Erdoğan-Putin görüşmesinin gündemi Akkuyu

Rusya'da geçen ay yapılan seçimlerde dördüncü kez devlet başkanı seçilen Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın görüşmesinde Suriye'yle birlikte, Akkuyu Nükleer Santrali, iki ülke arasındaki ticari ilişkiler, Türk Akımı projesi ve S-400 satış anlaşmasının da masada olması bekleniyor.

İki ülke ilişkilerinde Kasım 2015’teki uçak krizi sonrası tarihindeki en sıkıntılı dönemler geride kalırken, Suriye konusundaki işbirliği ile başlayan süreçte en son Türkiye'nin Batılı ülkelerle zehirlenme olayı nedeniyle diplomatik kriz yaşayan Rusya’ya yakın durmasının ilişkileri daha da güçlendireceği yorumları yapılıyor.

Rusya'nın Eylül 2015'te Suriye'de Esad rejimine destek olmak için başlattığı ve halen devam eden askeri operasyonu sonrası bölgedeki nüfuzunu artırması, Türkiye'yi de bölgede ABD'den ziyade Rusya'ya yakınlaştırmıştı. Suriye'de Afrin operasyonu ve YPG’ye desteği nedeniyle ile ABD ile ilişkileri gerilen Türkiye, Suriye konusunda Rusya ile karşıt taraflarda yer almasına rağmen işbirliğine devam ediyor.

Cumhurbaşkanı Erdoğan Şubat ayındaki Cezayir ziyaretinden önce Cezayir basınına yaptığı ve Anadolu Ajansı'nda da yer alan açıklamalarda Rusya ile bölgesel konulardaki işbirliğine değinmiş, şu ifadeleri kullanmıştı: "Ancak bu, Moskova ile tüm konularda uzlaşmak zorunda olduğumuz anlamına gelmiyor. Ancak üzerinde ihtilaf olan konuları uygun platformlarda ele almak için bırakıyor, uzlaştığımız konularda işbirliği yapıyoruz. Bu stratejik vizyon çerçevesinde önümüzdeki dönemde de Rusya ile ilişkilerimizi ilerletmekte kararlıyız."

Putin ve Erdoğan İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ile de Suriye'de yedi yıldır devam eden iç savaşı bitirmek ve işbirliğini arttırmak üzere başlattıkları Astana süreci kapsamında 4 Nisan'da Ankara'da bir araya gelecek. Üçlü en son Kasım ayında Soçi’de bir araya gelmişti.

Bölgesel konulardaki görüş ayrılıklarına rağmen Rusya ve Türkiye ekonomik bağların daha da güçlendirilmesi yönünde adımlar atıyor. Görüşmede iki ülkenin enerji ve savunma alanındaki stratejik işbirliği projelerinin de gündeme gelmesi bekleniyor.

Akkuyu’nun temeli atılacak

Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Putin’in birlikte Mersin Akkuyu Nükleer Santrali’nin temelini bugün atması bekleniyor. Yaklaşık 20 milyar dolara mal olması beklenen projenin Türkiye’nin toplam elektrik ihtiyacının yüzde 7,7'sini karşılaması planlanıyor. Ancak Akkuyu'nun ortaklık yapısında yaşanan belirsizlikler nedeniyle planlandığı gibi 2023 yılına yetiştirilebilmesinde sıkıntı olabileceği belirtiliyor. Anadolu Ajansı'nda yer alan bir habere göre Rusya Enerji Bakanı Aleksandr Novak projenin belirlenen tarihe yetiştirilmesinin planlandığını söyledi.

İki ülkenin işbirliği yaptığı bir diğer enerji projesi ise Türk Akımı Doğal Gaz Boru Hattı projesi. İnşasına gecikmeli de olsa geçen yıl başlanan ve Rusya'nın doğal gazını Karadeniz üzerinden Türkiye'ye, oradan da Avrupa'ya ulaştırması planlanan 7 milyar euroluk hattın 2019 yılı sonunda hizmete girmesi bekleniyor. Boru hattının inşasını Rus enerji devi Gazprom üstlenmişti. Ancak en son Türkiye’nin boru hattının karadaki kısmının inşası için Gazprom'a gerekli izinleri henüz vermediği ve bunun hattın inşasını geciktirebileceği gündeme geldi. Rus Enerji Bakanı Novak projenin ikinci hattı için çok sayıda ülkeyle görüşmelerin devam ettiğini ve doğalgazın alıcılarıyla ticari görüşmelerin sürdüğünü söyledi.

S-400 anlaşması

Rusya ve Türkiye geçen Aralık'ta hava savunma sistemi S-400 füzelerinin 2020'nin ilk çeyreğinde teslim edilmesi konusunda uzlaştıklarını duyurmuştu. Türkiye S-400 sistemi için Rusya'ya 2,5 milyar dolar ödeyecek. Rusya Dışişleri Bakan Sergey Lavrov geçen ay Türkiye'nin satın aldığı S-400 füzelerinin teslimatını hızlandıracaklarını açıkladı. Ancak Türkiye'nin Rus S-400 füze sistemlerini satın alma planı NATO müttefiki ABD ile ilişkilerde gerilime neden oluyor. 

İlişkiler iyileşme sürecinde

İki lider en son Aralık 2017'de Ankara'da biraraya geldi. Türkiye-Rusya ilişkileri Kasım 2015'te bir Rus askeri uçağının Suriye sınırında Türk hava sahasını kısa süreli ihlal ettiği gerekçesiyle düşürülmesi sonucu ciddi gerileme yaşamış ve iki ülke karşılıklı olarak tarım ürünleri ihracatı ve turizm sektörlerini etkileyen bir takım yaptırım ve önlemler almıştı.

Haziran 2016'da Erdoğan ile Putin'in telefon görüşmesi sonrası ilişkiler normalleşmeye başlamış ve iki ülkenin Suriye'deki iç savaşı bitirmek için İran'la birlikte Kazakistan'ın başkenti Astana'da düzenlediği görüşmeler ve Türkiye'nin Rusya'dan karadan havaya füze savunma sistemleri S-400 satın alımı ile iyileşmeye başlamıştı. Liderler 2017 yılının başından bu yana yedi kez yüz yüze ve düzenli olarak telefonla görüştü.

DW,AP,Reuters/SSB,BÖ

© Deutsche Welle Türkçe