıcılaşması için uygun koşulların yaratılması olması bekleniyor.
Türkiye kalıcı ateşkes istiyor
Erdoğan, partisi AKP'nin TBMM grup toplantısında Dubai ziyareti sırasında iklim konularıyla birlikte Gazze'yi de ele alacaklarını ve Gazze halkı için neler yapılabileceğini değerlendireceklerini söyleyerek, "Gazze için temas trafiğimizi yoğunlaştırarak sürdüreceğiz. Cuma günü başlayan esir takaslarını ve insani arayı, akan kanın bir nebze olsun durdurulması bakımından müspet bir gelişme olarak görüyoruz. Mutabakatın tesisine katkı veren tüm kardeş ülkelere teşekkür ediyoruz" demişti.
Türkiye Ortadoğu'da 1948'ten beri süren bu köklü sorun için "iki devletli çözümü ve 1967 sınırları temelinde başkenti Doğu Kudüs olan ve İsrail ile yan yana yaşayacak bağımsız bir Filistin Devleti'ni" savunuyor. Ankara aynı zamanda Hamas'ın İsrail'e yönelik 7 Ekim saldırıları ile başlayan son çatışmalarla ilgili gelinen noktada ateşkesin kalıcı olmasını ve bölgede güvenlik ortamının sağlanması için farklı ülkelerin katılımıyla kurulabilecek garantörlük sisteminde yer alabileceğini de belirtiyor.
Körfez ülkelerini en son yaz aylarında ziyaret eden Erdoğan'ın o dönemdeki temaslarında bu ülkelerin Türkiye'de yatırım olanakları ele alınırken, BAE ile çeşitli anlaşmalara imza atılmıştı. Bu ziyaretler 14 Mayıs seçimi öncesinde rezerv sıkıntısı içindeki Türkiye'ye kaynak aktarımı yapan Körfez ülkelerine "teşekkür" mahiyetinde olarak değerlendirilmişti.
Erdoğan'ın şimdiki ziyaretlerinin İklim Zirvesi ve Gazze ağırlıklı olmakla beraber o dönemde uzlaşmaya varılan ekonomi alanındaki iş birliği olanaklarının takibi açısından önemli olduğu belirtiliyor.
Mısır ziyareti de yakın mı?
Bu arada Erdoğan'ın Cezayir'den dönüşte açıkladığı Mısır ziyaretinin zamanlaması da henüz net değil.
Uzun bir gergin dönemin ardından normalleşme sürecine girilen Türkiye-Mısır ilişkilerinde liderlerin ziyaretlerinin planlanması aşamasına gelinmişti. Erdoğan ve Mısır Devlet Başkanı Sisi 11 Kasım'da Riyad'da düzenlenen İslam İş birliği Teşkilatı ve Arap Birliği toplantısında basına beraber fotoğraf vermişti.
Erdoğan uçakta gazetecilere yaptığı açıklamada Gazzeli hastaların savaş bölgesinden çıkartılarak Türkiye'ye getirilmesinin artarak devamını istediklerini belirterek, "En kısa zamanda bir Mısır seyahati düzenleyebilirim. Mısır'da ağırlıklı gündemimiz bu konular olacak. Ne gibi adımlar atabiliriz, hastaların tahliyesinin önünü nasıl açarız? bunları konuşacağız. Bir an önce istiyoruz ki bu hastaların tamamını getirebilelim" demişti.
Son olarak Türkiye Gazze'de sahra hastanesi kurmak için faaliyetlerini yoğunlaştırdı. Hastanenin fizibilite çalışmalarını yapacak teknik heyet dün Mısır üzerinden Gazze'ye geçerken, hastanenin bir an önce faaliyete geçirilmesini planlanıyor.
İklim Konferansı'na Gazze'deki savaşın etkisi
Öte yandan Erdoğan'ın da katılacağı BM İklim Değişliği Konferansı'nın Gazze'deki durumdan etkilenmesi bekleniyor.
BAE basınına göre çatışmalardan önce yapılan davet kapsamında konferansa İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog ve Başbakanı Benyamin Netanyahu'nun da geniş bir heyetle katılması planlanıyordu. Ancak yedi haftadır Gazze'de devam eden savaş nedeniyle artık Herzog ve Netanyahu'nun katılımına ihtimal verilmiyor. İsrail heyetini kimin temsil edeceği veya nasıl bir heyetin geleceği ise şu an için belirsiz.
İsrail ile BAE, İbrahim anlaşmaları ile yakınlaşma ve normalleşme süreci içine girerken, Netanyahu'nun iklim zirvesi nedeniyle Dubai'yi ziyaret etmesine iki taraf da büyük önem veriyordu. İsrail'in bin kişilik bir heyetle ve çok sayıda bakanla yapmak istediği katılım sırasında iklim değişikliği ile ilgili Arap ülkeleri ile çeşitli alanlarda anlaşmaların imzalanması da gündemdeydi.